Resneli Niyazi Bey (1873-17.04.1913)
01 Ocak 1970
Resneli Niyazi Bey 1873 yılında Makedonya’nın Resne kasabasında doğdu. Manastır Askeri İdadisi’nde öğrenim gördü, sonrasında Harbiye Mektebi’nden mezun oldu. Teğmen Rütbesi ile katıldığı (1897) Türk – Yunan Savaşı’ndaki başarıları ile tanınmış bir askerdi.
Balkanlar’da ayaklanan Sırp ve Bulgar çetecilerle mücadele görevinde bulundu. İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katılan Niyazi Bey, cemiyetin önde gelen kişileri arasına girmeyi başardı. 3 Temmuz 1908’de emrinde topladığı 150 kadar asker ve gönüllü ile Makedonya’ya bağımsızlık verilmesini önlemek ve Sultan Abdülhamit’e meşrutiyeti zorla kabul ettirmek üzere “İttihat ve Terakki” gizli cemiyetinin devrim stratejisi doğrultusunda bir isyan başlatarak Ohri yakınındaki bir dağa çıktı. Bu olay, İkinci Meşrutiyet’in ilan edilmesine öncülük etti. Padişah II. Abdülhamit’in 1878 yılında askıya aldığı meşrutiyet rejimi 24 Temmuz 1908’de resmen ilan edildikten sonra Resneli Niyazi Bey, şehre indi.
Niyazi Bey Selanik’te “Hürriyet kahramanı” olarak büyük gösterilerle karşılandı. Dağda bulunduğu sırada evcilleştirdiği geyik, bir hürriyet sembolü kabul edildi, “gazal-i hürriyet” olarak tanındı. Niyazi Bey, Resne’nin imarı ve halkın eğitim-öğretimi ile de ilgilendi. Balkan Savaşı sırasında birlikleriyle orduya katıldı. Savaştan sonra 17 Nisan 1913’te Arnavutluk’un Avlonya limanında İstanbul’a gitmek üzereyken İttihat ve Terakki’nin ona muhafızlık edip, korumalık yapmakla görevlendirdiği kişi tarafından vurulduğu iddia edildi. Öldürülme sebebi karanlıkta kaldı. Mezarının Avlonya’da olduğu söylenir. Ayrıca buraya bir heykeli dikilmiştir. Resneli Niyazi Bey Sarayı Makedonya’daki en önemli neo-klasik mimari örneklerinden biridir.
Osmanlı askerlerinden ve Jön Türk Ayaklanması’nın baş aktörlerinden Niyazi Bey’in bir kartpostalda görüp beğendiği bir Fransız şatosundan esinlenerek 1900 yılında yaptırdığı rivayet edilen saraydır. Resneli Niyazi Bey Sarayı günümüzde müze olarak kullanılmakta ve ziyaretçi akınına uğramaktadır. Niyazi Bey’e hitaben, Resneli Niyazi Bey adına İstanbul’un Şişli semtinde Fulya’da bir okul açılmıştır.
