FRANSIZ İHTİLALİ
01 Ocak 1970
Fransız İhtilali veya Fransız Devrimi Fransa'da 1789'da başlayan ve 1799'da sona eren sosyal ve politik gelişmeler sürecine verilen isimdir. Fransız İhtilali kısmen Napolyon ile devam ettirilen bir süreçtir. Fransız İhtilali sonucu sonucu Fransa İmparatorluğu devrilmiş ve yerine Fransa Cumhuriyeti kurulmuştur. Fransız İhtilali süresince şiddetli politik tartışmalar yaşanmış ve süreç Napolyon diktatörlüğü ile beraber doruk noktasına ulaşmıştır. Napolyon, Fransız İhtilali ile birlikte ortaya çıkan prensipleri Batı Avrupa ve ötesine taşımıştır. Liberal ve radikal fikirlerden etkilenen Fransız İhtilali, Çağdaş Tarih'in rotasını da değiştirmiştir.
Fransız İhtilali sonucu monarşi yönetimlerinin gücü azalmış ve cumhuriyet ve liberal demokrasi yönetimlerine olan ilgi artmıştır. Fransız Devrim Savaşları'nın etkisi Karayipler ve Orta Doğu'ya kadar uzanmış ve birçok ulus bağlı olduğu imparatorluklardan ayrılmak için bağımsızlık mücadelesi vermiştir. Fransız İhtilali insanlık tarihinin en önemli olaylarından birisi olarak sayılır.
Fransız İhtilali'nin sebepleri nelerdir?
Fransız İhtilaline sebep olan konular son derece karışıktır ve bugün bile tarihçiler arasında ciddi tartışmalar yaratır. Yedi Yıl Savaşı ve Amerikan Bağımsızlık Savaşı sonrası Fransa yönetimi oldukça borçlandı ve finansal durumu düzeltmek adına birçok vergi getirdi. Tarımdaki kötü gidişat, Aydınlanma Çağı ile beraber gelen değişiklik talepleri 1789 États généraux'su Meclisi'nin toplanmasına sebep oldu. Fransız İhtilali'nin başladığı ilk yıl, États généraux (Genel Meclis) üyelerinin kontrolü ele alması, Temmuz ayında Bastille Baskını, Ağustos ayında İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi ve Versailles'e yürüyen kadınlar olaylarına sahne oldu. İlk etabın en merkezi noktası 1789 yılının Ağustos ayında gerçekleşti. Fransa'da feodalizm ve Eski Rejim'in eski kuralları ve ayrıcaklıkları kaldırıldı.
Sonraki birkaç yılda Louis XVI ve Yasama Meclisi ile monarşiyi destekleyen sağ kanat arasında devrimsel nitelikte reformlar sebebiyle büyük siyasi çekişmeler yaşandı. Fransa'nın Valmy Muharebesi zaferinin ardından Eylül 1792'de Fransa Cumhuriyeti ilan edildi. Ocak 1793'te Louis XVI infaz edildi. Bu mühim olay uluslararası kınamaları da beraberinde getirdi.
Dış tehditler de Fransız İhtilali'ni şekillendirmede büyük rol oynadı. 1792'de başlayan Fransız Devrim Savaşları ile İtalya Yarımadası, Felemenk ülkeleri ve Ren Nehri'nin batısında kalan birçok bölge Fransa topraklarına katıldı. Fransa içinde de popüler kışkırtıcılık Fransa İhtilali'ni radikalleştirdi ve Maximilien Robespierre ve Jakobenler'ün yükselişi doruğa çıkmış oldu. 1793 ve 1794 yılları arası Kamu Güvenlik Komitesi tarafından Terör Dönemi süresince empoze edilen diktatörlük gıda ve diğer ürünlerde fiyat kontrol mekanizmasını getirdi, Fransa sömürgelerindeki kölelik sistemini kaldırdı, Fransız cumhuriyetçi takvimini kabul etti, dini figürler çıkarıldı ve böylece Fransa'da Hristiyanlaşma'ya ket vuruldu ve yeni kurulan cumhuriyet sınır güvenliği konusunda ciddi önlemler aldı. Terör Dönemi'nde birçok sivil ise devrim mahkemeleri tarafından verilen kararlar sonucu infaz edildi. Bu rakamın 16 bin ila 40 bin arasında olduğu tahmin edilmektedir.
Thermidor Mukabalesi sonrası Direktuvar adı verilen yönetici konseyinin 1795 yılı itibari ile Fransa'nın kontrolünü ele aldı. Direktuvar'ın yönetimi şaibeli seçimler, borçların reddedilmesi, finansal istikrarsızlıklar, Katolik din adamlarına karşı kötü muamele ve ülke dışındaki önemli askeri fetihlerle şekillendi. Yolsuzluk suçlamaları ile Direktuvar, 1799 yılında Napolyon Bonapart'ın öncülük ettiği bir darbe ile feshedilmiştir. Napolyon Bonapart, popüler askeri başarıları ile Fransız İhtilali'nin kahramanı haline geldi, Fransa Konsüllüğü'nü kurdu ve daha sonra ilk Fransa İmparatoru olarak seçildi.
Fransız İhtilali'nin sonuçları nelerdir?
Fransız İhtilali ile oluşan değerler ve kurumlar günümüzde bile Fransa Devleti üzerinde büyük rol oynar. Fransız İhtilali ile beraber feodal sisteme son verildi, birey özgürlüğü kavramı ortaya çıktı, mülk ve gayrimenkul konularında büyük gelişmeler yaşandı, soylu sınıfı ortadan kaldırıldı ve herkes için eşitlik ilkesi getirildi. Fransız İhtilali birçok açıdan diğer devrimlerden ayrılır. Fransız İhtilali'nin sonuçları yalnızca bir ulusu değil tüm insanlığı etkilemiştir.
Küresel anlamda Fransız İhtilali cumhuriyetlerin ve demokrasilerin yükselişini hızlandırmıştır. Tüm modern politik fikirlerin odak noktası ve liberalizmin, radikalizmin, ulusalcılığın ve laikliğin çıkış noktası olmuştur. Fransız İhtilali ayrıca topyekun savaş kavramını da ortaya çıkarmıştır.
