Türkiye’nin Suriye’nin Kuzeyinde ‘Güvenli Bölge’ Israrı Sürüyor
Hilmi Hacaloğlu 01 Ocak 1970
İSTANBUL —
Türkiye Suriye’nin kuzeyinde ‘güvenli bölge’ kurmak bir yandan Fırat’ın batısında işbirliği yaptığı Rusya ve İran’la, diğer yandan da Fırat’ın doğusundan çekileceğini ilan eden ABD ile görüşmelerini sürdürüyor.
Henüz her iki tarafla yapılan görüşmelerde ilerleme sağlanamadı.
26 Ocak’ta Erzurum’da “Teröristleri değil ülkemizi korumaya yönelik bir güvenli bölge tesisi sözünün birkaç ay içinde yerine gelmesini bekliyoruz, aksi takdirde biz oluşturacağız” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugün Kahramanmaraş’taki seçim mitinginde bu sözlerini yineledi.
Erdoğan, “Buradan Avrupa ve ABD başta olmak üzere tüm dünyaya sesleniyorum, gelin Türkiye’nin bu çabasına destek olun. Ülkemiz tarafından oluşturulacak güvenli bölge olursa Suriyeliler ne Avrupa’ya ne de başka ülkelere gitme arayışına girer. Vatandaşlarımızın can güvenliği açısından bu mesele çok önemlidir. Suriye’den ülkemize saldırılar olduğunda güya müttefikimiz olan devletler ülkemizde bulunan hava savunma sistemlerini söküp götürdüler. Türkiye olarak bir an evvel bu bölgeleri kontrol altına alıp güvenli hale getirerek ülkemizdeki Suriyelilerin dönüşünü süratlendirmek istiyoruz. Temennimiz bunu müttefiklerimizle işbirliği içinde yapalım ama bize böyle bir kolaylık sağlanmazsa her hal ve şart altında kendi imkanlarımızla gerçekleştirmekte kararlıyız” dedi.
Erdoğan: “İdlib’i güvenli bölge haline getirmek için Rusya ve İran ile yaptığımız görüşmelerde ciddi mesafe kaydettik”
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin güvenli bölge haline getirdiği Cerablus, Afrin ve İdlib’e Türkiye’nin bugüne kadar 37,5 milyar dolar harcadığı Suriyelilerden 311 bininin geri döndüğünü belirten Erdoğan, Suriye’de çözümü ancak Türkiye’nin sağlayabileceği iddia etti.
Cumhurbaşkanı, “Gelin, İdlib bölgesini tamamen güvenli hale getirelim. Bunun için İran ve Rusya ile görüşmeler yapıyoruz. Ciddi mesafe de kat ettik. Biz diyoruz ki, ‘Gelin Münbiç’i Türkiye’nin güvencesinde asli sahiplerine teslim edelim.’ En az 500 bin Suriyeli bu bölgeye geri dönmek için Türkiye’nin bölgeyi güvenli hale getirmesini bekliyor. Aynı şekilde Fırat’ın doğusunu güvenli hale getirdiğimizde milyonlarca Suriyeli evlerine geri dönecek” dedi.
“Hem ABD’ye, hem de Rusya’ya bir mesaj olarak okunmalı!”
Marmara Üniversitesi öğretim üyesi Barış Doster, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir “her hal ve şart altında (güvenli bölge kurmayı) kendi imkanlarımızla gerçekleştirmekte kararlıyız” sözlerini seçimlerle ilişkili görüyor.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Doçent Doster, “Cumhurbaşkanı, seçim sathı mailine girilirken bu konuyu gündemde tutarak ülkücü, milliyetçi seçmenin duygularına sesleniyor. Sürekli ‘bir gece ansızın gelebiliriz’ deniyor ama o gece bir türlü gelmiyor. Çünkü muhataplardan beklenen rıza gelmiyor. Elbette askeri hazırlık evresine ihtiyaç duyuluyor ve iklim koşulları da gözetiliyor. Cumhurbaşkanı, ayrıca Avrupa’nın en hassas olduğu mülteci akını konusunda da konu aba altından sopa gösteriyor. Türkiye, ABD ile ilişkilere de çok önem veriyor. Perşembe gecesi Erdoğan, Trump’la telefon görüşmesi yaptı. Ardından da ABD’de top atışıyla karşılanan Milli Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı muhataplarıyla samimi pozlar verdikleri görüşme yaptılar. Bu hem ABD’ye hem Rusya’ya mesaj olarak okunmalı. Rusya’ye ‘ben sana mahkum değilim’ mesajı verilerek bir denge politikası ortaya konmak isteniyor” dedi.
Doster, bunlarla beraber Türkiye’nin asıl rızasını aradığı taraf olan Rusya ve İran’ın, Türkiye’ye Esat’la doğrudan temas kurması karşılığında çok fazla güneye sarkmamak koşuluyla güvenli bölge imkanı sağlayabileceği görüşünde.
Şam: “ Erdoğan, Suriye’nin kuzeyinde güvenli bölge kuramayacak”
Türkiye’nin Suriye’deki askeri harekatlarında muhatap almadığı Şam yönetimi ise Ankara’nın güvenli bölge ısrarına en başından beri karşı.
Suriye Cumhurbaşkanı Danışmanı Buseyna Şaban, Şam yönetiminin ülkenin kuzeyinde Türkiye tarafından bir güvenli bölge kurmayı başaramayacağını söyledi.
Yakın Doğu Haber internet sitesinin El Meyadin televizyonundan aktardığına göre Şaban, “Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Müslüman Kardeşler örgütünü Suriye’de siyasi sahneye getirmek için çaba gösteriyor; ama Şam buna karşıdır. Gerçek anlamda ‘muhalifler’ diye bir şey yok, sadece Türkiye’nin desteklediği Müslüman Kardeşler var. Biz hiç kimseye Suriye’nin kimliğini değiştirmesine izin vermeyeceğiz. Erdoğan, Suriye’nin kuzeyinde güvenli bölge kurmayı başaramayacak” dedi.
Doçent Doster: “İdlib bataklığını Türkiye temizleyecekse Suriye bundan memnuniyet duyar”
Türkiye’nin İdlib’i temizleyerek güvenli bölge haline getirmesine en çok sevineceklerin başında Esat yönetiminin geleceğini belirten Marmara Üniversitesi öğretim üyesi Barış Doster, bu tür açıklamalarının iç kamuoyuna yönelik olduğu kanaatinde.
Doster, “Bildiğiniz gibi Soçi Zirvesi’nde özellikle Rusya Türkiye’ye İdlib’deki radikal unsurları temizleme yükümlülüğünü hatırlattı ve ‘sen bu yükümlüğü yerine getiremezsen ben ve Şam yönetimi yaparız’ dedi. Eğer Rusya ve Şam’ın yapacağı olası operasyonun maliyetini Türkiye üstlenecekse Türk askeri hayatını riske ederek onların temizleyeceği bataklığı bizzat kendi temizleyecekse bundan ancak memnuniyet duyarlar” dedi.
