Af Örgütü: ‘Türkiye Uygur Türkleri’ne Uygulanan Zulmü Dile Getirmeli’
Yıldız Yazıcıoğlu 01 Ocak 1970
ANKARA —
Uluslararası Af Örgütü, Çin’in “sosyal istikrar” ve “aşırılıkla mücadele” politikasıyla Uygur Türkleri başta olmak üzere Müslüman topluluklara “siyasi kamp” adı altında akıl almaz zulümler uyguladığını belirterek, Türkiye’den Uygur meselesini daha fazla dile getirmesini istedi.
Uluslararası Af Örgütü, Uygur Türkleri’nin Çin’de hangi koşullarda yaşadığını ve Sincan’da “siyasi kamp” adı altında oluşturulmuş toplama merkezinde çok sayıda kişiye insanlık dışı muamele edildiğini kamuoyuna hatırlatmak amacıyla Ankara’da bir basın açıklaması yaptı. Uluslararası Af Örgütü üyeleri, Kuğulu Park’ta gerçekleştirilen basın açıklaması eylemiyle Uygur Türkleri’nin durumunu gündeme getirmeyi amaçladıklarını dile getirdi.
Nilgün Yılmazarslan’ın okuduğu basın açıklamasında, Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 70’inci yılının kutlandığı bu dönemde Çin’de başta Uygurlar olmak üzere Müslümanlara yönelik uygulamalara dikkat çekmek gerektiği vurgulandı. Açıklamada, Çin’in Sincar Uygur Özerk Bölgesi’nde “siyasi kamp” adı altında toplama merkezi oluşturduğu ve “aşırılıkla mücadele” gerekçesiyle belirsiz süreler için gözaltına alınan kişilere akıl almaz zulümler uyguladığı ifade edildi.
Açıklamada, özetle, “İlk olarak 2017’te ortaya çıkmaya başlayan toplu gözaltı kampları, bu düzenlemeyle yaygınlaştırıldı. Günümüzde 700 bin ile 1 milyon arası insanın bu kamplarda tutulduğu tahmin ediliyor. Eğitim yoluyla değişim hedeflenen bu kamplarda, insanların vatansever bir siyasi yandaşa dönüştürülmesi hedefleniyor. Kampa gönderilenler adil biçimde ya da hiç yargılanmıyor, avukata erişemiyor. Bu kişiler ancak yönetim tarafından ‘yeterince’ değiştiklerine inanılırsa serbest bırakılıyorlar. Belirsiz sürelerle keyfi olarak gözaltında tutulmalarının yanı sıra etnik ve dini ayrımcılığa maruz kalıyorlar. Zorla başka yere yerleştirilmeye, aşırı derece yoksul koşullarda yaşamaya ve Çin hukuku ile politikalarını öğrenmeye zorlanıyor. Sistematik olarak devan eden bu şiddet ve ihlaller, pek çok Uygur’u bölgeden ayrılmak ya da kaçmak zorunda bıraktı” denildi.
Basın açıklaması sonrasında Ulusararası Af Örgütü Türkiye Strateji ve Araştırma Direktörü Andrew Gardner, VOA Türkçe’ye, Uygurlar sorununda Türkiye’nin rolünü değerlendirdi. Gardner, “Türk Hükümeti’nin oynayacağı rol çok önemli. Güçlü bir konumda olan Türk Hükümeti, Uygur Türkleri’nin gördüğü zulümü daha açık şekilde dile getirmeli diye düşünüyorum” dedi.
Gardner, ABD’de yaşayan ve Türkiye’ye gelmeyi uzun yıllardır istemesine rağmen Çin’in diplomatik girişimleriyle kendisine vize imkanı tanınmayan Rabia Kadir’in durumuyla ilgili sorumuzu da yanıtladı. Gardner, “Sadece Türk Hükümeti değil uluslararası toplum bu konuyu yeterince dile getirmiyor. Ancak çok geç olmadan Türk Hükümeti, uluslararası camiaya Çin’in azınlık Müslümanlara ve Uygur Türkleri’ne yönelik politikasını sona edirmek için açıkça konuşması gerekiyor. Çin, büyük ve önemli bir devlet, ticari ilişkiler de önemli ama insan hakları daha önemli bu nedenle Türkiye’nin bu meseleye daha fazla önem vermesi gerektiğini düşünüyoruz” diye konuştu.
