Bloomberg: ‘Türkiye’nin 52 Milyar Dolarlık Enerji Borcu Saatli Bomba Gibi’
01 Ocak 1970
Bloomberg.com, 51 milyar dolarlık enerji borcu olan Türkiye'yi patlamaya hazır bir saatli bombaya benzetiyor. Haber sitesi, Türk enerji üreticilerinin bankalar açısından en büyük risklerden birini teşkil ettiğini bildiriyor. Habere göre enerji üreticileri son 15 yıldır birçok projeye milyarlarca dolarlık yatırım yaptı. Ancak liranın değerinin hızla düşmesi ve yaşanan kayıpların elektriğin fiyatı yükseltilerek telafi edilememesi, Ankara'daki Elektrik Üreticileri Birliği'ne göre bazı enerji firmalarının dolar üzerinden olan borç ödemelerinden daha az gelir elde etmelerine yol açıyor. 2010 yılından bu yana liranın dolar karşısındaki değerinin yüzde 69 oranında azaldığına dikkat çeken Bloomberg, TÜSİAD Baş Ekonomisti Zümrüt İmamoğlu'nun konuya ilişkin görüşlerine yer veriyor. Liranın son yıllardaki değer kaybının beklenmedik olduğunu kaydeden İmamoğlu, bunun enerji sektöründeki sorunların tek etkeni olmadığına dikkat çekiyor. İmamoğlu, ”Döviz şoku nedeniyle maliyetler yükselirken bir yandan da şirketler buna ayak uydurabilecek şekilde fiyat ayarlaması yapamıyor. Bunun nedeni, mali sorunlara yol açan devlet kısıtlamaları ve fiyat tavanı uygulamaları” diyor.
Enerji sektörüne 2003'ten bu yana yapılan 95 milyar dolarlık yatırımların 51 milyar doları, hala ödenmesi gereken borçlardan oluşuyor. Liranın düşüşü, elde edilen gelirle yükselen borçlanma maliyetleri arasında uyumsuzluğa neden oluyor. Türk bankacılık endeksi dün 2013 yılından bu yana en büyük düşüşü yaşadı. Lira, son iki hafta içinde dolar karşısında en büyük değer kaybı olan yüzde 1,9'luk düşüşü gördü. Elektrik Üreticileri Birliği Başkanı Cem Aşık, enerji satın alma anlaşmaları olmayan enerji şirketlerinin her yıl bankalara neredeyse 3 milyar dolarlık borç ödemek zorunda olduğunu, bunun da elde ettikleri nakit gelirden neredeyse 2 buçuk milyar dolar daha fazla olduğunu söylüyor. Birliğin verilerine göre satın alma garantileri ya da hükümetle uzun vadeli anlaşmaları olan üretilciler de bankalara yıllık neredeyse 4 milyar dolarlık ödeme yapmak durumunda. Enerji sektörü, imalat, toptancılık ve inşaattan sonra en çok banka kredisi alan dördüncü sektör konumunda.
JPMorgan Chase'in Mayıs ayındaki raporuna göre yerli bankalar, dövizle borçlanmaya en çok maruz kalan mali kurumlar. Global Source Partners'dan uzman Atilla Yeşilada ise 2020 yılına kadar düşük faizli borçlanmanın mümkün olmayacağını söylüyor. Uzman, 18 Temmuz'da süresi dolacak olan OHAL'in kaldırılması durumunda bir temerrüt dalgasının beklendiğini kaydediyor.
Öte yandan Bloomberg, enerji firmalarının aldığı kredilerin en az 6,1 milyar dolarlık kısmının yeniden yapılandırma içinde olduğunu bildiriyor. Bunun 4 milyar dolarını, enerji santrallarını satmaya başlayan Bereket Enerji'nin borçları oluşturuyor. Farklı sektörlerdeki firmaların da en az 24 milyar dolarlık borçlarının yeniden yapılandırmasını kabul ettikleri ya da yeni düzenlemeler yapılaması için anlaşma halinde oldukları bildiriliyor. Atilla Yeşilada, ”Tüm bu yeni düzenlemeler ve artan borçlar, bankacılık sisteminin elindeki saatli bir bombaya benziyor,” şeklinde konuşuyor.
