Ömer Asım Aksoy
01 Ocak 1970
Ömer Asım Aksoy, 5Nisan 1898'de Gaziantep'te doğdu. 1908'de ilkokulu, 1911'de"rüştiye"yi (ortaokulu), 1916'da "idadi"yi (liseyi) bukentte bitirdi. 1917'de Halep "Posta ve Telgraf Başmüdürlüğü"nde"kâtip" olarak çalıştı. 1919'da Gaziantep'e döndü, bir yandan postatelgraf memurluğu, bir yandan da Ticaret İdadisinde Türkçe dersi verdi.1920'de Tıp Fakültesine başladı; ama Anteplilerin Fransız işgaline karşı başlattıkları direnişe tepkisiz kalmadı, okulunu bırakıp Antep savunmasınakatıldı. Hem ülkesi için savaştı, hem de Tıbbiyede kısa süredeöğrendikleriyle direnişçi kahramanlara yardım etti.
1921'de ailece Maraş'agöçtüler, bu göçmenlik çok sürmedi; 1922'de Antep'e döndü. 1922-25 arasındaGaziantep Lisesi’yle Amerikan Kolejinde Türkçe, Darülhilafe Medresesinde dematematik öğretmenliği yaptı. Bu sırada Maarifi İslamiye Cemiyetinde yönetimkurulu üyeliği, Halk Mektebinde yöneticilik, Muallimler Cemiyetindebaşkanlık, Gazisancak ve Halk Dili gazetelerinin başyazarlık, Türkocağında ilgenel yazmanlığı gibi görevler üstlendi.
1925'te, kendisi gibiGaziantepli olan Beşire Hanımla evlendi. Aynı yıl Hukuk Fakültesine kaydoldu.1928-31 arasında Nizip Cumhuriyet Savcısı olarak çalıştı, sonra 1931'deGaziantep'e dönüp avukatlık yapmaya başladı. 1935'e dek Antep Lisesinde Türkdili ve edebiyatı öğretmenliği, Halkevi ve Cumhuriyet Halk Partisi İlBaşkanlığı gibi birçok görevi aynı anda sürdürdü. Bu görevler onu, 1935'teGaziantep Milletvekili olarak Ankara'ya, TBMM’ye taşıdı.
1941’de Atatürk'ünkurduğu Türk Dil Kurumu’nun yönetim kurulu üyesi oldu. Dille, özellikle halkağızlarındaki sözcükler, deyimler ve atasözleriyle ilgilenmesi, ortaokulöğrencisi olduğu günlere dek uzanıyordu. 1941-1976 arasında Türk Dil KurumuDerleme ve Tarama Kolu Başkanı olarak neredeyse yirmi dört saat çalıştı veonun öncülüğünde ekin dünyamızın temel taşları olan Türkiye'de HalkAğzından Söz DerlemeSözlüğü (12 cilt) ile TaramaSözlüğü (8 cilt) ortaya çıktı. Hem öğretmen kimliğiyle hem de TürkDil Kurumu'ndaki çalışmalarıyla onlarca gencin, Dil Devrimcisinin başöğretmeni,ustası oldu.
Milletvekilliği,1950'de Demokrat Partinin seçimi kazanmasıyla bitti, bundan sonra tümzamanını TDK'ye, Dil Devrimi yolundaki savaşıma ve yazmaya ayırdı. Bir kezyurtdışına çıktı, Türk Dil Devrimini ve bu yolda kazanılan başarıları anlatmakiçin 1971'de Macaristan'a gitti. 1963-76 arasında, kol başkanlığının yanı sıra, Türk Dil Kurumu'nun Genel Yazmanı idi. TDK’den ayrılınca evindeçalışmaya başladı. 1983'ten sonra oluşturulan resmi TDK'nin yayımladığı "İmla Kılavuzu" ile Türkçe Sözlük'ün tüm yanlışlarını birer birerortaya çıkardı ve yayımladı. Toplumu, eğitimcileri uyardı. Hem resmi TDK'den,hem de bu yapıtları eğitim kurumlarına sokan yetkililerden yanıt bekledi.Bunun üzerine bütün basın yayın organlarına Türkçe Sözlük'teki yanlışlarınsergilendiği yazısıyla birlikte şu mektubu gönderdi:
"Resmi niteliğibulunan yeni baskı Türkçe Sözlük'teki yüzlerce yanlışın düzeltilmesi içindört yıldan beri ilgililerin dikkatini çekmeye çalışıyorum. Benim yanıldığımsanılıyorsa bunun bildirilmesini de diliyorum. Ne yanlışlıklar savunuluyor,ne de bir düzeltme girişimi görülüyor.
Son çareyi,basınımızın ve değerli yazarlarımızın ilgilenmesinde görerek size, bu çokönemli konuyu özetleyen bir yazı sunuyorum. İçten saygılarımla. 15. 3.1993"
Ömer Asım Aksoy'unbelgelediği yanlışlar, aradan geçen bunca zamanda tümüyle düzeltilmiş değildir. Ancak o, ölümüne dek kalemi elinden bırakmamış, Atatürk'ün kurumunave kalıtına yapılan haksızlığın bir gün düzeltileceğine ilişkin umudunu dahiç yitirmemiştir.
İlerlemiş yaşınakarşın Dil Derneği'nin, Atatürkçü Düşünce Derneği'nin üyesi oldu; 1988’de DilDerneği’nin 1992'de de Edebiyatçılar Derneği’nin onur üyesi olaraködüllendirildi.
Biri kız, üçü erkekdört çocuk babası olan Ömer Asım Aksoy, 30 Ekim 1993'te, 95 yaşında yaşamını yitirdi. Kimisi pek çok kez basılan 60'a yakın kitap, onlarca makale yazdı. Arkasında neredeyse her aşaması savaşımla geçen onurlu, ödünsüz bir yaşam,koskoca bir kitaplık ve tüm Atatürkçüleri gönendirecek anılar bıraktı.(Çağdaş Türk Dili dergisinin, Ocak 1994 sayısı Ömer Asım Aksoy'a ayrılmış, ustanın kendisini ve yapıtlarını tanıtan el yazısı bu sayıya konmuştur.)
Ömer Asım Aksoy’un,Derleme ve Tarama Sözlükleri gibi dev yapıtların dışında, Atasözleri veDeyimler Sözlüğü (TDK baskısı üç cilttir), Özleştirme Durdurulamaz, DilYanlışları, Dil Yazıları, Dil Gerçeği gibi Dil Devrimini anlatan yapıtları, sonsuza dek başucu kaynağı olmayı sürdürecektir.
Ömer Asım Aksoy'unçocukları, ustanın düşüncesini, yapıtlarını geleceğe aktarmak için Dil Derneğiile birlikte 1994'te bir ödül oluşturdular, ödül 1995'ten sonra sahiplerinibuldu.
