Ulvi Cemal Erkin
01 Ocak 1970
Ulvi Cemal Erkin, (d. 14 Mart 1906 – ö. 15 Eylül 1973), Türk klasik müzik bestecisi.
Galatasaray Lisesi'ni bitirdikten sonra yetenekli gençler için açılan yarışmayı kazanarak Cezmi Rıfkı Erinç ve Ekrem Zeki Ün ile birlikte 1925'te devlet tarafından Paris Konservatuvarı'na gönderildi. Ayrıca, burada uzun yıllar Amerika’da kompozisyon öğretmenliği yapan ve ilk kadın orkestra şefi olarak da bilinen Nadia Boulanger ile “Ecole Normale Musique”’de kompozisyon çalışmıştır. 1930 senesinde Türkiye'ye geri dönerek Musiki Muallim Mektebi’nde piyano ve armoni öğretmenliğine başlamıştır.
Aynı sene Musiki Muallim Mektebi'nde öğretmen olarak göreve başladı. Aynı okulda öğretmen olan piyanist Ferhunde Remzi ile 29 Eylül 1932'de evlendi.
1943 Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)'nin açtığı beste yarışmasının büyük ödülünü Ahmet Adnan Saygun ve Hasan Ferit Alnar'la paylaştı. Ulvi Cemal Erkin bu yarışmaya Köçekçe ve Piyano Konçertosu ile katılmış ve Piyano Konçerto su ödüle layık görülmüştür. Ulvi Cemal Erkin, o dönemde verdiği bir mülakatta konçerto yazma fikrini, kendisine, ünlü piyanist Alfred Cortot'nun verdiği söylemiştir.
Bu piyano konçertosu aynı senenin 11 Mart'ında Riyaseti Cumhur Orkestrası tarafından şef Dr. Ernst Praetorius yönetiminde ve Ferhunde Erkin'in solistliğinde seslendirilmiştir. Dönemin Almanya büyükelçisi Franz von Papen'nin girişimleri ile 8 Ekim 1943 tarihinde bombardıman altındaki Berlin'de Berlin Şehir Orkestrası tarafından seslendirilmiştir. Berlin Şehir Orkestrası'nın Fritz Zaun yönetmiş, solist yine Ferhunde Erkin olmuştur.
Ulvi Cemal Erkin, 15 Eylül 1972 tarihinde geçirdiği kalp krizi sonucunda hayata veda etmiştir.
Ulvi Cemal Erkin, Palm Academique, Legion d'Honneur şövalye ve officiale nişanları ile ufficiale derecesinde İtalyan Cumhuriyet nişanını almıştır. 1971 senesinde devlet sanatçısı olan besteciye ölümünden sonra, 1991 senesinde Sevda-Cenap And Müzik Vakfı tarafından onur altın madalyası verilmiştir. PTT de 1985 senesinde besteci adına bir pul çıkartmıştır.
Eserlerinden Bazıları ve İlk Çalınışları
20 Nisan 1946; 1. Senfoni (bestecilerimizin senfonik alanda yazdığı ilk eser).
Piyano için sonat. 15 Ocak 1948’de eşi tarafından çalınmıştır.
Keman konçertosu. 2 Nisan 1948’de Ulvi Cemal Erkin yönetiminde Riyaseti Cumhur Filarmoni Orkestrası eşliğinde Licco Amar tarafından Devlet Opera ve Tiyatro Binası’nın açılış töreninde çalınmıştır.
2. Senfoni. 2 Temmuz 1958’de, Karl Oehring yönetiminde, Münih Filarmoni Orkestrası tarafından Almanya’da seslendirildi.
Keloğlan bale müziği. 2 Haziran 1950. Koreografisinin Dame Ninet de Valois’nin üstlendiği, Erkin’in “5 damla piyano” eserinin orkestralaması.
Altı prelüd. İlk defa 20 Kasım 1949’da Gülay Uğurtan’ın resitalinde çalınmıştır.
7 halk türküsü: Divan, Ah Hanifem, Çamdan Sakız Akıyor, Ayın Ondördü, Maya, Türkmeni, Bülbül.
15 Aralık 1972 Şef Hikmet Şimşek yönetiminde Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası eşliğinde, bas Ayhan Baran tarafından “Ah hanifem, Çamdan Sakız Akıyor, Ayın Ondördü ve Divan” söylenmiştir. Türkülerin tamamı gene Ayhan Baran tarafından 6 Ocak 1978’de seslendirilmiştir.
Konçertant Senfoni. 1966’da yazıldı. 10 Kasım 1967’de Prof. Lessing tarafından yönetildi. Piyanoda Verda Erman vardı.
Senfonik Bölüm (Büyük Orkestra için) 1968-1969’da yazılmıştır. 8 Ekim 1976’da Şef Perisson yönetiminde seslendirilmiştir.
1930’lu yılların başından itibaren, Türkiye’nin kültürel değişim döneminde, hem eğitim hem de müzik alanında önemli roller oynayan Türk Beşleri’nden biri de Ulvi Cemal Erkin’dir. Türk makamlarına ait dizileri almış, ancak makamlara ait seyirler yerine farklı yürüyüşler ve melodik yapılar kullanarak asıl makamın önerdiğinden farklı renkler ve hisler yakalamıştır.
Alanındaki ilk ürünlerini Paris’te veren besteci, Türkiye’ye döndükten sonra da kompozisyon çalışmalarını sürdürür.
Eserleri
Şan ve Orkestra Eserleri
“Bülbül ve Ayın Ondördü”, soprano ve küçük orkestra için, 1932.
“Yedi Halk Şarkısı”, basbariton ve orkestra için, 1936 – 1939..
Koro Eserleri
“İki sesli Halk Şarkıları”, (On parça), 1936..
“Yedi Halk Türküsü”, Karma Koro İçin, 1943..
“On Halk Türküsü”, Karma Koro İçin, 1963..
“Yedi Halk Şarkısı”, Şan ve Piyano için, 1936..
Orkestra Eserleri
“İki Dans”, büyük orkestra için, 1930..
“Bayram”, büyük orkestra için, 1934..
“Köçekçeler” orkestra için rapsodi, 1943...
“1. Senfoni”, 1944 – 1946.
“2. Senfoni”, 1948 – 1951.
“Senfonik Bölüm”, büyük orkestra için, 1969.
“Senfonik Episodlar”, (yarım kaldı), 1970 – 1971.
Konçertoları
Piyano Konçertosu, 1942. İlk seslendirme Ferhunde Erkin.
Keman konçertosu, 1947.
Solo Çalgı ve Orkestra Eserleri
“Konçertino”, piyano ve orkestra için, 1932.
“Senfoni Konçertant”, piyano ve orkestra için, 1966.
Oda Müzikleri
“Yaylılar Dörtlüsü”, 1935 – 1936.
“Beşli”, piyano, iki keman, viyola ve viyolonsel, 1943.
“Sinfonietta”, yaylılar için, 1951 – 1959.
Piyano Eserleri
“Beş Damla”, piyano için, çocuklar için yedi kolay parça, 1931.
“Duyuşlar”, piyano için on bir parça, 1937.
“Sonat”, piyano için, 1946.
“Altı Prelüd”, piyano için, 1965 – 1967.
Keman ve Piyano Eserleri
Sahne Yapıtları
“Ninni, Improvisation ve Zeybek Türküsü”, 1929 – 1932.
“Karagöz”, çocuk oyunu için müzik, 1940.
“Keloğlan”, bale müziği, 1950.
Opera Çevirileri
Pietro Mascagni/Cavalleria Rusticana, (Erkin ve Fuat Turkay).
Georges Bizet/Carmen, (Erkin ve Akses).
Charles Gounod/Faust, (Erkin ve Akses).
Giuseppe Verdi/Aida, (Erkin ve Akses).
Gioacchino Rossini/Sevil Berberi, (Erkin ve Akses).
Giacoma Puccini/İl Tabarro,(Erkin ve Halil Bedii Yönetken).
Giuseppe Verdi/Othello, (Erkin ve Akses).
Richard Strauss/Salome, (Erkin ve Saadet İkesus).
Ludwig van Beethoven/Fidelio, (Erkin ve Akses).
