Kemalettin Kâmi Kamu 15.09.1901 – 06.03.1948
01 Ocak 1970
Şair (D. 15 Eylül 1901, Bayburt - Ö. 6 Mart 1948, Ankara). Dedesi uzun süre Erzurum Meclis-i İdare üyeliği yapmış ve şiire de kabiliyeti olan Kılcıoğlu Hafız Mustafa Efendi’dir. Hem anne hem baba tarafından Erzurumludur. Doğduğu sırada Bayburt malmüdürü muavini olan babasının tayini çıkınca, üç aylıkken ailesi Erzurum’a taşındı. Kamu, ilköğrenimini özel olarak yaptı. Yedi yaşında Arapça ve Farsça ders almaya başladı. Bir yıl hafızlığa çalıştı. 1910 yılında Erzurum’da dışarıdan sınavla rüştiyenin (ortaokulun) birinci sınıfına girdi. Babasının Refahiye’ye tayini üzerine, öğrenimini Refahiye Rüştiyesinde tamamladı. 1911-16 yılları arası Refahiye’de yaşadı. Bu ilçede vekâleten tahrirat kâtipliği yaptı. Birinci Dünya Savaşında Erzurum’un düşmesi ve babasının ölümü üzerine annesiyle birlikte önce Sivas’a, ardından Kayseri’ye göçtüler. İstanbul’da okuyan ağabeyinin Bursa Lisesine tayini çıkınca 1919’da Bursa’ya taşındılar. Aynı yıl İstanbul Kadıköy’de Erkek İlköğretmen Okuluna başladı.
Kemalettin Kâmi, 1920’de henüz öğrenci iken Millî Mücadelenin başlaması üzerine okulu bırakıp Ankara’ya gitti. Orada matbuat tetkik memurluğu ve İstihbarat Müdürlüğünde kâtiplik yaptı. Üç yıl sonra yurdun bağımsızlığa kavuşması üzerine (1923), İstanbul’a dönerek İlköğretmen Okulunun sınavını verdi ve yeni kurulan Orta Öğretmen Okuluna kaydoldu. Ancak Anadolu Ajansı tarafından maaşı yükseltilerek Ankara’ya çağrıldı. Bu ajansın başyazarlığını (1926-33) yaptı. 1933’te Neşriyat ve İstihbarat Müdürlüğüne getirildi. Aynı yıl yetki ve unvanı uhdesinde kalmak şartıyla ajansının temsilcisi olarak Paris’e gönderildi. Orada kaldığı beş yıl içinde Siyasî İlimler Yüksekokulunda okudu. 1935’te Kamu soyadını aldı. Dönüşünde Rize (1939) ve Erzurum milletvekili (1943, 1946) seçildi. Ayrıca Türk Dil Kurumu Terimler Kolu başkanlığını yürüttü. Yirmi beş yaşında iken evlilikle sonuçlanmayan bir aşk hikâyesi yüzünden ömrünün sonuna kadar bekâr yaşadı. Pansiyoner olarak kaldığı, Ulus’taki Evkaf Apartmanı’nda geçirdiği bir kalp krizi sonucu kırk yedi yaşında iken vefat etti. Cebeci Asrî Mezarlığında toprağa verildi.
Edebiyatımızda “Gurbet Şairi” olarak ün kazanan Kamu, aruzla ilk şiir denemelerine Refahiye’de ortaokul öğrencisiyken, yani on dört yaşında başladı. Daha sonra İstanbul’da öğrenciyken öğrencilerin çıkardığı Hayat adlı el yazması dergide ilk şiirlerini yayımladı. Savaş, memleket, gurbet, aşk, tabiat, hasret, bedbinlik, elem, huzur, ümit gibi temalar yanında millî duyguları da işlediği şiirleri, mütareke yıllarında Büyük Mecmua (1919), Millî Mücadeleden sonra Dergâh (1921), daha sonra Varlık (1933-34), Oluş (1939) dergilerinde, yazıları Hakimiyet-i Milliye ve Yenigün gazetelerinde yayımlandı. Ayrıca, Paris’te bulunduğu yıllarda Fransız şiiriyle yakından ilgilenerek simgeci şair Mallarmé’den üç şiir çevirdi. Aruzla yazdığı şiirleri, Cumhuriyet dönemindeki Türkçenin aruz ölçüsüne uygulanışına ilginç bir örnek olarak gösterildi. 1922’den itibaren tamamen heceyle yazdı.
Kamu, yalnızca şiirle ilgilendi. Gücünü yaşanmış olaylar ve gözlemlerden alan bir duyarlılıkla, döneminin ruh halini temsil eden ve dile getiren şiirler yazdı. Şiirlerindeki temel güç, ayrılış ve dönüş kelimelerinin anlamları etrafında aranmalıdır. Şerif Aktaş’ın ifadesiyle o “imaj, ses peşinde koşan ve şiiriyle yaşayan bir insan olmaktan çok, Cumhuriyet’in, inkılâpların savunucusu, dürüst, çalışkan bir bürokrat olarak yaşadı.” Dil ve ritmi sağlam, içli, samimi bir ifadesi vardır.
Hece ve aruz ölçüleriyle savaş, aşk, gurbet konularında yazdığı şiirleri sağlığında kitap olarak yayımlanmadı. Ölümünden sonra Kemalettin Kamu, Hayatı, Şahsiyeti ve Şiirleri (Rıfat Necdet Evrimer tar. 1949) adlı kitapta toplandı.
Başta Gurbet Gecelerinde, Gurbet O Kadar Acı ki ve Sevgilim Güvenme Güzelliğine olmak üzere altı şiiri, Kaya Bekat, Kasım İnaltekin, Yıldırm Gürses, Amir Ateş, Suphi İdrisoğlu, Kârman Yıldırım, Rıdvan Tandoğan, Mutlu Torun, Alaeddin Yavaşça ve Sıtkı Sahil adlı bestekarlar tarafından TSM’nin çeşitli makamlarında bestelendi.
