Zeytin Dalı Harekâtı: 5 soruda Türkiye'yi Afrin'de ne bekliyor?
BBC 01 Ocak 1970
Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Suriye'nin kuzeybatısında bulunan Afrin'e yönelik Zeytin Dalı Harekatı'nın başladığını açıkladı.
Açıklamada harekatın amacı, Türkiye'nin sınırlarında ve bu bölgede güvenlik ve istikrarın sağlanması olarak tanımlandı. Operasyon kapsamında "Afrin bölgesinde, PKK/KCK/PYD-YPG ve DEAŞ'a mensup teröristleri etkisiz hale getirmek ve dost ve kardeş bölge halkını bunların baskı ve zulmünden kurtarmak" da amaçlar arasında sıralandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Afrin'in ardından sırada Menbiç'in olduğunu söyledi.
Türkiye'nin Zeytin Dalı Herakatı'na başlamasıyla birlikte Afrin ile ilgili merak edilen soruları yanıtladık.
TSK, Suriye'de nerelere asker konuşlandırdı?
Türkiye, 2016'ta düzenlediği Fırat Kalkanı Harekâtı'yla sınırın Suriye tarafındaki 2 bin kilometrekarelik bir bölgeyi IŞİD'den temizledi. Şu anda TSK'nın korumasındaki ve Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) denetimindeki bölge Fırat Nehri'nin batısında Azez'den Cerablus'a dek uzanıyor.
Afrin haritası
Fırat Kalkanı Harekâtı sadece Türk sınırındaki IŞİD tehdidini ortadan kaldırmakla kalmadı, iki özerk Kürt bölgesi Afrin ve Kobani arasında bir tampon bölge oluşturdu ve Kürtlerin Suriye'de Türkiye sınırı boyunca uzanan bir koridor oluşturmasını engelledi.
Türkiye, Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib'e de asker gönderdi. Bölge, Mayıs 2017'de Türkiye, İran ve Rusya arasında imzalanan anlaşmayla çatışmasızlık bölgelerinden biri haline geldi.
Yapılan ateşkes anlaşmasının ardından, TSK Ekim 2017'de İdlib'e girerek, gözlem noktaları oluşturdu.
İdlib'e asker konuşlandırmak, aynı zamanda Türkiye'nin Afrin'in güneyinde de bir askeri varlığa sahip olmasını sağladı.
Türkiye neden Afrin'e girmek istiyor?
Afrin'e girmek, Suriye'deki Kürtlerin yükselişini önlemeyi amaçladığından Türkiye'nin Fırat Kalkanı Harekâtı'nın devamı olacak. Afrin, Türkiye'nin sınırının hemen ötesinde ve YPG ve TSK arasındaki çatışmalar aylardır sürüyor.
YPG, Afrin'in denetimini 2012'de ele geçirmiş ve fiilen özerk bir yönetim kurmuştu.
Türkiye YPG'yi PKK'nın bir uzantısı olarak görüyor. Ankara, kendi Kürt nüfusunun ayrılmasından kaygılandığı için sınırın diğer yanında bir bağımsız devlet kurulmasına şiddetle karşı çıkıyor.
Afrin'de Türkiye'yi ne bekliyor?
Kürt medyasındaki haberlere göre, Suriyeli Kürtler ve Afrin'deki müttefikleri, olası bir TSK operasyonu için yüksek düzeyde alarmda.
Suriyeli Kürtlere ait ANHA Haber Ajansı, Afrin'deki yetkililerin TSK'nın operasyonunun önlenmesi için uluslararası topluma ve bölgesel güçlere çağrıda bulunduğunu bildirdi.
ANHA'nın internet sitesinde yayımlanan açıklamada, "Biz Afrin kantonundakiler, bölgede faal olan tüm bölgesel güçlere, uluslararası kuruluşlara ve insan hakları örgütlerine Türk devletinin siviller ve güvenli bölgeleri hedef almasının önlenmesi için çağrıda bulunuyoruz" denildi.
YPG'nin Kadın Koruma Birlikleri YPJ ve Afrin bölgesinde faaliyet gösteren Öz Savunma Güçleri, herhangi bir saldırıya direneceklerini duyurdu.
Silah ve diğer askeri malzemeleri kullanabilen siviller de, yerel güçlerin savunma hazırlıklarına yardımcı olmak için Öz Savunma Güçleri bürolarına gittiler.
Kuzey Suriye'de başka kimlerin askeri gücü var?
Kürtlerin dışında, ABD, Rusya, Suriye hükümeti ve muhalif örgütlerin Kuzey Suriye'de güçleri bulunuyor. ABD öncülüğündeki koalisyonun güçleri genelde Kürtlerin hâkimiyetindeki Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) denetimindeki yerlerde. Bu alan Deyrezor'dan batıya Menbiç'e kadar uzanıyor.
Ancak Menbiç'in ötesinde, Rus güçleri ve Suriye Ordusu Kürtlerin denetimindeki bölgelerin yakınlarında konuşlu. Buna Afrin'in dış kesimleri de dâhil.
Cihatçı örgütler ve Türkiye'nin desteklediği muhalif gruplar da Afrin'in doğusu ve güneyindeki önemli bölgeleri elinde tutuyor.
Kürt yetkililer, Türkiye'nin Afrin'e Moskova'nın onayı olmadan saldıramayacağını söylüyor. Afrin'de Kürtlerin öncülüğündeki güçlerle Suriye hükümetine ait bölge arasındaki sınır hattında Rus askeri polisleri görev yapıyor.
ABD'nin tartışmalı son hamlesi neydi?
Türkiye aynı zamanda, ABD'nin aralarında YPG unsurlarının da bulunduğu yeni bir sınır koruma gücü kurma kararı aldığı bir dönemde Afrin'e olası bir operasyonla askeri gücünü göstermek istiyor.
ABD, Türkiye'nin rahatsızlığına karşın Kürtleri IŞİD'la savaşta etkin bir müttefik olarak görüyor. İki NATO müttefiki arasındaki ilişkiler ABD'nin YPG'yi silahlandırmaya karar vermesinin ardından bozulmuştu.
ABD'nin 30 bin kişilik yeni bir güvenlik gücü kuracağı duyurusu Ankara'yı daha da öfkelendirdi.
YPG militanlarının yeni sınır koruma gücünün bir parçası olarak ABD'den eğitim alacağı haberleri üzerine ABD maslahatgüzarı Türkiye Dışişleri Bakanlığına çağrıldı.
Türkiye, YPG'ye verilecek eğitim ve silah yardımının ülkeye karşı kullanılmak üzere PKK'nın eline geçeceğini söylüyor.
