Osman Bölükbaşı 1913 – 06.02.2002
01 Ocak 1970
Siyaset adamı, eğitimci (D. 1913, Hasanlar Köyü / Mucur / Kırşehir - Ö. 6 Şubat 2002, Ankara). Emekli büyükelçi ve Ankara eski milletvekili Deniz Bölükbaşı’nın babasıdır. Ortaöğrenimini İstanbul Erkek Lisesi’nde tamamladı. Yükseköğrenimini Fransa’da Nancy Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü’nde (1937) yaptı. 1938 yılında yurda döndükten sonra Kandilli Rasathanesi’nde asistan olarak çalışmaya başladı. 1940 yılında Haydarpaşa Lisesi’ne matematik öğretmeni olarak atandı.
Osman Bölükbaşı’nın 1946 yılında Demokrat Parti (DP)’ye girmesiyle siyasi yaşamı da başlamış oldu. Parti genel müfettişliğinde görev aldı; ancak, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) iktidarına karşı sert bir politika izlenmesinden yana olan bir grupla birlikte 1947’de DP’den ayrıldı. Temmuz 1948’de kurulan Millet Partisi (MP)’nin kurucular kurulunda yer aldı. 1949 yılında İsmet İnönü ile Celâl Bayar’a komplo düzenlemek iddiasıyla tutuklandıysa da kısa bir süre sonra serbest bırakıldı. 1950 Genel Seçimleri’nde milletvekili seçilerek, Millet Partisi’nin tek temsilcisi olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’ne girdi.
Ancak, Millet Partisi, laikliğe aykırı politika ürettiği bahanesiyle 1953 yılında kapatıldı. Bölükbaşı bunun üzerine, bir grup eski Millet Partisi üyesi ile birlikte Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP)’ni kurdu (Şubat 1954). Bu partinin genel başkanlığına getirilen Bölükbaşı, 1954 Genel Seçimlerinde, neredeyse Kırşehir’in bütün oylarını alarak yeniden milletvekili seçildi. Bu dönemde partinin izlediği politikadan çok Bölükbaşı’nın kişiliği ön plana geçmeye başlamıştı. Bunun üzerine de iktidardaki DP hükümeti ilginç bir uygulamayla Kırşehir’i ilçe yaparak cezalandırdı ve Nevşehir’e bağladı.
Hükümete sert eleştiriler yönelten Bölükbaşı, Temmuz 1957’de, TBMM’ye hakaret ettiği savıyla tutuklandı. Kırşehir, Haziran 1957’de yeniden il yapıldı; ancak eski ilçelerinden Avanos, Kozaklı ve Hacıbektaş Kırşehir’e bağlanmayarak Nevşehir’in ilçeleri olarak kaldı. Osman Bölükbaşı’nın köyü Hasanlar da yeniden il olan Kırşehir’e bağlanmayarak Nevşehir’e bırakıldı.
Böyle gergin bir ortamda yapılan, 1957 Genel Seçimleri’nde Bölükbaşı, CMP’den seçilen dört milletvekili ile birlikte yeniden parlamentoya girdi. Seçimler sırasında hapiste olduğu için milletvekili yeminini Ankara Merkez Cezaevi 10. Koğuşu’nda ve mahkûmların önünde yaptı. 1958’de DP’ye karşı güç birliği oluşturmak amacıyla CMP’nin Türkiye Köylü Partisi ile birleşmesiyle kurulan Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP)’nin genel başkanlığına getirilen Bölükbaşı, 1959 yılında yeniden on ay hapis cezasına çarptırıldı.
Osman Bölükbaşı, 27 Mayıs 1960 askeri darbesinden sonra, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’nin temsilcisi olarak Kurucu Meclis’e girdi (6 Ocak 1961 - 15 Ekim 1961). 1961 Genel Seçimleri’nden sonra uzlaşmaz bir tutum takınarak, İsmet İnönü’nün başbakanlığında kurulan koalisyon hükümetine katılmayı reddetti. Ancak CKMP, Haziran 1962’de, yine İsmet İnönü’nün kurduğu II. Koalisyona Hükümeti’ne katılınca, yirmi sekiz milletvekiliyle birlikte CKMP’den ayrılarak ikinci kez Millet Partisi’ni kurdu ve bu partinin genel başkanlığına getirildi. Millet Partisi, Şubat 1965’te Suat Hayri Ürgüplü başkanlığında kurulan koalisyon hükümetine katıldı, ancak Bölükbaşı bu hükümette görev almadığı gibi, hükümete açık eleştiriler yöneltmeye başladı.
Kapatby ReklamStore
Bölükbaşı, 1972 yılında Millet Partisi Genel Başkanlığını bıraktı ve partiden ayrıldı. Bunun nedeni olarak da parti içerisindeki ayrılıkçılıklar ve son olarak aktif siyaset arkadaşı olan Hasan Koçdemir’e parti içerisinde yapılan haksızlıkları gösterdi. Bölükbaşı’nın yerine partinin genel başkanlığına eski Genelkurmay Başkanı Cemal Tural getirildi. Bölükbaşı 9 Eylül 1973’te de, 1961’den itibaren Ankara’dan seçildiği milletvekilliğinden istifa etti ve aktif siyasetten çekildi.
Osman Bölükbaşı renkli kişiliği, dürüstlüğü ve açık sözlülüğü, hitabet gücü, nüktedanlığı, hazırcevaplığı, enerjik yapısı, heyecanlı mizacı ile halkın sevgisi kazanmıştı. Kendisine “Nazar Boncuğu”, “TIRT Osman” lakapları takıldı ve “Anadolu Fırtınası” nitelemesiyle anıldı. Konuşkan insanlar için “Bölükbaşı çene” deyimi ona atfen yerleşti.
Mitinglerde geniş kitleleri toplayarak yöresinin, ülkenin ve dünyanın sorunlarını sade fakat esprilerle süsleyerek anlatmasıyla tanındı. Son devrin önde gelen hatiplerindendi. Sohbetleri, fıkraları ve şiirleri dinleyenler tarafından çok sevildi. Şiirlerinde kendi iç dünyasını sade bir dille anlattı.
Konuştuğu meydanlar hep dolu oldu ama konuşmalarını dinlemeye gelenler oylarını her zaman ona vermediler.
ESERLERİ:
Bölükbaşı Konuşuyor (1957), Bölükbaşı’nın Menderes’e Cevapları (1960), 2.10.1961 Saat 20.20’de Radyoda Bölükbaşı’nın Tarihî Açıklaması (1961), Zarurî Bir Açıklama (1962), Millet Partisi TBMM Grubu Adına Genel Başkan Osman Bölükbaşı’nın Af Kanununun Veto Edilmesi için Sayın Cumhurbaşkanına Sunduğu Muhtıra (1966), Bölükbaşı’nın Radyo Konuşmaları (1966).
