Paraları dağ gibi, ama iktidarsızlar.. evrim silip süpürecek
Orhan Bursalı 01 Ocak 1970
İçeride yazacak konu mu kalmadı, iktidar toplumu kapkaranlık sarıpsarmalıyor, sen hâlâ dünya ile uğraşıyorsun, der gibisiniz. Yazarın binbir derdi var kafasında, ne yani cıcığı çıkmış Katar 100 yıldan fazla sorun, ne biter ne tüketir, hep okkanın altına birileri gider. Demokratik devrimini yapamayan İslam, o bataklıkta çırpınır durur, batar ve çıkamaz. Toplumlarını da mahveder, yer - içer bitirir... Bu ülkeyi yönetenler de o bataklığa doğru koşuyorlar...
Şimdilik bu kadar diyeyim ve şu perşembe günü yarım bıraktığım konuyu tamamlayayım. Çünkü bu geleceğin perspektifi:
Ne demiştim: Sermaye el değiştiriyor, sanayi toplumunun şirketleri paraca hafiflerken bilgi toplumu şirketleri paraca ağırlaşıyor, ama bu ağırlıklarını siyasal iktidarda hissettiremiyorlar. Siyasal iktidar, eski sanayi toplumu kültürünün, siyasetinin ve şirketlerinin elinde.
Ne demek istediğimi aşağıda görün: En değerli şirketler sıralamasında 15 yıl içinde çarpıcı değişikliğe bir bakın. Bu konuda daha ayrıntılı bilgi var elimizde ama ben çok sıradanını kullanıyorum. Sıralamaya dikkat.
Petrol ve finans listeden çıkıyor
2001- 1) General Electric, 2) Microsoft, 3) Exxon, 4) Citi Bank, 5) Walmart (aralarında sadece bir yeni sanayi- teknoloji şirketi var)
2006- 1) Exxon, 2) General Electric, 3) Total, 4) Microsoft, 5) Citi Bank
2011- 1) Exxon, 2) Apple, 3) Petro China, 4) Shell, 5) ICBC (Çin Ticaret Bankası)
2016- 1) Apple, 2) Alphabet, 3) Microsoft, 4) Amazon, 5) Facebook.
Son tabloda, petrol şirketleri, Bankafinans şirketleri gitmiş ve ilk beş sıraya tamamen yeni dönemin bilgi-teknoloji şirketleri yerleşmiş.
Ayrıca eski sanayinin yerini yarının “yeni sanayi-teknoloji” şirketlerinin almaya başladığını da belirteyim. Mesela Elon Musk’ın Tesla şirketi gibi. Yeni paylaşım ekonomisi şirketleri gibi (evaraba vb gibi)...
Sermaye el değiştiriyor
Ayrıca, bu şirketlerin tamamı bilgi toplumu insanlarından, çalışanlarından, ortaklarından oluşuyor. Gençler.. dünyanın durumuna hem toplumsal hem çevre olarak duyarlılıkları, Trump ve destekçisi petrol, kömür, sanayi.. yani geçmişin tüm eski şirketlerinden katbekat, niteliksel olarak fazla..
Hepsi orta sınıfı ve üstü insanlar ve ana ekonomik ve sosyal değer yaratıcılar..
Bu yeni şirketlerin ne petrolle ne savaş sanayi ile ne de geçmişin iktidar mücadeleleri ve darbeleriyle ilişkisi var.
Şöyle diyebilirim: “Sermaye el değiştiriyor”.
Bir “sermaye sınıfı”, yani sanayi toplumunun en kirlilerinin ellerindeki toplam ekonomik değer hızla azalıyor..
Ve bu ekonomik değer, yeni – bilgi toplumu “sınıfı”nın elinde yoğunlaşmalya başlıyor.
Bu bir “sermaye sınıfı” değişimidir.
Trump’a yan çizdiler
Trump, eski sanayinin temsilcisi olarak iktidarda, bu nedenle, tüm bilimsel verileri aşağılayarak, kanıtlanmış olguları yok sayarak ve bunlar için hepsi yalan diyerek, iklim anlaşmasından imzasını çekti.
Kurmuş olduğu danışma kurulunda bulunan tüm yeni ekonomi şirketlerinin sahip - genel müdürleri protesto ederek Trump’a sırt çevirdiler. Elon Musk dahil.
Ayrıca dünya tarihine geçecek çok önemli bir olay daha yaşadık: Çoğu Amerika’da dünyanın 55 kentinde 22 Nisan’dan dünyanın önde gelen bilim kurumlarının da desteğiyle protesto gösterileri yapıldı!
Bilim, Trump ve temsil ettiği sermaye sınıfına karşı!
Bilim artık tamamen küreselleşti; ortaklıklar, dayanışma ve işbirliği ile yürüyor. Bir enzimin üretiminde mesela dünyanın 85 laboratuvarı katılıyor.
***
Dediğim gibi, bu yeni sermaye sınıfının siyasi gücü henüz yok. İktidarlarda temsiliyetleri varsa da aşağı düzeyde.
Dünyayı henüz sanayi toplumunun, savaşçı kapitalizmin 300 yıllık müktesebatı, güçlü lobileri... 300 yıllık kültür yönetiyor. Ve bu kültür toplumda da epey kök salmış.
Bakın bize: İktidarda kaç yüz yıl öncesinin düşüncesi oturuyor ve toplum çarkını geriye döndürmeye uğraşıyor.
Yaşadığımız derin sorunların temelinde önemli ölçüde bu var.
Evrim (her açıdan ve çok yönlü) hızla koşuyor özellikle günümüzde..
Bunun önünde duracak olanlar ezilip geçilecek.
