Ekonomi siyaseti nasıl etkiledi?
Esfender KORKMAZ 01 Ocak 1970
Kadir Has Üniversitesi, 2013 yılından beri ekonomik, siyasi ve sosyal alanlarda anketler yapıyor ve yayınlıyor. 15 Ocakta ''Türkiye Eğilimleri 2019'' araştırma sonuçlarını yayınladı. Bu araştırma için 26 kent merkezinde 1000 kişi ile anket yapılmış.
Anket sonuçlarına göre, halkın yüzde 44.6'sı ekonomik sorunları (hayat pahalılığı, işsizlik, durgunluk) Türkiye'nin gündemindeki en önemli sorun olarak görüyor. İkinci sırada yüzde 19.8 ile terör ve üçüncü sırada yüzde 10.2 ile Fetö geliyor.
Halkın yüzde 84,5'i vergi sisteminin adil olmadığını düşünüyor. Son bir yılda yaşanan ekonomik gelişmelerin etkisi sorusuna da halkın yüzde 46.5'i kötü durumdayım, yüzde 11'i de ailemi geçindiremedim diyor. Toplam olarak halkın 57'5'i, ekonomik gelişmelerden olumsuz etkilendiğini söylüyor. Ekonomik sorunların başında da işsizlik geliyor.
Ekonomik sorunlar siyasete iki türlü yansımış;
Birisi … Anketlere göre yeni parti isteyenlerin oranı yüzde 18.7'dir. Siyasi boşluk olduğunu söyleyenlerin oranı ise yüzde 28.6'dır. Yeni parti isteyenlerin tamamı oy vermese bile, kurulan veya kurulacak partilerin yüzde 10 üstünde oy alacağı bu anket sonucuna göre açıktır.
İkincisi; iktidar partilerinin oy oranı düşüyor.
Ankette, ''bu gün seçim olsa oyunuzu kime verirdiniz?''sorusu sorulmuş. Verilen cevapları 2018 seçimleri ile karşılaştırmak gerekir. Daha sonra olmasına rağmen yerel seçimler, adayların kişiliği de ön plana çıktığı ve başkan olanların oy oranı bazen parti oyunun altında veya üstünde kaldığı için karşılaştırma yapmaya genel seçimler kadar elverişli değildir.
Aşağıdaki tablo'da bu karşılaştırma yer alıyor. Anket sonuçlarına göre, kararsızlar da dağıtılmış olarak AKP= -2.4 ; MHP = -2.8 ve İYİ Parti = - 1.9 , HDP = -2.5 puan oy kaybetmiş. Buna karşılık CHP = 10 puan oy kazanmış görünüyor.
Bugün seçim olsa kime oy verirdiniz?
(kararsızlar yüzde 10,4 dağıtılmış)
Bugün 2018 Genel seçim sonuçları Değişme (puan)
AKP 40,2 42,6 -2,4
CHP 33,0 22,6 10
HDP 9,2 11,7 -2,5
MHP 8,3 11,1 -2,8
İYİ P. 8,1 10,0 -1,9
Diğer 1,2 2,0 -0,8
Toplam 100,0 100,0
Diğer bir önemli bir sonuç "Parti liderleri başarılı mı?" sorusuna verilen cevaplardır.
Parti lideri başarılı mı?
2017 2019 Değişme (yüzde)
R.T. Erdoğan 56,4 45,8 -18,8
K.Kılıçdaroğlu 34,8 28,5 -18,1
D.Bahçeli 31,5 24,8 -21,3
M.Akşener 15,4 23,3 51,3
S.Temelli 9,7 11,7 20,6
Aynı anketin 2017 ve 2019 cevaplarını karşılaştırırsak son iki yılda Erdoğan'a başarılı diyenlerin oranı yüzde 18.8, Kılıçdaroğluna başarılı diyenlerin oranı ise yüzde 18.1, Bahçeli'ye başarılı diyenlerin oranı ise yüzde 21.3 oranında düşmüş. Akşener'e başarılı diyenlerin oranı yüzde 51 oranında ve Temelli'ye başarılı diyenler ise yüzde 20,6 oranında artış olmuş.
Önümüzdeki seçimleri yeni kurulan ve kurulacak partiler belirleyecektir. Bu yeni partilerin Cumhur İttifakı'nda yer alması, eşyanın tabiatına aykırı görünüyor. Eğer aynı parti ile ittifak yapacaktıysanız neden ayrı parti kurdunuz? sorusu ile karşı karşıya gelirler ve erirler. Ortada kalırlarsa diğer ittifakların başarısına bağlı olarak bir sonuç ortaya çıkar.
Türkiye'nin üç önemli iç sorunu var… Demokrasi, hukuk, ekonomi… Yeni kurulan ve kurulacak partiler bu üç alanda da millet ittifakı ile paralel düşündüklerini açıkladılar. Buna rağmen ne olacağı belli olmaz, zira iç siyaset bir saatte değişebilir.
