Esad'dan gelen mesaj ve ABD'nin PYD'ye verdiği yeni söz!..
Ahmet Takan 01 Ocak 1970
ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, Fırat Kalkanı operasyonu başladığı gün Ankara'daydı. Sözde ağladı, sızladı, özür diledi. Noktayı da "Kürt koridoru olmayacak" diye koydu. Palavralara karnımız tok. Kendi payıma, ben bu yalanları yemedim!..
Gerekçelendireceğim;
Biden gitti, dün sabahtan itibaren ABD'den peş peşe açıklamalar geldi. ABD Dışişleri Sözcüsü Trudeau düzenlediği basın toplantısında "IŞİD'den bırakılan yerlerin halka bırakılacağına dair Kürt komutanlardan söz aldıklarını" söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı Kerry, Bakan Mevlüt Çavuşoğlu ile yaptığı telefon görüşmesinde YPG'nin Fırat'ın doğusuna çekilmekte olduğunu duyurdu.
Fırat Kalkanı operasyonu başladığı gün Suriye'den gelen rutin "toprak bütünlüğü" açıklaması... Rusya'dan gelen "Ankara Cerablus'da eylemlerini Şam ile koordine etsin" açıklaması... Hepsinin bir anlamı olmalıydı.
Bir de, Cerablus operasyonunun başından beri askeri kaynakların medya mensuplarına sürekli "ÖSO'yu ön plana çıkarın" telkinleri..
Şimdi, Cerablus operasyonundan önce baş döndürücü bir hızla yürütülen diplomasi trafiğinin kapı arkasından sızanlarına bakalım. Diplomasi koridorlarına göre;
* Esad yönetimini Rusya ikna etti. Türkiye'nin, sınırlarının ötesinde bir operasyon yaparak terör unsurlarını yok etmesi konusunda Türkiye-Suriye-Rusya ve İran anlaştı. Ardından Türkiye operasyona başladı. Burada en kritik nokta, Esad'ın yapılan pazarlıklar sonucunda Özgür Suriye Ordusu başta olmak üzere bazı ılımlı muhalif gruplarla masaya oturmayı kabul etmesi. Ancak ÖSO dışındaki ılımlı gruplar hangileri olacak bu konudaki pazarlıklar sürüyor. Esad, ÖSO ile masaya oturmayı kabul edince Türkiye'de "IŞİD'i temizleyeceğiz" deyince önce Cerablus'daki siviller boşaltıldı ardından Türkiye operasyonu başladı. Operasyonun başından sonuna kadar ABD başta olmak üzere tüm ülkelerin haberi oldu ve takip etti.
Esad'ın endişesi
*Esad, operasyona ilişkin endişelerini de dile getirdi mekik diplomasisinde. Öncelikle Türkiye'nin 30-40 kilometre derinlik 80 kilometre genişliğindeki alanın dışına çıkmamasını istedi. "Halep'ten uzak durun" dedi (mealen-aht-). Bunun dışına çıkıldığı andan itibaren savaş nedeni sayacağını söyledi. Aynı kriterleri, Rusya ve İran da söyledi. Türkiye bu şartı kabul etse de Esad ve Rusya, Türkmenlerin ağırlıkta olduğu Halep kentine ilişkin olarak endişelerini sürdürüyor ve gelişmeleri yakından takip ediyor. Taraflara bildirilen operasyon planlamasında tankların girmesi yoktu. Esad, tankların gireceğini bilmiyordu. Böyle bir sürpriz ile karşılaşınca Esad ve müttefikleri rahatsız oldu.
ABD, PYD'yi nasıl ikna etti
* Öncelikle PYD, Cerablus, Menbic, Haseke gibi şehirlerde güçlü değil. Bu şehirlerde gücünü sağlamlaştıracak bir Kürt nüfusu yok. Şu anda Kürt nüfus taşınması da zor... Haseke'de geçtiğimiz günlerde operasyon yapan PYD güçlerine Esad çok sert karşılık verdi. PYD güçleri Haseke'deki binaları ele geçirmeye kalkıp, şehrin tamamını işgal etmek isteyince Esad havadan çok sert müdahale etti ve PYD'yi buradan uzaklaştırdı.
* Ayrıca son dönemde Rusya, PYD'den desteğini çekti. Rusya'nın, çizdiği sınırların içinde kalmayan PYD'nin ABD'ye yakınlaşması PYD ile Rusya arasındaki ilişkileri tamamıyla bozdu. Rusya artık PYD'yi desteklemiyor ancak tam olarak karşı da duramıyor. Bunun sebebi ise ABD... ABD, PYD'yi Fırat'ın doğusuna çekilme konusunda ikna ederken bir plan çizdi. PYD yetkililerinden Kürt nüfusun yoğun olduğu ve PYD'nin güçlü olduğu Suriye ve Irak'taki şehirlerde sadece otonomi ilan etmelerini istedi. "Birleşmeyi daha sonraya bırakın" dedi. Ayrıca Kürt gruplar arasında çok ciddi çatışmalar başladı. Her grup kendinin etkin olmasını istiyor, bu da Kürtleri anlaşmazlığa itiyor
* Cerablus operasyonunun ardından Menbic'in de rahat düşmesi bekleniyor. Menbic'de IŞİD unsurları yok. Kürt unsurlarını ise destekleyecek yeterli sayıda Kürt nüfus yok. Bu nedenle Menbic'de PYD'nin fazla tutunamayacağını hesap etmesi nedeniyle ve yine ABD'nin kendisine verdiği plan kapsamında Fırat'ın doğusuna çekilmeyi kabul ediyor. Esad da Kürt unsurların kendi coğrafyalarına çekilmelerine sıcak bakıyor. Bunda da fazla bir gecikme olmasını istemiyor.
* Cerablus'da yapılan operasyonun ardından IŞİD militanları El-Bab kasabasına doğru kaçtı. El-Bab, demografik yapısıyla IŞİD'in kurallarına çok uygun. IŞİD'e "benim teröristim" diyebiliyorlar. IŞİD yaşam tarzını kabul ediyorlar. Bu nedenle El-Bab kasabasında insanlar evlerini Cerablus'da olduğu gibi terk etmiyor. Bunun aksine evlerinde ve kasabada kalarak IŞİD ile birlikte hareket ediyor. Ayrıca IŞİD'in buraya mühimmat getirmesinin ardından bu kasabaya operasyon yapma ihtimali zorlaşıyor. El Bab'a yapılacak operasyonda bir çok sivilin hayatını kaybetmesi riski var. Rakka'ya açılan tek kapı El-Bab en kritik nokta.
***
Ağlak bir fotoğraf veren Biden'ın Ankara'dan hiç mi talebi olmadı?.. Aksini düşünmek en azından diplomasi kurallarına aykırı!.. Bekleyip göreceğiz.
İsmet İnönü'nün, "Büyük devletlerle ilişkiler, bir ayı ile yatağa girmeye benzer" ardından da Süleyman Demirel'in, "Ayı ile yatağa giren uyanık olacak" sözlerini hiç akıldan çıkarmamak gerekir.
Hamaset operasyonlarının arkasındaki gerçekleri çok iyi okumak zorundayız...
Bu sefer de "aldatılmışız" olursak geri dönüşün çaresini nerede arayacağız?...
