Sorularla IKBY Referandumu
01 Ocak 1970
Kuzey Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde Pazartesi günü bağımsızlık referandumu yapılacak. Bağlayıcı olmayan referandumda beş milyon kişinin oy kullanması bekleniyor
TARİHÇE:
Birinci Dünya Savaşı’nı kazanan İngiltere ve Fransa’nın Osmanlı İmparatorluğu topraklarını ele geçirmesiyle vatansız kalan en büyük etnik grup, Kürtler oldu.
Osmanlı topraklarında yaşayan yaklaşık 30 milyon Kürk kökenli, savaş sonrasında Irak, İran, Türkiye ve Suriye’ye dağıldı.
Iraklı Kürtler, Saddam Hüseyin yönetimine karşı ayaklandı ve kimyasal silah saldırısına maruz kaldı. 2003 yılında Amerikan işgalinin ardından, Kürtler Saddam Hüseyin’in devrilmesiyle özerklik elde etti.
NEDEN ŞİMDİ?
Kuzey Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, referandumu, 2014'te Irak ordusunu püskürten ve bu şekilde ülkenin üçte birini kontrol altına alan IŞİD’e karşı verdiği başarılı mücadelenin meyvesi olarak görüyor.
BİR SONRAKİ ADIM NE OLACAK?
Sonuç ‘evet’ çıkacak gibi görünüyor.
Uzmanlara göre, Mesut Barzani liderliğindeki Kürt Bölgesel Yönetimi, oylamayı bağımsızlığı desteklemeleri yönünde Bağdat ve komşu ülkelerle görüşmeler yapmak için meşru bir baskı aracı olarak kullanmayı planlıyor.
BAĞDAT OYLAMAYA NEDEN KARŞI?
Bağdat, oylamanın tam da yeniden imar ve mültecilerin dönüşüne yoğunlaşıldığı bir dönemde Irak'ın parçalanmasına yol açabileceğini düşünüyor.
Irak hükümeti, Kerkük petrolünün paylaşımı dahil tüm anlaşmazlıkları çözmek için müzakere yapılmasını istiyor.
TÜRKİYE VE İRAN REFERANDUMA NEDEN KARŞI?
Irak’ın güçlü komşuları kendi Kürt nüfuslarının ayrılıkçı fikirlere kapılmasından endişeleniyor.
Türkiye en fazla Kürt nüfusa sahip ülke ve 1984 yılından bu yana ayrılıkçı terör örgütü PKK'yla mücadele ediyor.
İranlı Kürtler'se kültürel olarak Irak Kürtleri’ne daha yakın ve aynı lehçeyi konuşuyor.
Tahran, Irak’ta iktidarda olan Şii siyasi partilere de yakın ve bu partiler 2003'ten beri kilit konumdaki güvenlik ya da hükümet görevlerini elinde tutuyor.
BAŞKA KİMLER KARŞI ÇIKIYOR?
Amerika ve Birleşmiş Milletler dahil birçok ülke ve örgüt, IŞİD’le savaş sona ermeden Irak’ın istikrarsızlaşmasından endişe ediyor.
Birleşmiş Milletler, referanduma karşı olduğunu ve sürece dahil olmayacağını açıkladı.
KİMLER NEREDE OY KULLANABİLİR?
Kuzey Irak’ta kayıtlı tüm Kürtler ve diğer etnik gruplar referandumda oy kullanabilecek.
