Türkiye-Almanya Arasında Yeni Kriz
Cem Dalaman 01 Ocak 1970
BERLİN —
Almanya, Türkiye’de görevli üç Alman gazetecinin süresi dolan basın kartlarının uzatılmaması ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun Almanya’da terör örgütü toplantılarına katılanları kasteden sözlerinin ardından Türkiye'ye yönelik seyahat uyarısını güncelledi. Federal Dışişleri Bakanlığı’nın internet sayfasında yer alan yeni uyarıda, Türkiye’de tatil planlayanlara yönelik olarak, "Alman hukuk anlayışında ifade özgürlüğü olarak değerlendirilen düşünceler, Türkiye'de mesleki anlamda kısıtlamalara ve cezai işlemlere yol açabilir" denildi. Uyarıda, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun sözleri kastedilerek, “Bazı tutuklanmalar, Türkiye’de terörist olarak sınıflandırılan ve ‘FETÖ’ olarak dillendirilen Gülen hareketi gibi örgütlerle bağlantılı kişilere yönelik olarak gerçekleşiyor” ifadesi yer aldı.
Türk hükümetinin Alman medyasının temsilcileri ile sivil toplum kuruluşlarına yönelik yeni önlemler almasının da ihtimaller arasında olduğu öne sürülen uyarıda, son yıllarda Türkiye’ye seyahat eden çok sayıda Alman vatandaşının "keyfi olarak tutuklandığı" iddia edildi. Basın kartları uzatılmayan Alman gazetecilerin durumuna atıfta bulunulan uyarıda, "çok sayıda gazetecinin çalışma izinleri neden gösterilmeden iptal edildi" ifadesi yer aldı. Metinde, Türkiye’nin çok sevilen bir tatil destinasyonu olduğu ve turistlere genel olarak "candan ve açık" davranıldığı da belirtildi.
Maas’tan tepki
Der Tagesspiegel gazetesine konuşan Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Alman gazetecilerin Türkiye'de mesleklerini özgürce yapamamalarını hükümet olarak kabul edemeyeceklerini belirterek, "Eleştirel gazetecilik olmadan basın hürriyeti olmaz" dedi. Sorunu çözebilmek için Türkiye ile diyaloğun sürmesine önem verdiklerini ifade eden Maas, mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu’nun da Almanya’nın tutumunu bildiğini söyledi. Dışişleri kaynakları, Maas’ın geçen hafta Çavuşoğlu’yla haberleştiğini ve Almanya’nın gazetecilerin durumuyla ilgili rahatsızlığını ilettiğini açıklamıştı.
Alman basınında çıkan haber ve yorumlarda, Türkiye ile ilgili seyahat uyarısının güncellenmesinin, tam da Berlin’de dünyanın en büyük ve önemli seyahat fuarı ITB devam ederken yapılmasının, Türk turizmini olumsuz etkileyebileceği öne sürüldü.
Türkiye’de görev yapan, Alman devlet televizyon kanalı ZDF’in İstanbul Bürosu şefi Jörg Brase, Berlin’de yayımlanan Almanya’nın en saygın gazetelerinden Tagesspiegel Türkiye ve Ortadoğu muhabiri Thomas Seibert ve Alman NDR televizyonundan gazeteci Halil Gülbeyaz’ın süresi dolan basın kartlarının uzatılmaması, Almanya’da geçen günlerde büyük tepkilere neden olmuştu. Ardından İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun, PKK ve FETÖ etkinliklerine katılanları kastettiği ve "teröre destek verenleri Türkiye’ye girişte tutuklama tehdidi, Alman basını tarafından "Türkiye, Almanya’daki Erdoğan karşıtlarını tatile gittiklerinde tutuklayacak" ve "Türkiye, Almanya’dan tatile giden turistleri tutuklamayı planlıyor" seklindeki başlıklarla manipüle edilerek işlendi.
Türk Dışişleri Bakanlığı ve AKP’li bazı siyasetçiler, oluşan hasarı giderebilmek için, Soylu’nun sözlerinin çarpıtıldığını ve başta Almanya olmak üzere dünyanın her yerinden gelen turistlerin hoş karşılanacağını söylediler. Ancak Alman dışişlerinin son uyarısı ve basın kartları uzatılmayan Alman gazetecilerin muhtemelen Türkiye’yi terk edecek olmaları, Türkiye konusunun Almanya’nın gündeminde kalmaya devam edeceği şeklinde yorumlanıyor. 2017’de yaşanan gerilimlerden sonra, geçen yıl özellikle sonbahar aylarında başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Berlin’e ziyareti ve karşılıklı başka üst düzey ziyaretler, Berlin-Ankara hattında yumuşama getirmiş, Türk hükümeti attığı adımlarla Alman yatırımcılara güven vermeye özen göstermişti.
