‘Ucube anayasa’
Emre Kongar 01 Ocak 1970
Akın Atalay, Önder Çelik, Turhan Günay, Mustafa Kemal Güngör, KadriGürsel, Hakan Kara, Musa Kart, Güray Öz, Murat Sabuncu, Bülent Utku ve Ahmet Şık ile birlikte 140 kadar gazeteci, yazar, medya yöneticisi hapiste...
İnsanlar yargı kararı olmaksızın işten çıkarılıyor, gerekli yargılama özenle yapılmadan hapse atılıyor, mallarına mülklerine el konuluyor, Anayasa önerisi aleyhine yapılmak istenen gösteriler Olağanüstü Hal bağlamındaki yetkilerle yasaklanıyor, kitaplar toplatılıyor...
Meclis’te gizli olması gereken oylamalar açık açık, göstere göstere yapılıyor, maddeler kavgadövüş kabul ediliyor; kadınlar bile muhalefet milletvekili kadınlara saldırıyor...
Ve bu ortam içinde, gelecek yıllarda tüm ülkede barışı, güvenliği, refahı temin edeceği, ülkeyi sıçratacağı iddia edilen bir Anayasa yapılıyor!
Sadece bu ortam bile, bu beklentinin ne denli temelsiz olduğunu, kabul edilmek istenen Anayasa’nın ise nasıl bir ucube özelliği taşıdığını gösterir!
***
Zaten bırakın Türkiye’deki Anayasa uzmanlarını, yurtdışındaki Anayasa otoriteleri bile, esas yapısı Parlamenter Sistem olan mevcut Anayasa’nın birkaç maddesinin Tek Adam Yönetimine göre değiştirilmesinin, bir ucube yaratacağını, ileride içinden çıkılmaz sorunlar oluşturacağını belirtiyor.
Ama benim bugün size aktaracağım “Ucube Anayasa” öyküsü bu Anayasa taslağı hakkında değil, yüzde 92 gibi ezici bir çoğunlukla kabul edilen ve sonradan baskıcı bir faşist Anayasa olarak herkes tarafından lanetlenen 1982 Anayasası ile ilgili.
***
Kenan Evren ve arkadaşları tarafından görevlendirilen Kurucu Meclis Anayasa Komisyonu başkanı Prof. Orhan Aldıkaçtı, Askeri Cunta’nın emirleri doğrultusunda hazırladıkları Anayasa taslağını, bir gün öğlen 13 haberlerinde kamuoyuna açıkladı.
Aynı gün saat 17 dolayında lüks bir otel salonunda benim de davetli olduğum bir toplantıda bu taslak tartışılmaya başlandı. (Evet Askeri Cunta bile Anayasa taslağını kamuoyunda tartışmaya açmıştı.)
Yapılan eleştirilerin yoğunluğu karşısında bunalan Aldıkaçtı bir ara söz aldı:
“Bu Anayasa taslağı gibi ayrıntılı bir metin açıklanalı birkaç saat oluyor. Bu kadar kısa zamanda bu kadar kapsamlı bir metni doğru dürüst okuyup eleştirmek olanaklı değildir; bu nedenle yapılan eleştiriler bilimsel değil, önyargılıdır” dedi.
Bunun üzerine ben de söz alarak:
“Bir çocuk doğduğunda zihinsel engelli ise onu anlamak için gerçekten de bir sürenin geçmesi gerekir. Ama fiziksel olarak sekiz parmaklı, üç gözlü bir hilkat garibesi ile karşı karşıya isek, bunun bir ucube olduğunu anlamak için vakitgeçmesi gerekmez. Bu tasarı böyle bir ucubedir” dedim.
***
Bilindiği gibi o Anayasa taslağı, Askeri Cunta’nın baskısıyla yüzde 92 oy alarak kabul edildi ve aynı oylama ile “Devlet Başkanı” denilen Cunta Lideri Kenan Evren “Cumhurbaşkanı” seçildi.
Şimdi “Faşist Anayasa” diye lanetlenen 1982 Anayasası’nın öyküsü böyle başladı ve başka antidemokratik garipliklerle günümüze kadar böyle devam etti!
Öyle anlaşılıyor ki, AKP/Erdoğan iktidarı, sadece yakın Çok Partili Düzen tarihimizden değil, çok çok yakın darbe tarihimizden bile ders almıyor.
