ABDULLAH b. HASAN el-BAĞDÂDÎ
Nuri Yüce 01 Ocak 1970
Ebü’l-Kasım Gulâm-ı Zühal (ö. 376/986)
Matematikçi, astronom ve müneccim.
Kaynaklar, adını Abdullah veya Ubeydullah şeklinde vermektedirler. Bağdat’ta yaşadı ve daha çok, mesleğinden dolayı kendisine takılan Gulâm-ı Zühal (Zühal/Satürn’ün hizmetkârı) lakabıyla tanındı. Matematikçi ve müneccim olarak Adududdevle’nin hizmetinde bulundu. Abdurrahman es-Sûfî’nin çağdaşı, Sicistanlı filozof Ebû Süleyman el-Mantıkı’nin de yakın arkadaşıdır. Rivayete göre, ilim adamları arasındaki ününü, Mantıkı’nin meclislerinin birinde yapılan, astrolojik kehanetlerin doğruluk derecesiyle ilgili bir tartışmada, en mükemmel ilmî açıklamayı getirdiği için kazanmıştır. Bugüne ulaşamamış dokuz kitabının adı bilinmekte olup bunlardan yalnız Kitâb fi’l-küsûfât ve’l-kırânât adlı eseri, Siczî’nin el-Câmiu’ş-şâhî ve Nasîruddîn-i Tûsî’nin Sefînetü’l-ahkâm’a aldıkları bazı parçalarla tanınmaktadır. İbnü’n-Nedîm’in verdiği listeye göre diğer eserlerinin adları şunlardır: Kitâbü’t-Tesyîrât; Kitâbü’ş-Şuâât; Kitâbü Ahkâmi’n-nücûm; Kitâbü’t-Tesyîrât ve’ş-şuâât; Kitâbü’l-Câmii’l-kebîr; Kitâbü’l-Usûli’l-mücerrede; Kitâbü’l-İhtiyârât; Kitâbü’l-İnfisâlât.
