TİMURTAŞÎ, Sâlih b. Muhammed
Muharrem Kılıç 01 Ocak 1970
980 (1572) yılında Gazze’de doğdu. Hayatına dair ilk kaynak olan Muhibbî’nin verdiği bilgiler son derece yetersizdir. Aslen Hârizm bölgesinde Timurtaş köyünden ilim geleneğine sahip bir aileye mensuptur. Babası Şemseddin et-Timurtaşî ünlü bir Hanefî fakihidir. Yine bir fıkıh âlimi olan oğlu Muhammed et-Timurtaşî (ö. 1035/1626) genç yaşta vefat etmiştir (ailenin önde gelen şahsiyetleri için bk. Osman b. Mustafa et-Tabbâ‘, IV, 86-102). Timurtaşî önce babasından ders almaya başladı, ilim tahsiline Kahire’de devam etti. Muhibbî onun mezhep fürûu konusunda derinleşmiş, araştırmacı bir âlim ve faziletli bir şahsiyet olduğunu kaydetmektedir.
Eserleri. 1. Zevâhirü’l-cevâhiri’n-ne?â?ir ?ale’l-Eşbâh ve’n-ne?â?ir. Zeynüddin İbn Nüceym’in el-Eşbâh ve’n-ne?â?ir adlı eserinin hâşiyesi olup 1014 yılı Şâban ayında (Aralık 1605) tamamlanmıştır. Bazı kütüphane kayıtlarında şerh diye anılan eserin birçok nüshası bulunmaktadır (Süleymaniye Ktp., Lâleli, nr. 945, Hamidiye, nr. 500, 628, Esad Efendi, nr. 713, 714; Millet Ktp., Murad Molla, nr. 800; Beyazıt Devlet Ktp., Bayezid, nr. 2382, Veliyyüddin Efendi, nr. 1147, 1148, 1149; Âtıf Efendi Ktp., nr. 774). 2. el-?İnâye fî şer?i’n-Nu?aye. Sadrüşşerîa’nın, dedesi Burhânüşşerîa Mahmûd b. Ubeydullah el-Mahbûbî tarafından kaleme alınan Vi?ayetü’r-rivâye’yi ihtisar ettiği en-Nu?aye’si üzerine yazılan bir şerhtir (Konya Bölge Yazmalar Ktp., nr. 435). 3. Ebkârü’l-efkâr ve fâkihetü’l-a?yâr. Brockelmann, İbn Zafer es-Sıkıllî’nin siyâsetnâme tarzındaki Sülvânü’l-mu?â? fî ?udvâni’l-etbâ? adlı kitabına benzeyen eserin Berlin Kraliyet Kütüphanesi’nde bir yazmasının bulunduğunu belirtir (GAL, II, 390). 4. el-?aberü’t-tâm fî ?ikri’l-arzi’l-mu?addese ve ?udûdihâ ve ?ikri arzi Filis?în ve ?udûdihâ ve arâzi’ş-Şâm (nşr. Hamed Ahmed Yûsuf, Kudüs 1418/1997). 5. Zehrü’l-ekmâm fî a?kâmi’l-?ükkâm (İÜ Ktp., AY, nr. 1982). 6. el-Cevheretü’l-mu?ıyye fî ?a??ı ebeveyi ?ayri’l-beriyye (Süleymaniye Ktp., Çelebi Abdullah Efendi, nr. 198). 7. Fet?u’l-mennân fî mefâ?iri Âli ?Os_mân (Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 2337). 8. Feyzü’l-müstefîz fî mesâ?ili’t-tefvîz (Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 1449, vr. 46-58). 9. Şer?u Mu?înü’l-müftî fi’l-cevâbi ?ale’l-müsteftî (Afyonkarahisar İl Halk Ktp., nr. 17383; bk. Mu?cemü’l-ma??ûtâ?, s. 604). Babasının eseri üzerine yazılmıştır. Muhibbî, Timurtaşî’nin ayrıca Şer?u Târî?i Şey?ilislâm Sa?dî el-Mu?aşşî, Şer?u’l-Elfiyye (oğlu Muhammed’in nahve dair Elfiyye’sinin şerhidir), Man?ûme fi’l-fı?h, Şer?u Tu?feti’l-mülûk, Risâle fî seyyidinâ Mu?ammed ve a?îhi Hârûn ?aleyhime’s-selâm, Risâle fî ?ilmi’l-vaz? adlı eserlerle birlikte birçok risâle kaleme aldığını belirtir ve Hayreddin er-Remlî’ye yazdığı bir mektubun başına eklediği şiirini kaydeder (?ulâ?atü’l-es_er, II, 239-240).
