TYB Başkanı Kocatürk: Kâğıttaki artış yüzünden mahcup zamlar yapıyoruz
Zafer Arapkirli 01 Ocak 1970
Döviz artışını takiben kâğıtta yaşanan fiyat artışları gazeteler kadar yayıncıları da vurdu. Türkiye Yayıncılar Birliği (TYB) Başkanı Kenan Kocatürk, kâğıt kadar baskı ve kalıp gibi ücretlerin ve hatta yurt dışına ödenen teliflerin de arttığını söylerken yüzde 10’lar mertebesinde ‘mahcup zamlarla’ krizi atlatmaya çalıştıklarını dile getirdi.
Doların yükselmesiyle birlikte artık ülkemizde üretilmeyen ve tamamen yurt dışından getirilen kâğıt ürünlerin fiyatlarında da büyük bir artış yaşandı. Türkiye'nin kültür altyapısını oluşturan kitaplar da buna dayanamadı ve zamlanmaya başladı. Seyr-i Sabah programına konuk olan Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı ve Literatür Yayıncılık'ın sahibi Kenan Kocatürk şu anda yapılması gereken zamların yüzde 40 seviyesinde olduğunu, ancak yayınevlerinin yüzde 10 gibi mahcup zamlarla yaşamaya çalıştığını dile getirdi:
‘TÜM GİRDİLER YÜZDE 100'E YAKIN ARTTI'
"Yayıncılar olarak ana girdi ham maddemiz kağıt. Dünya piyasalarında kâğıda olan talebin artması yüzünden piyasa zaten zor durumda. Yılbaşında kitap kâğıdı olarak kullandığımız ikinci hamur kağıdın tonu 750 Euro idi. Biz genelde İskandinav ülkeleri ve Kanada'da üretilen kağıtları kullanıyoruz. Çin'in de kâğıt talebi yükseldi. Kur yüzünden yaşanan artışla beraber tüm girdiler yüzde 100'e yakın pahalandı. Bu arada kitap basmak için boya ithal kalıp ithal. Yani yurt dışına bağımlıyız. Türkiye yayıncılığının yüzde 30'u yurt dışından çeviri eserlerin yayınlanmasıyla sürüyor. Ortalama bir yabancı kitaba dolar 3.5 TL iken verilen telif ücreti bugün 6 bin lirayı geçti. Çeviri kitaplarda gider yüzde 100 arttı, Türkçe kitaplarda ise bu oran yüzde 60. Şu anda mahcup zamlar yapıyoruz, yüzde 10 civarında. Ama yüzde 20-40 arası zamlar yapmak zorunda kalacağız.
Geçmişteki enflasyonist dönemde iki ayda bir fiyatlar değişiyordu. Bugün yeni üretilen fiyatlarda etiket değişiyor. Ama satıcılar kendilerini korumak için de raflardaki kitapların fiyatları değişiyor. Temel ihtiyaç maddelerindeki gibi yüzde 100 zamlar yok kitaplarda. En makul zamların yüzde 40'a kadar gidebileceğini düşünüyorum. Daha yukarı gidebileceğini zannetmiyorum. Bizim 15 yıldır uğraştığımız konu şu: Biz kitabı yüzde 18 KDV ile üretiyoruz. Kitabın satış KDV'si ise yüzde 8. Kitaplar korunan ürünler içinde geçiyor. Ama yüzde 18 ve 8 KDV oranı arasındaki fark, yayıncının sermayesinin devlete aktarımı gibi. Şu anda yayıncıların devletten KDV alacağı var. İngiltere'de katma değer vergisi, kitap satışında yok. Ama yayıncının üretimden kaynaklanan KDV alacağı varsa devlet onu ertesi ay onlara veriyor. Batılı ülkelerde kültür endüstrisi korunuyor.
Yurt dışındaki kitap fiyatları milli gelire göre ucuz. Orada kitap 20 Euro bizdekiler 4 Euro. Bizde çevirmenin vergisi de yüzde 35. Diyelim ki bir çevirmen 1000 TL tutarında kitap çevirdi. Yüzde 17 stopaj yüzde 18 vergi veriyor. Hiçbir yaratıcı sektörde yüzde 35 vergi yok. Türkiye'deki bağımsız yayıncılık çok da büyük destek görmeksizin kendini çok geliştirdi. Bizim 100 binin üstünde satan yazarlarımızın sayısı çok arttı. Aynı zamanda içerik olarak da kitapların üretimi de arttı. Yılda 60 bin yeni başlık üretmek Fransa ile kafa kafaya olmak demektir.
Burada bizim editör ve tasarımcılarımız, satışçılarımız anlamında çok önemli gelişmeler oldu. Ülkenin editöryel olarak çok önemli yerlere geldi. Batıda bu editöryel katkıları koruyan yasalar var. Mesela Almanya'da taban fiyatlar yasası var bu fiyatların düşmesini küçük yayıncıyı koruyor. Gelmiş olduğumuz seviyeyi korumak için rekabet kanunlarından farklı düşünmeli kitap fiyatlarının aşağı çekilmesini engellememiz lazım. Online satışlardaki yıkıcı indirimleri şikayet ediyorum. Batıda bunun marjı bellidir.
Kitap satış kanallarını artırmalıyız. Online kitap satışı payı toplamın yüzde 10'u seviyesinde. Eğer sektörün daha fazla kitapçı açılmasını sağlamayacaksak taban fiyatlarına ihtiyacımız var. Dün kültür bakanı ile görüştüm. Yayınevlerinin açılabilmesi için vergi indirimi yapmalısınız ki daha çok açılsın dedik. Anadolu'da kitapevlerinin açılması için desteklenmesi lazım. Türkiye'de 250 bin çeşit kitap var. Herkesin her kitabı bulundurması mümkün değil. Biz kitaplarımızın bulunabilir okunabilir olmasını sağladığımız zaman kültür hayatımız zenginleşir. Uluslararası yayıncılara dertlerimizi anlattık çok önemli destekler verdiler sizin yanınızdayız elimizden geleni yapacağız dediler. Türkiye'nin yıllık kağıt ihtiyacı 5 milyonun tonun üstünde. Yurt dışına verdiğimiz para yaklaşık 3 milyar dolar."
