Yeni tür bir ilişki
Ergin Yıldızoğlu 01 Ocak 1970
Faşizme karşı mücadelede, sosyalistler ile sosyal demokrasi (ya da cumhuriyetçi blok) arasındaki ilişki hep sancılı olmuştur. Bunun bir nedeni sosyalist hareket içindeki sol sekter yaklaşımlar (“sosyal demokrasi= sosyalfaşizm”; “ya da peşine mi takılacağız” gibi) diğeri de sosyal demokrat parti ile etkin bir ilişki kurmaya uygun örgütsel biçimlerin geliştirilememiş olmasıdır.
İngiltere’de, içinde çeşitli grupları, kimi bağımsız sosyalisti barındıran Momentum örgütü ile Corbyn liderliğinde İşçi Partisi arasındaki ilişki, “uygun örgütsel biçim nasıl olabilir” sorusuna, sanırım bir cevap sunuyor. Momentum deneyimi, bugünlerde özellikle Maltepe mitinginden sonra, muhalefetin momentumunu korumaya, sosyalist muhalefetin CHP ile ilişkilerini düzenlemeye çalışırken yararlanılabilecek kimi dersler sunuyor.
Momentum...
Momentum, 2015 yılında Corbyn’in İşçi Partisi başkanlığına seçilmesinde, partinin “sola dönmesinde”, partiye yeni üyeler getirerek, önemli bir rol oynayan bir grup sosyalist ve sendikacı tarafından 2015 yılında, bağımsız bir “taban/ kampanya örgütü” olarak kuruldu. Momentum 2016 yılında resmi üyelik sistemini benimsedi. Tüm üyelerinin aynı zamanda İşçi Partisi üyesi olması zorunluydu. Temmuz 2017 itibarıyla 27.000 üyesi, 200.000’den fazla destekçisi var.
Momemtum’un çabalarıyla İşçi Partisi’nin üye sayısı, yeni katılan gençlerle, Blair döneminde, düş kırıklığı yaşayarak partiyi terk ettikten sonra şimdi geri gelen eski üyelerle, 600.000’e ulaştı; Corbyn, Blair’ci sağ kanadın, ulusal basının tüm karalama çabalarına karşın parti başkanlığı seçimini, ikinci kez, aldığı oy sayısını artırarak kazandı. Son genel seçimlerde, Momentum’un saha çalışmaları, taban faaliyeti İşçi Partisi’nin oyunun yüzde 40’a yükselmesinde belirleyici oldu.
İşçi Partisi ve sosyalist hareketin çeşitli kanatları, Momentum sayesinde bir araya geldiler, etkinlikleri canlandı, moralleri yükseldi. İşçi Partisi seçimleri kazanamamış olmasına karşın, seçimlerden bu yana Momentum 1300, İşçi partisi 33.000 yeni üye kazandı.
... nasıl çalışıyor?
Momentum’u oluşturanların sınıf yapılarına ilişkin ayrıntılı bilgi bulamadım. Ancak Momentum’un üyelerinin yüzde 18’ini 30 yaş altındakiler (genellikle öğrenciler) oluşturuyor. Momentum üyelerinin yüzde 76’sını, 30-49 (yüzde 38) ve 50-69 (yüzde 38) yaştakiler oluşturuyor. Bu üyelerin hepsinin aynı zamanda İşçi Partisi üyeleri, büyük çoğunluğunun Corbyn için gelen yeni üyeler olduğundan hareketle, Corbyn destekçilerine ve seçim sonuçlarına ilişkin verilere bakınca, karşımıza, ağırlıklı olarak “yeni işçi sınıfı” (kestirmeden orta sınıf olarak tanımlanan kesim) çıkıyor.
Momentum, İşçi Partisi dışında “yaşıyor”, üyelerini genel seçimlerde sosyal medya platformlarının yanı sıra kendi geliştirdiği “app”lar aracılığı ile harekete geçiriyor. Bir “app” Momentum üyelerine, destekçilerine, enerjilerini yoğunlaştırmaları gereken en yakın kritik (kolaylıkla el değiştirebilecek) seçim bölgesini gösteriyor. Bir başka “app” üyelerin bir bölgeden diğerine giderken ortaklaşa yararlanacakları araçlar hakkında bilgi veriyor. Bir “app” seçmenlere telefon ederek doğrudan konuşmaya olanak veriyor. Momentum halen, seçim platformlarındaki konuları, parlamentoya gelen önerileri doğrudan tartışarak eğilim belirlemeye, üyelerini kampanya konularında eğitmeye yardımcı olacak “app”lar geliştiriyor.
Son seçimlerden sonra Momentum’un etkinliklerini yerel sorunlar üzerinde yoğunlaştırdığı, en yakın ücretsiz “gıda bankasını” bulmayı kolaylaştıracak bir app ürettiği, bir bölgede, kayagazı projelerine karşı Yeşiller Partisi ile çalıştığı, böylece işçi sınıfı, toplum, içinde daha geniş, derin bir yer elde etmeye çalıştığı görülüyor.
İngiltere ve Türkiye arasında işçi sınıfının örgütlenme geleneği, kültür yapısı, sosyalist hareketin geleneği, “sivil toplumun” gelişmişlik düzeyi, devletin baskı araçları gibi konularda önemli farklar var. Yine de, Momentum deneyiminden, “şablonculuk hastalığına” kapılmadan yararlanmayı deneyebiliriz.
