Türkiye'yi 145 milyar lira zarara uğrattılar
Mehmet Çetingüleç 01 Ocak 1970
FED faizleri artırmadı, FITCH notu düşürmedi, ama buna rağmen dolar kuru, küçük bir geri çekilmenin ardından yeniden 3 liranın üzerine çıktı.
Bu tablo açıkça gösteriyor ki, Türkiye'deki dolar artışı FED'in gelişmekte olan ülkeleri etkisi altına alan “faiz artırım” beklentisi ile doğrudan ilgili değil. Asıl neden “bilek güreşine” doymayanların Türkiye'yi siyasi belirsizlik ortamına itmesi, ekonomik reformların ertelenmesi ve artan terör olayları.
Dün konuştuğumuz eski Sanayi ve Ticaret Bakanı MHP Milletvekili Kenan Tanrıkulu, dolardaki yükselişin tamamıyla iç siyasi dinamiklerden kaynaklanan bir olay olduğunu söyledi. Tanrıkulu “Türkiye'de sadece dolar kuru değil, dış ticaret ve daha birçok gösterge alarm veriyor. Belirsizlik ve kriz beklentisi var.” dedi.
Tabii Merkez Bankası'nın siyasi baskı altında olmasının da etkisi de var. Banka piyasayı terbiye etmek için “faiz” gibi önemli bir silahı kullanamadığı için döviz yükseliyor, işadamlarının ve devletin dış borçları Türk Lirası cinsinden şişiyor. Sadece işadamları değil, vatandaş da kur artışının faturasını enflasyonla, yani fiyatlardaki artışla ödüyor. Sonuçta herkes yoksullaşıyor. Ama siyasi irade tarafından suçlanma korkusu yüzünden Merkez Bankası 7 aydır faiz silahını kullanıp piyasaya güçlü müdahalede bulunamıyor.
Bakın, dün Merkez Bankası Para Politikası Kurulu yine faizleri değiştirmediğini açıkladı. Bu açıklama üzerine dolar 2 lira 99 kuruş seviyesinden 3 lira 3 kuruşun üzerine çıktı.
Faizleri artırmamanın gerekçesi “1 puan, ekonomiye 5 milyar lira yük getiriyor.” diye açıklanıyor. Bunu yapmak “vatana ihanetle” eşdeğer bir suç gibi gösteriliyor.
Peki dolardaki 1 kuruşluk artış ekonomiye ne kadar yük getiriyor?
Türkiye'nin özel sektör ve devlete ait dış borç toplamı 393 milyar dolar. Dolayısıyla dolardaki her 1 kuruşluk artış, dış borcumuzu Türk Lirası cinsinden 3 milyar 930 milyon lira artırıyor.
Sadece dün açıklanan faiz kararından sonra dolardaki 4 kuruşluk artışın ekonomiye maliyeti yaklaşık 16 milyar lira.
7 Haziran'da dolar kuru 2 lira 66 kuruştu. Eğer hemen hükümet kurulabilse bugün dolar ya yerinde sayıyor olacaktı, ya da geri çekilecekti. Dün saat 16:30 itibariyle dolar 3 lira 3 kuruştan işlem görüyordu. Yani 7 Haziran'dan bu yana geçen 3,5 aylık sürede dolar tam 37 kuruş arttı. Çarpın 37 ile 3 milyar 930 milyon lirayı. Hükümet kurup Türkiye'de istikrarı sağlayamamanın bedelini bulursunuz: Tam 145 milyar lira.
Oysa geniş tabanlı bir hükümet kurulsa dolar uçmayacaktı. Ya da faizde 1-2 puanlık artış yapılsa ekonomiye 1 yıllık yükü en fazla 10 milyar lira olacaktı.
Faiz artışındaki 5 milyar liranın hesabını soranlar, döviz kuru artışındaki 145 milyar liralık yük için ne düşünüyor acaba?
