Devlet sırrı, saydam devlet ve demokrasi
Aydın Engin 01 Ocak 1970
Son Tırmık devlet sırrı üstüneydi. Başlıktan belli bugünkü de öyle.
“Aydın Engin sen bu devlet sırrı konusuna taktın galiba” diyeceklere cevabım:
Eğer bir takıntı söz konusuysa ben epeydir, hem de çok “epey”dir buna taktım. Bu konuda bilgisayarın belleğinde yedi Tırmık buldum. Biraz daha arasam 10 belki 15’i bulur.
Yani devlet sırrı üstüne yıllarca yazıp çizmişim.
İyi etmişim.
Kanımca bir devlet ne kadar saydamsa o ülkede demokrasi o kadar gelişkin, o kadar derin, o kadar toplumun her kesimince benimsenmiş demektir.
Kişilerin sırrı vardır. Olmaması hayatın akışına aykırıdır. Bu sırlar kişinin mahremidir. Korunması, kişi istemedikçe gizli kalmasının sağlanması hukukun görevidir.
Peki, devletin sırrı?
Bir devletin neden sırrı olur?
Hatırlayın, Can Dündar - Erdem Gül arkadaşlarımı suçlayan iddialarda, savcı iddianamelerinde “Devletin gizli kalması gereken bilgilerini açıklamak” deniyor ve bu bir suç olarak tanımlanıyordu.
Neydi o gizli kalması gereken, yani sır olan?
Suç sayılan haberde “MİT’e ait ve Suriye’ye gittiği anlaşılan TIR’lar ne taşıyordu” sorusuna cevap veren görüntüler vardı ve o görüntülerde TIR’ların hiç de süttozu, bebek aspirini, mama, kundak bezi gibi insani yardım malzemeleri taşımadıkları kabak gibi görünüyordu.
Bu devlet sırrı sayıldı…
***
17 Ekim 1977’de Almanya’da RAF (Kızıl Ordu Fraksiyonu) adlı örgütün tırmandırdığı terör olaylarıyla ilgili olarak bir Kriz Kabinesi toplandı. Kriz kabinesinde başbakan, içişleri, dışişleri, adalet, savunma bakanları ile ana muhalefet partisi lideri yer aldı. Kabine toplantısının bitmesinin ardından 18 Ekim sabaha karşı RAF’nin yönetici kadrosundan Andreas Baader, Gudrun Ensslin, Jan Raspe yüksek güvenlikli Stammheim Hapishanesi’ndeki hücrelerinde ölü bulundular. Irmgard Möller ağır yaralıydı.
Andreas Baader ve Jan Raspe, tırnak makası bile sokulamayan hapishane hücresinde -resmi açıklamaya göre- tabanca ile intihar etmişlerdi.
Gudrun Ensslin’in ise kendini astığı ilan edildi. Ensslin daha önce avukatına yolladığı bir mektupta “Eğer benden geriye hiç mektup kalmadıysa ve ölü bulunduysam;suikasta uğramışımdır” diye yazmıştı. Ensslin’in hücresinde tek satırlık bir not bile bulunamadı. Resmi açıklamada ağır yaralı olarak bulunan Irmgard Möller’in kendini dört kez göğsünden bıçaklayarak intihara kalkıştığı yazıyor. Adli tıp bir kişinin kendini dört kez göğsünden bıçaklayamayacağını tartışmasız belirtiyor.
17 Ekim 1977 gecesi toplanan kriz kabinesinin aldığı kararlar ise devlet sırrı.
***
İngiltere’de Margaret Thatcher’in başbakanlığı döneminde 1986 sonbaharında IRA’ya karşı kuraldışı (hukukdışı diye anlamak gerek) önlemler alınmasına ilişkin…
Devlet sırrı!..
Polonyalı kardinal Karol Józef Wojtyla’nın (2. Jean Paul) papa seçilmesi için oy kullanma hakkı olan Vatikan’daki kardinallere hükümet tarafından…
Devlet sırrı!..
Arjantin’de faşist cuntanın devrilmesinden sonra ortaya çıkan ve cunta ile işbirliği yapan yüksek mahkeme yargıçlarının adlarını içeren liste…
Devlet sırrı!..
Daha sayayım mı?
***
Devletler, devletlerin bütün (evet bütün) eylemleri, devleti yöneten siyasetçilerin sözleri, yaptıkları, ettikleri saydam olmadıkça, halktan gizlenmedikçe, hesap sorulabilir bir açıklık taşıdıkça demokrasinin güçleneceğini, göstermelik olmaktan çıkacağını anlamak için büyük bir analiz yetisi gerekmiyor.
Ancak saydam bir devlete ve her adımları hesap sorulabilir bir açıklık taşıyan siyasetçilere rastlamanın pek ama pek zor olduğunu anlamak için de büyük bir analiz yetisi gerekmiyor.
