Talat Aydemir
01 Ocak 1970
Asker
1917 yılında Bilecik'te doğdu. 1940 yılında Harp Okulu'nu, 1954 yılında Harp Akademisi'ni bitirdi. 1956-1959 yılları arasında DP iktidarına karşı darbe yapmak için örgütlenen cuntada çalıştı. 1959 yılında Kore'ye gitti. 1960 Haziranına kadar orada kaldığı için 27 Mayıs 1960 hareketine katılamadı. Yurda dönünce Milli Birlik Komitesi'nce Kurmay Albay rütbesindeyken Kara Harp Okulu komutanlığına atandı.
22 Şubat 1962 tarihinde yapılan atama ve tutuklamalara karşı, askeri öğrencilerin de desteğini alarak hükümete karşı direniş hareketini örgütledi. Bu direniş hükümetle uzlaşmayla sonlandırıldı. Aydemir emekli edildi. 10 Mayıs 1962 tarihinde çıkarılan özel af yasasıyla serbest bırakıldı.
20 Mayıs 1963 tarihinde Anayasa'da öngörülen reformların gerçekleştirilmediği gerekçesiyle ikinci darbe girişiminde bulundu. Fakat başarılı olamadı. Yapılan yargılamadan sonra Süvari Binbaşı Fethi Gürcan ile birlikte idama mahkum edildi. 5 Temmuz 1964 tarihinde Ankara'da idam edildi.
HAKKINDA YAZILANLAR
Darbecilere iade-i itibar
Hürriyet 25 Mart 2000
Talat Aydemir'in idamıyla sonuçlanan darbe girişimine katılan 1459 Harp Okulu öğrencisine Genelkurmay 37 yıl sonra haklarını iade etti. 55 yaşlarında olan öğrencilere, ordu mensubu olduklarını gösteren ve rütbe bölümünde ‘Harbiyeli’ yazan özel kimlikler verildi.
GENELKURMAY, Türk Cumhuriyet tarihinin en önemli kararlarından birini alarak, 22 Şubat 1962 ve 21 Mayıs 1963'te Albay Talat Aydemir öncülüğünde gerçekleşen darbe girişimine katıldığı gerekçesiyle TSK'dan atılan 1459 Harp Okulu öğrencisine, tam 37 yıl sonra itibarlarını iade etti. Bu olaylardan sonra Aydemir ve 6 arkadaşına idam, 29 sanığa da ömür boyu hapis cezası verilmişti. TBMM tarafından cezaları onaylanan Fethi Gürcan 27 Haziran 1964 ve Talat Aydemir 3 Temmuz 1964'de idam edildiler.
Genelkurmay aldığı kararla, okuldan atılan 1963 ve 1964 devrelerinin tamamını kapsayan 1459 eski Harbiyeli'ye, tüm askeri tesislere girişi kapsayan ve artık birer ordu mensubu olduklarını resmen tescil eden özel bir askeri kimlik kartı verdi. Kimlik kartının rütbesi bölümünde ise büyük harflerle şu tarihi söz yer aldı: ‘Harbiyeli.’
Ordudan darbecilik suçu ile atılan Harbiyeliler'in çoğunu, daha sonra sivil hayatta hızla yükselerek Türkiye'de ve dünyada tanınmış önemli isimler oluşturuyor. İçinde sayısız bilimadamı, profesör, milletvekili, siyasi, üst düzey bürokratların bulunduğu eski Harbiyeliler'in arasında, Hürriyet Gazetesi yazarı İsmet Solak da yer alıyor.
Verilen kartla, ordudan atılan Harbiyeliler'in, Türkiye çapında aileleri ile birlikte tüm orduevi, askeri gazino ve eğitim merkezlerine girişi de serbest bırakıldı. Şimdiye dek 300 eski Harbiyeli'nin kartını aldığı belirtildi.
Bu tarihi gelişme, 20-21 Mayıs Olayları Sosyal Dayanışma Harbiyeliler Derneği'nin geçen Aralık ayında Kara Kuvvetleri Komutanı Atilla Ateş'i ziyareti ile başladı. Görüşmede önemli açıklamalarda bulunan Orgeneral Atilla Ateş, ‘‘Sizler, Silahlı Kuvvetler'in gerçek, kaliteli ve başarılı yönünü milletimize kanıtlayan sivil kanadımızsınız. Siz bizim sivil yanımızsınız. Hepinizle gurur duyuyoruz’’ dedi. Eski Harbiyeliler'e birer subay kartı verilmesi için de elinden geleni yapacağı söyleyen Ateş Paşa, ardından Harbiyeliler'e unutulmaz bir uğurlama töreni sürprizi hazırlamıştı. Ateş Paşa, görüşmeden çıkışta Harbiyeliler'i bir tören kıtasının arasından, bando eşliğinde çalınan ‘Harbiye Marşı’ ile uğurladı. Bu anda, ziyarete gelen tüm Harbiyeliler ağladı.
21 Mayıs ve idama giden yol
22 ŞUBAT 1962 ve 21 Mayıs 1963 tarihlerinde, Kara Harp Okulu Komutanı Albay Talat Aydemir ve beraberindeki bir grup subay, Harp Okulu öğrencilerini de alarak darbe girişiminde bulundu. 22 Şubat darbesinden affa uğrayan Aydemir'in 21 Mayıs darbe girişimi ise Ankara'yı karıştırdı. Bu girişim, ordunun çoğunluğu ve özellikle üst kademeden destek görmeyince, Harp Okulu öğrencileri savunmasız kaldı ve Talat Aydemir'in radyoevini ele geçirme, TRT'nin kontrolünü alma gibi verdiği emirleri yerine getirmeden sorguya alındı, kısa sürede ordudan da ilişikleri kesildi. Bu ikinci girişimde 6 kişi öldü, 30 kişi yaralandı. Darbe girişiminin bastırılmasından sonra Ankara, İstanbul ve İzmir'de sıkıyönetim ilan edildi, 151 subay ve 1459 Harp Okulu öğrencisi tutuklandı. Tutuklananlar arasında, 21 Mayıs'ta darbe yapılacağını Başbakan İsmet İnönü'ye duyuran Alparslan Türkeş ve 14'lerden üç arkadaşı da vardı. Yargılama sonunda, Aydemir ve 6 arkadaşına idam, 29 sanığa da ömür boyu hapis cezası verildi. TBMM tarafından cezaları onaylanan Fethi Gürcan 27 Haziran 1964, Talat Aydemir de, 3 Temmuz 1964'de idam edildi. Bu olayda, çoğu Harbiyeli'nin olayla ilgisi olmadığı daha sonradan ortaya çıktı.
Çok ünlü isim var
TALAT Aydemir'in öncülüğündeki darbeye karıştığı gerekçesiyle 1963 ve 1964 devrelerinin tamamını kapsayacak şekilde ordudan atılan 1459 Harbiyeli arasında sayısız bilimadamı, profesör, üst düzey bürokrat, sporcu, gazeteci, politikacı bulunuyor. Hürriyet gazetesi yazarı İsmet Solak'ın da yer aldığı gruptaki diğer bazı isimler ise şöyle:
Süleyman Genç (eski milletvekili)
Ertöz Vahit Suiçmez (eski milletvekili)
Selahattin Taflıoğlu (eski milletvekili)
Ercan Çitlioğlu (NTV Genel Yayın Yönetmeni Danışmanı)
Ayhan Fırıldak (Gazeteci)
Üstün Akkaş (İşadamı)
Hakkı Koşar (Tekvando Eski Dünya Şampiyonu)
Atilla Örsel (Türkiye-Avrupa-Balkanlar Jimnastik Federasyonları Başkanı-İTO Meclis Başkanvekili)
Savaş Süzal (Sabah Gazetesi Washington Temsilcisi)
Fethi Tunç (Eski vali)
Ziya Yusuf İnce (Kocaeli danışmanlarından)
Ali Rıza Konuralp (DGM hakimi)
Müştak Korulu (Gazeteci)
İbrahim Kayıkçıoğlu (Gemi kaptanı)
Namık Aydınoğulları (Başbakanlık Denetleme Kurulu eski Başkanı)
Rahmi Akçelik (Avustralya'da işadamı)
Hüseyin Dinçer (Türk Telekom Yönetim Kurulu Üyesi)
Prof. Ergül Han, Prof. Abdullah Gül, Prof. Ali Zaimoğlu, Prof. Dr. Tahsin Akalp.
HABER
Talat Aydemir dosyası, bakanlığa teslim edildi
Zaman 22 Mayıs 2013
Darbe girişimleri nedeniyle idam edilen Albay Talat Aydemir’in 49 yıldır kayıp olan ‘darbe dosyası’, AK Parti Ankara Milletvekili Haluk Özdalga tarafından Meclis’teki odasında, Milli Savunma Bakanlığı’nda (MSB) görevli memurlara teslim edildi.
Davayla ilgili dosya, Özdalga’nın babası Hâkim Amiral Numan Özdalga’nın 37 yıldır el değmemiş sandığından çıkmıştı. Numan Özdalga, Aydemir davasına bakan ve idam kararını veren kıdemli hâkim olarak tarihe geçen bir isim. Yetkililere teslim edilen sandığın içinde 1962 ve 1963’te iki defa darbe girişiminde bulunan Aydemir’in davasıyla ilgili 23 resmî belgenin yanı sıra muhtelif evrakların asılları yer alıyor. Evraklar arasında, mahkemenin gerekçeli hükmü, Askerî Yargıtay’ın bozma kararı ve bozma kararı sonrası mahkeme dosyası, duruşma tutanakları, avukatların müşterek müdafaaları, fihrist, sanık savunmaları ve zabıtlar yer alıyor. Sandıktan çıkan bir evrakta, Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları adına Numan Özdalga’ya gönderilmiş isimsiz ve imzasız bir mektup da bulunuyor. Mektup, 2 Eylül 1963 tarihli. Mektupta, Talat Aydemir ve arkadaşlarının darbe girişimi, milletin kaderiyle oynamak olarak değerlendiriliyor. Mektubu kaleme alan TSK mensupları, orduyu milletin Kabe’si olarak görüyor. Sanıkların, cezasının idam olması gerektiği üstünde ısrarla duruyor. Talat Aydemir dosyasının kayıp olduğu, Ergenekon davasına bakan mahkemenin, Genelkurmay Başkanlığı ve Kara Kuvvetleri’nden tüm yargılama arşivini istemesiyle ortaya çıktı. Mahkeme, Aydemir dosyasını çok önemsiyor. Zira, Aydemir için hazırlanan darbe iddianamesi ile Ergenekon iddianamesi arasında benzerlikler olduğunu düşünüyor.
