MÜFİDE FERİT TEK (1892-1971)
01 Ocak 1970
Müfide Şevket 1892 yılında Kastamonu’da doğmuştur. Babası aydın bir zabit olan Şevket Bey, annesi Plevne Şehitlerinden Kolağası Zaimzade İsmail Efendi’nin kızı Feride Hanım’dır. Şevket Bey ve Feride Hanım Kastamonu’da tanışarak evlenmişlerdir.
Şevket Bey uzun yıllar Müşir Recep Paşa’nın yaveri olarak görev yapmıştır. Müşir Recep Paşa ile birlikte, onun liberal görüşleri nedeniyle sürekli uzak vilayetlere, 1898 yılında da Trablusgarp’a sürülmüştür. Şevket Bey ve ailesi Trablusgarp’a sürgün edilmiş olan Ahmet Ferit, Yusuf Akçura, Cami Bey, Ali Fahri (Ağa Baba) gibi Jön Türkler ile burada tanışmıştır.
Şevket Bey ve Feride Hanım’ın Müfide, Fahire, Selma, Nemide adında dört kızı ve Mazhar Şevket adında bir oğlu olmuştur. Kızlarının iyi eğitim almasına önem veren Şevket Bey ve Feride Hanım, Müfide ile kız kardeşi Fahire’yi Trablusgarp’ta Saint Joseph Okuluna göndermişlerdir. Müfide daha sonra ileride tıp doktoru olabilmesi için Paris’e Lyceé Versailles’a gönderilmiş, ancak Şevket Bey’in 1905 yılında vefatı üzerine, orada üç yıl boyunca sürdürdüğü eğitimini sonlandırarak Trablusgarp’a dönmüştür. Aile 1908 yılına dek İskenderiye’de yaşadıktan sonra Istanbul’a dönmüştür. Müfide Şevket, Ahmet Ferit Tek ile 1907 yılında İskenderiye’de evlenmiş, kızları Emel 1912 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir.
Müfide Ferit 1902 yılından itibaren anılarını yazmaya başlamış, bu anıların bir kısmı 1913-1923 yılları arasında çeşitli dergilerde deneme ve hikâye olarak yayınlanmıştır. Bir kısmı ise bugün Vakıf Arşivi’nde el yazısı olarak bulunmaktadır.
Müfide Ferit 1918 yılında, kardeşi Selma’nın eşi Yusuf Akçura’nın teşvikiyle, yaşadığı döneme ilişkin anılarına dayanan Aydemir romanını yazmıştır. Bunu 1924’de Pervaneler, 1925’de Leyla ve 1933’de Almanca çevirisi basılan Affolunmayan Günah adlı romanlar izlemiştir. Ankara Hükümeti’nin Ahmet Ferit Tek’i 1919-1922 yılları arasında Paris’te (büyük)elçi olarak görevlendirmesi üzerine Müfide Ferit burada Milli Mücadele, Türk Tezi, Türk Kadını, Feminizm konularında konferanslar vermiş, makaleler yazmıştır.
Müfide Hanım babasının vefatıyla yarım kalan eğitimini tamamlamak üzere Sorbonne Şark Edebiyatı derslerine de yazılmış, Ferit Tek’in Londra’da büyükelçi olarak görev yaptığı dönemde ise Londra-Paris arasında yaşayarak Paris École libre des Sciences Politiques Diplomatique bölümünde sürdürdüğü yüksek öğrenimini 1928 yılında tamamlamıştır.
Müfide Hanım Ferit Tek’in Paris, Londra, Varşova ve Tokyo’da elçi olarak bulunması nedeniyle 1921, 1923-1943 yılları arasında yurt dışında yaşamıştır. Eşinin emeklilik döneminde de boş durmamış, 1945-1948 yılları arasında arkadaşlarıyla birlikte Türkiye Soroptimist Kulubü’nü kurmuş, 1971 yılında vefatına dek bu kulübün gelişmesine çalışmıştır.
