II.Abdülhamit Suikastı
01 Ocak 1970
II.Abdülhamit Kimdir?
Sultan II.Abdülhamit otuz dördüncü Osmanlı
padişahıdır. 31 Ağustos 1876’da başlayan padişahlık
dönemi 27 Nisan 1909’da tahttan indirilmesiyle sona
ermiştir.10 Şubat 1918’de vefat etmiştir.
İleri görüşlü, zeki, devrinin şartlarını iyi
değerlendiren biri olmasının yanında, entrika dolu bir
saray yaşantısından geldiği için “kuşkulu” ve çok
fazla kimseye güvenmeyen bir kişiliği vardı.Kuşkulu
bir kişiliğe sahip olmasında amcası ve 32. Osmanlı
padişahı sultan Abdülaziz Han’ın günümüze kadar
aydınlatılamamış olan ölümü ve kendinden önceki
Osmanlı padişahı ve abisi V. Murat’ın delirmesi de rol
oynamıştır.
Sultan II.Abdülhamit, en uzun tahtta kalan Osmanlı
padişahıdır. Devrinde devletin varlığını yakından
ilgilendiren önemli olaylar gerçekleşmiştir. 33 sene
tahtta kalmıştır ve bu süre içinde Osmanlı hiç toprak
kaybetmemiştir. Hakkında en çok kitap yazılan Osmanlı
padişahıdır.
YILDIZ SUİKASTI
1877-78 Osmanlı-Rus savaşı sonrası , Osmanlı
imparatorluğu teslimiyete yakın bir antlaşma olan
Berlin Antlaşması’nı imzalamak zorunda kalmıştır.
Berlin Antlaşmasının maddeleri ağır şartlar
içeriyordu. 61. madde de bunlardan biridir. Sözü geçen
maddeye göre “Bab-ı âli, Ermenilerin bulunduğu Anadolu
illerinde ıslahat yapacak”dı.devrin padişahı II.
Abdülhamit bu maddeyi hiçbir zaman tam manasıyla
yürürlüğe koymamıştır. Abdülhamit’e göre bu maddeyi
antlaşmaya koyan İngiltere ve Rusya’nın amacı Doğu
Anadolu’da bir Ermeni devleti kurmak ve Osmanlı
Devleti’nin varlığını sona erdirmektir.II.
Abdülhamit’in dış güçlere karşı izlediği bu kararlı
tutumu ve iç politikadaki baskıcı rejimi iç ve dış
muhaliflerini ve düşmanlarını artırmıştır.
Osmanlı Devleti eski gücünü yitirince yıllarca Osmanlı
sancağı altında özgürce ve bir baskı görmeden yaşayan
azınlıklar Batılı güçlerin de desteklemeleriyle
ayaklanmalar çıkarmış, bağımsızlık istemişlerdir.
Osmanlının “sadık millet”olarak nitelendirdiği
Ermeniler de 19. yy’da Batılı güçlerin oyununa gelmiş
ve “asi millet” olarak Osmanlıya karşı yerini
almıştır. 1887de Taşnak ve 1890da Hınçak komitelerini
kurarak Osmanlı aleyhinde faaliyete geçmişlerdir.
Osmanlı Devleti içinde büyük çaplı olaylar
gerçekleştirerek Avrupalı devletlerin müdahalesini
sağlayıp bu müdahale sonucunda bir Ermeni Devleti
kurma planları yapmışlardır.Planladıkları büyük çaplı
olaylardan biri de Osmanlı padişahına düzenlenecek
suikasttır.
21 TEMMUZ 1905
Padişaha suikast kararını veren Ermeni komiteciler II.
Abdülhamit’in hareketlerini takip ederek suikast
hazırlıklarına başlamışlardı. Rusya Ermenilerinden
olan Kristafor Mikaelyan , kızı Robina Fain ve Lipa
Rips (Konstantin Kabulyan), Belçika vatandaşı Edward
Jorris ile de irtibata geçerek suikastın nasıl
yapılacağını kararlaştırmışlardır.Buna göre Padişah
Cuma günü Yıldız Camiine geldiğinde Cuma Selamlığı
esnasında bir arabanın içinde bulunan 80 kg
ağırlığındaki patlayıcının harekete geçirilmesiyle
öldürülecektir.
Tarih 21 Temmuz 1905 Cuma, Ermeni komiteciler
planladıkları gibi namazdan sonra araba içindeki
patlayıcıyı harekete geçirmişlerdir. Bomba çok büyük
bir gürültüyle patlamıştır. Fakat Şeyhülislam
Cemaleddin Efendinin Abdülhamit ile bir dakika
konuşmak istemesi ve Abdülhamit’in buna olumlu cevap
vermesi, Padişahın olaydan yara almadan kurtulmasına
sebep olmuştur.
SUİKAST SONRASI GELİŞMELER
Yapılan tahkikat sonrası suikasta karışanlardan Edward
Jorris yakalanmış fakat diğerleri kaçmayı başarmıştır.
Edward Jorris, yargılama sonucu idama mahkum
edilmiştir.
Belçika hükümeti, vatandaşı olan Edward Jorrisin
cezasını Belçika’da çekmesi için iadesini istemiştir.
Bu istek Osmanlı Devleti tarafından kabul
edilmemiştir. Belçika’nın isteğinde ısrarcı davranması
üzerine bu olay Osmanlı Devleti ile Belçika arasında
diplomatik krize sebep olmuştur.
Belçika hükümeti bu hareketiyle Osmanlı yargısına
müdahale etmek istemiştir. Fakat Osmanlı buna izin
vermemiştir. Jorris yargılanmış ve idama mahkum
edilmiştir ama Padişahın onu bağışlamasıyla cezası
infaz edilmemiştir. Affedilmesi üzerine Edward Jorris
pişman olmuş ve Osmanlı Devletine çeşitli hizmetlerde
bulunmuştur.
Yıldız Suikastı, 20. yy da bir devlet adamına
düzenlenen ilk suikasttır.Ülke içinden ve dışından
büyük tepkiler almıştır. Dönemin birçok devlet başkanı
ve hükümdarı suikastı kınayan açıklamalar yapmıştır.
Başarısızlıkla sonuçlanan suikast Abdülhamit
aleyhtarlarını üzerken halk tarafından büyük tepki
görmüştür. Önemli olan noktalardan biri de birçok
devletin de destek olduğu suikasta maddi yardımın
çoğunlukla Amerika, Rusya ve Bulgaristan tarafından
sağlanmasıdır.
