Türkiye ve Almanya arasında 12 ayda 5 gerilim
01 Ocak 1970
Türkiye ve Almanya son zamanlarda ilişkilerin gerildiği bir dönemden geçiyor. İki taraftan hükümet yetkililerinin karşılıklı açıklamalarıyla gerginlik kimi zaman daha çok tırmanıyor. Başbakan Binali Yıldırım en son yaptığı AKP (Adalet ve Kalkınma Partisi) grup toplantısı konuşmasında ilişkilerin tekrar gerildiğini vurgulayan açıklamalarda bulundu.
İki ülke arasındaki tartışmalar ise son dönemde 5 konu etrafında şekilleniyor.
1. İltica başvurularının kabulü¡
2. İncirlik Üssü¡
3. Deniz Yücel¡
4. Almanya'da miting krizi¡
5. AB süreci¡
1. Almanya'nın iltica taleplerine olumlu yanıt vermesi
Başbakan Binali Yıldırım en son yaptığı grup toplantısı konuşmasında, hükümetin darbe girişiminden sorumlu tuttuğu Fethullah Gülen yapılanması ile bağlantılı kişilerin Almanya'ya yaptığı iltica taleplerine olumlu yanıt verilmesine tepki gösterdi.
Darbe girişiminde yer alan askerlere iltica hakkı verilmesiyle Türkiye ile Almanya ilişkilerinin tekrar gerildiğini vurgulayan Yıldırım, Almanya'nın bir tercih yapması gerektiğini söyledi:
Eğer Almanya Türkiye ile ilişkilerini geliştirmek istiyorsa yönünü bölücülere, FETÖ'cülere değil; Türkiye Cumhuriyeti'ne dönmek zorundadır.Binali Yıldırım, Başbakan
"Almanya'da geçtiğimiz hafta 15 Temmuz darbe girişimine dahli bulunan ve yurt dışına kaçan veya yurt dışında olan askerlere sığınma izni vermesi, iltica hakkı vermesi ilişkilerimizin tekrar gerilmesi için önemli bir gelişme olmuştur.
Almanya, artık bir şeye karar verme durumundadır. Eğer Türkiye ile ilişkilerini geliştirmek istiyorsa Türkiye ile tarihten gelen dostluk bağlarını daha da kuvvetlendirmek istiyorsa o zaman yönünü bölücülere, FETÖ'cülere değil; Türkiye Cumhuriyeti'ne dönmek zorundadır" dedi.
Alman Süddeutsche Zeitung gazetesi ile devlet televizyonları WDR ve NDR, Almanya'nın diplomatik pasaportu olan Türk vatandaşlarının iltica talebine olumlu yanıt verdiğine dair yayınlar yapmıştı.
Medyada çıkan haberlerde 414 askeri personelin, diplomatın, hakimin, üst düzey yetkilinin ve aile üyelerinin iltica başvurusunda bulunduğu öne sürüldü.
Alman İçişleri Bakanlığı ise yaptığı açıklamada, diplomatik pasaportlu bazı Türk vatandaşlarının iltica başvurularının kabul edildiğini doğruladı, ancak sayı vermedi.
2. Alman vekillerin İncirlik ziyaretine ret
Türkiye'nin İncirlik Askeri Hava Üssü'nü ziyaret etmek isteyen Alman vekillere izin vermemesi Almanya'nın tepkisini çeken bir konu oldu.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, karar üzerine yaptığı açıklamada bunun 'kabul edilemez' olduğunu belirterek, "İncirlik Üssü'ne alternatifleri değerlendirmemiz lazım, Ürdün de bir olasılık" dedi.
Almanya'nın İncirlik Üssü'nde konuşlu 200'den fazla askeri bulunuyor. Bu askerler Tornado jetlerinin Suriye'de gözetim görevlerine ve IŞİD karşıtı koalisyonun uçaklarına yakıt dolumundan sorumlu.
Merkel, 'alternatif lokasyonlara' bakacaklarını söylerken, Almanya Savunma Bakanlığı sözcüsü de "Ürdün'ün en iyi şartları sunduğunu" söyledi.
Daha önce de 2016 yılının Haziran ayında Almanya Federal Meclisi'nin 1915 olaylarını 'soykırım' olarak niteleyen tasarıyı kabul etmesi yüzünden Türkiye tepki olarak Alman milletvekillerinin İncirlik üssünde bulunan Alman askerlerini ziyaret etmelerine izin vermemişti.
Almanya, ziyarete izin verilmemesi üzerine askerlerini İncirlik Üssü'nden çekeceğini öne sürmüş, Türkiye, ancak Eylül ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Almanya Başbakanı Merkel'in G20 zirvesinde bir araya gelmesinin ardından ziyarete yeşil ışık yakmıştı.
Alman vekiller Ekim ayında İncirlik Üssü'nü ziyaret etmişti.
3. Deniz Yücel'in tutuklanması
gazeteci Deniz Yücel
Alman Die Welt gazetesinin Türkiye muhabiri Deniz Yücel'in Şubat ayında tutuklanmasına Almanya Başbakanı Merkel başta olmak üzere Alman hükümeti yetkilileri tepki gösteriyor.
Merkel, Yücel'in serbest kalması için "hükümetinin gücünün yettiği her şeyi yapacağını" söylerken verilen cezanın 'ölçüsüz ve orantısız' olduğunu vurguladı.
Yücel'in tutuklanmasının ardından Almanya'daki bazı siyasetçiler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Almanya'ya girmesinin yasaklanmasını ve Türk hükümeti yetkililerinin Almanya'da düzenleyeceği toplantıların iptal edilmesini teklif etti.
Bunun üzerine iki ülke arasında yeni bir diplomatik kriz doğdu.
4. Referandum toplantılarına izin verilmemesi
bazı gazeteler Almanya Başbakanı Angela Merkel'i Adolf Hitler'e benzetmişti.
Deniz Yücel'in tutuklanmasının ardından başlayan tartışmaların üzerine Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın Almanya'nın Gaggenau kentinde, Avrupalı Türk Demokratlar Birliği (UETD) tarafından ve 16 Nisan'da düzenlenen anayasa değişikliği referandumu ile ilgili düzenlenmesi planlanan toplantısı iptal edildi.
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci'nin de Köln kentine bağlı Frechen'de yapacağı bir toplantı iptal edildi.
Adalet Bakanı Bozdağ, toplantısının iptal edilmesine sert tepki göstererek Alman mevkidaşıyla planlanan görüşmesini ve Almanya gezisini iptal etti.
Almanya'nın Ankara Büyükelçisi Martin Erdmann Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "Bizimle çalışmak istiyorsanız bize nasıl davranacağınızı öğrenmek zorundasınız. Bu yöntemle bu işler olmaz, böyle devam etmez. Biz de karşılığını veririz. Hiç çekinmeden her türlü karşılığını veririz. O zaman gerisini siz düşünürsünüz" dedi.
Erdoğan, "Sizin şu andaki uygulamalarınız geçmişteki Nazi uygulamalarından farklı değil, bunu böyle biliniz" dedi.
Almanya Başbakanı Merkel ise Erdoğan'ın sözlerine, "Bu tür benzetmeler sadece Nazilerin insanlığa karşı işlediği suçları önemsizleştirmeye yarar" diyerek yanıt verdi.
5. Türkiye'nin Avrupa Birliği görüşmeleri
Her ne kadar Türkiye ve Almanya mülteci anlaşması kapsamında sıkı bir işbirliği içinde çalışsa da ikili ilişkilerdeki çalkantılı dönem, Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) sürecine de yansıyor.
Mülteci anlaşması kapsamında Ekim 2016'da devreye girmesi beklenen vize serbestisi uygulamasının henüz gerçekleşmemesi tartışmalı bir durum ortaya çıkıyor.
Yaşanan gerilemlerin üzerine Alman yetkililer ise Türkiye'nin AB'ye üye olma olasılığından uzak olduğunu dile getiriyor.
En son Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne tam üye olmasının "gerçekçi" olmadığını belirterek "Türkiye'nin günümüzde AB üyeliğinden hiç olmadığı kadar uzak olduğunu" söyledi.
