Türk Kamuoyunda Suriyeliler'e Bakış Nasıl?
Yıldız Yazıcıoğlu 01 Ocak 1970
ANKARA —
Merkezi İstanbul’da bulunan Ekonomistler Platformu’nun yaptırdığı yeni kamuoyu araştırmasına göre, Türkiye’de en az yüzde 60'lık bir kesim Suriyeliler'e çalışma veya vatandaşlık gibi haklar verilmesine karşı çıkıyor.
Türk ekonomisindeki sorunlara ilişkin çözüm önerileri geliştirmek amacıyla 2000 yılında kurulan Ekonomistler Platformu, ülke ekonomisindeki dinamikleri yakından etkilediği gerekçesiyle son dönemde Suriyeliler'le ilgili araştırmalar, veriler ve öneriler yayınlamaya başladı. Bu çerçevede Ekonomistler Platformu, Aksoy Araştırma Şirketi’ne yaptırdığı “Türkiye’de Suriyeli Sığınmacı Algısı Araştırma Raporu” verilerini açıkladı.
Araştırmaya, Adana, Ankara, Balıkesir, Bursa, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Malatya, Samsun ve Trabzon illerinde yaşayan bin 500 kişi katıldı. Suriyeliler'le ilgili rakamları da 2016 yılı sonu itibariyle hazırladığı infografikle özetleyen Ekonomistler Platformu’nun raporuna göre; Türkiye’de son yıllarda farklı araştırmaların gösterdiği gibi sığınmacı Suriyeliler'e “negatif bakış” devam ediyor.
Öncelikle Türkiye’deki Suriyeli sığınmacı nüfus rakamları bakımından değerlendirildiğinde, infografikteki verilere göre 2016 yılı sonunda Türkiye’de 3 milyon 79 bin 914 Suriyeli sığınmacı yaşıyor. UNICEF’in verileri açısından ilk, orta ve lise eğitimi çağındaki 5-17 yaş arasındaki Suriyeli nüfus 1 milyon 280 bin civarında olmasına rağmen bunun sadece 490 bin civarında kısmı okula kayıtlı olarak eğitim alıyor.
Türkiye’de çalışma izni olan yabancı sayısı 2016 yılı sonunda 56 bin 591 iken bunun yüzde 12,4’ünü Suriyeliler oluşturuyor, yani 7 bin 53 Suriyeli çalışma iznine sahip görünüyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) verileri itibariyle 2016 yılında bin 800 civarında şirkette Suriyeli ortak veya ortaklar bulunduğu belirtilirken; Suriyeli ortaklı şirket sayısı Ocak–Haziran 2017 döneminde 900’ü aşmış olarak kaydediliyor.
İşsizlik, asayiş hatta kira artışı nedeniyle Suriyeliler suçlanıyor
“Türkiye’de Suriyeli Sığınmacı Algısı Araştırma Raporu” verileri bakımından ise, araştırma katılımcılarından yüzde 65,7’si Suriyeliler nedeniyle ülke ekonomisinin olumsuz etkilendiğini düşünüyor. Yüzde 69,8’i, iş gücü piyasasında Suriyeliler'in daha ucuza çalışıp Türkler'in işsiz kalmasına neden olduğuna inanıyor. Yüzde 69,2’si Suriyeliler'in işsizlik yarattığı görüşünü dile getiriyor.
Suriyeliler'e Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlık hakkı verilmesi konusundaysa, olumsuz yaklaşım daha da artış gösteriyor. Katılımcılardan yüzde 66,3’ü Suriyeliler'e vatandaşlığın çok zor şartlarla ancak verilebileceğini savunuyor.
Katılımcıların yüzde 78,2’si ise Suriyeliler'in asayiş ve güvenlik sorunu yarattığına inandığını söylüyor.
Ekonomik tablodaki olumsuz gelişmeleri Suriyeliler kaynaklı algılamak konusunda raporda, örneğin Türkiye’de yaşadıkları yerlerde kira artışları nedeniyle sığınmacı nüfusu suçlama oranı da dikkat çekiyor. Katılımcıların yüzde 67,2’si Suriyeliler nedeniyle kiralarda artış olduğunu savunuyor.
İş hayatında Suriyeliler tarafından yeni iş yerleri açılmasına yüzde 65,8’lik kesim olumsuz baktığını söylüyor. Bu noktada, araştırmaya katılanların yüzde 52,7’si Suriyeliler'e çalışma izni verilmemesi gerektiğini belirtirken, yüzde 39,2’si ise ancak diğer yabancılarla aynı şartlar altında Suriyeliler'e çalışma izni verilebileceği görüşünde.
Yüzde 51’i ise, Suriyeliler'e ait işyerlerinden alışveriş yapmayı dahi reddediyor.
Türkiye kamuoyunda Suriyeliler'e eğitim verilmesi konusuna görece daha sıcak yaklaşıldığı da görülüyor. Katılımcıların yüzde 42,8’i diğer göçmenlerle aynı şartlarda, yüzde 28,3’ü ise kolaylaştırılarak Suriyeliler'e eğitim verilmesi gerektiğini söylüyor.
“Uyum politikaları gerekiyor”
Suriyeli sığınmacılara ilişkin araştırma raporu sonuçlarını değerlendiren Ekonomistler Platformu Başkanı Dr. Oğuz Demir, “Türkiye’nin gündelik ekonomik ve siyasi sorunlarla boğuştuğu bir dönemde, biz biraz daha uzun vadeli bir perspektiften çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Suriye’deki iç savaş tamamlandıktan sonra da sığınmacıların büyük bir kısmının Türkiye’de kalması söz konusu. Bu da bir uyum politikası ve çalışmasını zorunlu kılıyor. Uyum ise iki taraflı bir süreç. Yani hem Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları hem de Suriyeli sığınmacıların bu süreçle ilgili bir yol haritasıyla sürece dahil edilmesi gerekiyor” dedi.
Ekonomik açıdan Suriyeliler'e ülkede nasıl bakıldığını ortaya koymak istediklerini söyleyen Demir, “Genel olarak sonuçlara baktığımızda olumsuz bir imaj oluştuğunu görüyoruz. Araştırmaya katılanların büyük çoğunluğunun Suriyeli sığınmacı algısı olumsuz. Özellikle birçok noktada Suriyeliler'e ayrıcalık tanındığı düşünülüyor ve bu noktada Suriyeliler'in de diğer göçmen ülke vatandaşlarıyla aynı şartlara tabi olması gerektiği araştırmada öne çıkıyor. Öte yandan resmi rakamlara bakıldığında işsizlik ve asayiş açısından Suriyeli sığınmacıların çok az etkisi olduğu görülüyor. Dolayısıyla Türkiye’deki bu algının bir miktar yanlış anlamalar ve önyargılardan kaynaklandığını söylemek mümkün” görüşlerini de aktardı.
