Bedava çay var, içen mi?
Servet Avcı 01 Ocak 1970
"Ülkemizdeki insanlar daha çok ne için birbirlerini eziyorlar, ülkemizde en yaygın olan izdiham türleri nelerdir?" diye küçük bir araştırma yapayım dedim ve Google'a 'bedava' ile 'izdiham' kelimelerini yan yana yazdım... Sonuçlar ilginçti...
Aksaray'da bir halı mağazası 'İlk 68 kişiye halı, 382 kişiye paspas' kampanyası yapıyor... Sabahın erken saatinde yığılma başlıyor mağaza önünde... Kapılar açılır açılmaz insanlar içeriye hücum ediyor, bir kısmı ezilme tehlikesi geçiriyor... Neyse ki kimse ölmeden gün bitiyor...
Eminönü'nde Baklava ve Tatlı Üreticileri Derneği 3 ton tatlı dağıtıyor... Sözde 'festival' ama görüntüler rezalet... Yağma, talan, görgüsüzlük iç içe... Bedava baklavaya ulaşıp, eliyle dalıp ağzına sokuşturabilen kendisini bahtiyar sayıyor... 'İhtiyaç'la asla açıklanamayacak biçimde, yere düşen baklava parçalarını birleştirip yiyen ve kameralara gülümseyenler gırla gidiyor... Başörtülü abla, o kadar erkeğin içinde ezile ezile bedava baklava mücadelesinde... Kimisi "İki saattir bekliyorum" diye isyan hâlinde... Neredeyse savcılığa dilekçe verecek!..
***
Yurttan görüntüler devam ediyor... Denizli'de 'Havlu ve Bornoz Günü' çerçevesinde hareket hâlindeki bir TIR'dan bedava havlu atılıyor... Vatandaşlar, martının yemi kapması gibi en fazla 5 Liralık havlulara saldırıyorlar... Haber şöyle: "Mavi renkli havluları almak isteyen vatandaşlar adeta birbirleriyle yarışırken bu sırada bir bebeğin ezilme tehlikesi geçirdiği görüldü. Havlu kapmak isteyen vatandaşlar bebek arabasında bulunan minik bebeğin üzerine düşerken, bu sırada bebeğin ezilme tehlikesi yaşadığı belirtildi. Bebeğin annesi ağlayarak bebeğini sakinleştirirken, vatandaşlar da genç kadını olay yerinden uzaklaştırdı..."
Bir başka haber: 'Hatay'da künefe izdihamı... Beleş künefe için birbirlerini ezdiler!..' İzleyeni künefeden soğutacak görüntüler... Şanslı olanlar avuçlarıyla dalıyorlar künefeye... Hızlı hızlı bir eliyle tabağını doldurup, diğer eliyle ağzına tıkıştıranlar... Bedava künefeye ulaşamazsa eğer "Hatay'ın da anavatanın da" diye cümleye başlayacak olanların 'Hatay'ın anavatana katılım yıldönümü' kutlamaları kapsamında beleş künefe öğütmeleri... Ama gurur da duyuyoruz tabii... Çünkü bir başka olayda 78 metrelik künefeyi 20 dakikada bitirme rekoru kırarak tarihe altın harflerle geçiyoruz!..
***
Batman'da bedava ekmek izdihamı... Hadi onu anladık da Beşiktaş'ta bedava midye izdihamına ne demeli? Dünya Midye Günü'ymüş... Binlerce insan bedava midye yemek için yüzlerce metrelik kuyruk oluşturuyor... Neyse ki bu 'kutsal gün' can kaybı olmadan atlatılıyor!..
Bedava olsun da ne olursa olsun fark etmiyor... Şemsiye kralı Celal Birsen'in Fatih Camii'nde cenaze töreni... Cami avlusunda vatandaşlara şemsiye dağıtılıyor... Orada da izdiham çıkıyor, bedava şemsiye için cemaat birbirini eziyor...
Bursa Büyükşehir Belediyesi, Cumhuriyet Bayramı'nda bayrakla gelene bedava teleferik hizmeti veriyor... Bayrağı kapan erken saatlerde istasyona akın ediyor... Belediye işin içinden çıkamayınca belli bir saatten sonra çıkışları kapatmak zorunda kalıyor...
***
İnternet arşivi bu türden haberlerle kaynıyor... Tekirdağ'da Kabotaj Bayramı dolayısıyla bedava balık ekmek izdihamı... Adana'da bedava kömür izdihamı ve polis müdahalesi... Erzurum'da bedava dondurma izdihamı... Ağrı'da yaşlı ve çocukların ezilme tehlikesi geçirdiği bedava döner izdihamı... Nevşehir'de bedava patates izdihamı... Bursa Karadeniz Platformu'nun etkinliğinde hamsi izdihamı... Trabzon'da bedava üzüm izdihamı... İzmit'te platformun ve hoparlörlerin devrildiği bedava tavuk dürüm izdihamı... Diyarbakır'da kurayla bedava ayakkabı izdihamı... Liste uzayıp, misak-i millî sınırlarımızın içinde bir yeri eksik bırakmadan tur atıyor...
***
'Bedava beyin' dağıtsanız, 'bedava midye' kadar müşteri bulamayacak herhalde... Ya da 'bedava gurur' dağıtsanız 'bedava paspas' kadar talep toplayamayacağınız gibi... Zor soru: 'Bedava haysiyet' mi yoksa 'bedava kokoreç' mi tercih?
Bunun doğrudan ihtiyaçla filan ilgisi yok... Bu başka, bambaşka bir şey... Siz izlerken bile utanıyorsunuz ama bir mal veya hizmete karşılıksız ulaşma duygusunu kâr sayan aşağılık kültür her tarafınızı sardıkça sarıyor... Sonra da 'beleş seçmen'li, 'beleş mürit'li, 'beleş eleman'lı daha büyük tablo şaşırtıcı olmaktan çıkıyor...
***
Bu yazıyı geçen yıl kaleme almıştım...Küçük çay paketlerini havada kapan, birbirini ezen ve o küçük paketler için Cumhurbaşkanımızın huzurlarında kavga etme densizliği de gösteren vatandaşları görünce "Her millet lâyık olduğu gibi yönetilir"deki hikmeti bir kere daha çözmüş oldum...
