Barzani Referandum Kararından Vazgeçmiyor
Hilmi Hacaloğlu 01 Ocak 1970
İSTANBUL —
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani 7 Haziran’da yaptığı açıklamada Kuzey Irak’ın “bağımsız referandumu” için 25 Eylül tarihini verdi.
Bölge ülkeleri İran ve Suriye ile birlikte Irak da referandum kararına tepki gösterdi. Almanya hükümet sözcüsü Erbil’in kararını “ateşle oynamak” olarak yorumladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü de “demokratik, istikrarlı, federal bir Irak’ı desteklediklerini açıkladı. BM Irak Komisyonu referandumda rol oynamayacağını açıkladı
En son Birleşmiş Milletler Irak Yardım Misyonu, Kuzey Irak’ta yapılacak bağımsızlık referandum sürecinde hiçbir gözetleme ve yardımda bulunulmayacağını açıkladı.
Kuzey Irak’la güçlü ekonomik ilişkileri olan Türkiye’ye gelince, Ankara da Barzani’nin tutumundan rahatsız.
Ankara hem Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hem de Başbakan Binali Yıldırım’ın ağzından referandum tarihinin ilan edilmesine tepki gösterdi. Erdoğan, “tarihi bir hata” değerlendirmesinde bulunurken Yıldırım, “sorumsuzca alınan bir karar” ifadelerini kullandı.
Kalın: Referanduma zorla gitmek bölgede gerilimi arttırır, iptal edilmeli
Türkiye, IKBY’den geri adım görmeyince Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü önceki gün Ankara’nın görüşlerini bir kez daha açık bir şekilde oraya koydu.
Kalın, "Bu, yanlış bir karardır, bu karardan geri dönülmelidir. Bu, Irak’ın toprak bütünlüğüne ve mevcut anayasasına aykırı bir girişim olacaktır. Irak’ın şu anda karşı karşıya bulunduğu siyasi, ekonomik ve diğer sorunları çözmek yerine bunları daha fazla derinleştirme potansiyeline sahip olacak bir adım olacaktır. Bir diğer önemli konu da, referandumun Kerkük’te yapılacağının ilan edilmesi de aslında soru işareti. Burada böyle bir referanduma zorla gidilmek gibi bir çabanın içerisine girilmesi Kerkük başta olmak üzere o bölgede de gerilimi artırmaktan başka bir fayda sağlamayacaktır. Umarız bu referandumun iptal edilmesi ya da bundan vazgeçilmesi noktasında adım atarlar” dedi.
Hem bölgesel hem de küresel karşı çıkışlara rağmen Irak Bölgesel Yönetimi ve Mesud Barzani’nin geri adım atmamakta kararlı olduğu gözlemleniyor.
Barzani: Bölgesel istikrarsızlık, kanlı bir savaşı engellemek için referandum yapılmalı
Barzani, Foreign Policy dergisinden Campbell MacDiarmind’e verdiği mülakatta referandumun “neden Irak Kürdistanı için doğru zaman” olduğunu anlattı.
Barzani, “Bağdat yönetimi gerçek, anlamlı bir ortaklık yapmak istemiyor. Onlara tabi olmayı kabul etmek istemiyoruz. Daha büyük bir problemi hatta kanlı bir savaşı önlemek için bu referandum yapılmalı. Tüm bölgenin güvenliğini sağlanması için bu referandum gerekli. Bu referandum gelecekteki muhtemel istikrarsızlıkları ve kanlı çatışmaları önlememize yardımcı olacak” dedi.
Barzani: Uluslararası aktörler referanduma karşı değil
Uluslararası güçlerin Kürdistan bölgesinin bağımsızlığına karşı çıkmadığını savunan Barzani, bölge ülkelerinin Katar örneğinde olduğu gibi kendilerini abluka altına uygulaması ihtimaline de yanıt verdi:
“Uluslararası aktörlerin hiçbiri referanduma karşı değil. Referandum için uygun bir zaman olmadığını, sorun yaratabileceğini söylüyorlar. Ama biz bölgede istikrarsızlık olmasını engellemek için bu referandumu yapmak istiyoruz. Eğer uluslararası aktörler bu referanduma karşıysa barışçıl ve demokratik bir toplumun kendi kaderi hakkında karar vermesi kendi değer ve kurallarına karşılar demektir. Katar, teröre destek verdiği için izole edildi ama nasıl destek aldığını görüyorsunuz. Biz ise terör mitini yok etmek için kanımızı verdik. Biz başkalarının işgali ya da baskısı altında yaşamaktansa açlıktan ölmeyi tercih ederiz. Yalnızca kendi kaderi demokratik araçlarla seçmek isteyen bir halkın açlıktan öldürülmesi dünya için bir şeref olacaktır.”
İran’da kurulan Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin bayrağının gölgesinde dünyaya gözlerini açtığını belirten Mesud Barzani, “bağımsız Kürdistan Devleti’nin bayrağının gölgesinde ölmek istiyorum” dedi.
Loğoğlu: Bağımsızlık referandumu yapılırsa Ortadoğu’da etnik çatışma kaçınılmaz olur
Türkiye’nin eski Washington Büyükelçisi Faruk Loğoğlu, Barzani ve Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin referandumda ısrarının kanlı bir savaşı önlemektense yeni bir Ortadoğu krizi yaratacağından emin.
Amerika’nın Sesi’ne konuşan Loğoğlu, “Bölgedeki gelişmeler, belki de Katar krizinin de yardımıyla Mesud Barzani kendisini iktidara tutmak için Talabani ve Goran’la yaptığı toplantı sonrası referandum kararını açıkladı. Bu referandum nasıl sonuçlanır bilmiyoruz. Barzani’nin istediği gibi sonuçlandı diyelim o zaman Kürtler referandum sonucunda yeni devlet kurmak isteyecektir. Bölge yeniden bir çatışma ortamına hızla dönüşür. Bölgede ne var? Bir yandan halledilmemiş Filistin meselesi diye telaffuz ettiğimiz Arap-İsrail meselesi, diğer tarafta mezhep ekseninde bitmeyen gerginlik, Barzani ‘bağımsızlık istiyorum’ deyip bunu hayata geçirecek adımlar atarsa etnik çatışma kaçınılmaz olur” dedi.
Prof. Özdağ: Erdoğan bağımsızlığa karşı değil, referandumu İran ve ABD’den başka engelleyici güç yok
Ankara bağımsız milletvekili Ümit Özdağ ise hükümetin Kuzey Irak konusunda yeterince ses çıkarmadığı görüşünde.
Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtlayan Prof. Özdağ’a göre, Iraklı Kürtlerin referandumu yapmasını bu aşamadan sonra ancak Amerika Birleşik Devletleri ve İran engelleyebilir.
“Erdoğan gerekten karşı çıkmıyor. Nasıl Kerkük’e bayrak çekilmesinden sonra sustular. Tepki gelince yasak savmak babında laf ettiler. Arkasından da Cumhurbaşkanı Başdanışmanı İlnur Çevik’i Kuzey Irak’a yolladılar. Bugün de Türkmen Cephesi’nin Erbil temsilcisinin bu referanduma hayır dememesi Erdoğan’ın karşı çıkmadığını gösterir. Türkmen Cephesi Erbil Temsilcisi asla buradan bir onay olmadan tavır koymaz. Metin altını dikkatli okursanız Erdoğan bağımsızlığa itiraz etmeyecek şu anda kamuoyunun gazını alıyor. Referandumun yapılmasını engelleyici güç olarak iki aktör var. Bunlardan biri İran diğeri Amerika Birleşik Devletleri. ABD’de bağımsızlığa karşı değil ancak zamanlamasını yanlış buluyor.”
