İki ayrı cephe benzer çözüm
Armağan KULOĞLU 01 Ocak 1970
Doğu Akdeniz'de gerginlik, Azerbaycan-Ermenistan cephesinde sözde ateşkes devam ediyor. İki ayrı özellikte cepheler olmasına rağmen, her ikisinin de karakteri ve çözümü aynı yöntem ve uygulamaları gerekli kılıyor.
Doğu Akdeniz'de gerginlik
Türkiye'nin yaptığı sismik araştırma ve sondaj faaliyetlerinden rahatsız olan Yunanistan, batıdan aldığı güç ve şımarıklıkla gerginlik yaratmış, suçlayıcı tavrı ve çağrıları, ABD ve AB tarafından körü körüne desteklenmiştir.
ABD bu tavrını adeta Türkiye'ye nispet yapar gibi göstermiştir. Dışişleri bakanının GKRY ve Girit'i ziyareti, oralarda verdiği pozlar ve mesajlar, ABD'nin Yunan/Rum ikilisine verdiği desteğin yansımasıdır.
ABD'nin Yunanistan'da Lozan hilafına üsler kurması, F-16 modernizasyonu, imzaladıkları anlaşmalar ve GKRY'ye olan silah ambargosunu kaldırması, kesinlikle tarafsız olmadığını ve olmayacağını göstermektedir.
AB'nin tavrı da ABD'den farklı değildir. Türkiye'yi yaptırımla tehdit etmiş, Rum/Yunan ikilisine desteğini açıkça beyan etmiştir. Ancak Merkel'in yumuşak davranarak arabuluculuğa soyunması neticesinde Türkiye, diplomasiye bir fırsat verme gerekçesiyle, sismik araştırma gemilerini bir müddet için sahadan çekmiştir.
NATO Genel Sekreteri'nin çabasıyla NATO karargâhında Türkiye ile Yunanistan arasında kazaları önleyici görüşmeler yapılmıştır. Diplomatik temaslar sonucunda da iki ülke arasında istikşafi görüşmelerin başlayacağı açıklanmıştır.
***
Yunanistan'ın müzakere için şartlar ileri sürmesi, durumu yeniden çıkmaza sokmuş, Türkiye de sismik araştırmalara bıraktığı yerden yeniden başlamıştır. Bu durum AB ve ABD'nin hoşuna gitmemiş, arabuluculuk yapmak isteyen Almanya da Yunan/Rum ikilisinden yana tavır almıştır.
Yunan hükümet sözcüsü, Oruç Reis'i bahane ederek istikşafi temaslarda bulunmayacaklarını açıklamış, Almanya Dışişleri Bakanı "Türkiye yatıştırma ve provokasyon arasındaki oyuna son vermek zorunda" demiş, Ankara ziyaretini iptal etmiş, GKRY ve Atina'ya ziyaretini ertelememiş, Türkiye'yi suçlamış ve Meis çevresindeki doğalgaz arama faaliyetlerini durdurmasını istemiştir.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü de, Türkiye'den, Yunanistan ile istikşafi müzakerelere başlamasını ve hesaplı provokasyonlara son vermesini talep eden skandal bir açıklama yapmıştır.
Bu durumda Türkiye'nin seçeneği, hak ve menfaatlerini Akdeniz'de ve Ege'de taviz vermeden ve batıdan beklenti içinde olmadan kararlı bir şekilde korumaktır.
Yunanistan'ı ve yandaşlarını Lozan ve Paris anlaşmalarına, hukuka ve hakkaniyete uymaya güç göstererek zorlamak, diğer taraftan da haklılığını uluslararası her platformda savunmaktır.
Mısır, İsrail ve Suriye'yle derhal diyalog kurarak mutabakatlar sağlamak, Rusya'yla da bu konuda ittifak oluşturmaktır.
Yunanistan'ın taleplerini sorun olarak algılayıp masaya oturmamız halinde çözümün, taleplerin bir şekilde karşılanmasıyla sonuçlanacağının bilincinde olmaktır.
Azerbaycan-Ermenistan...
Azerbaycan'ın topraklarını kurtarmak için başlattığı harekât, Rusya'nın araya girmesiyle durdurulmuş ve ateş kes ilan edilmiştir. Ateşkesin süresi insani işlemler için sınırlı gibi görünse de, buradan müzakere sürecine geçileceği anlaşılmaktadır.
Ermenistan ateşkesi ihlal etmiştir. Sivil yerleşim yerlerine saldırıları devam etmektedir. Saldırılar, suçlamakla, uluslararası kamuoyuna seslenmekle durmayacaktır.
Batı ve maalesef bugüne kadar ona ders vermeye çalışan Rusya, Ermenistan'ı desteklemektedir. Rusya hem ateşkese uyun demekte hem de Ermenistan'a askeri malzeme takviyesi yapmaktadır.
Bu durum Ermenistan'a zaman kazandırmakta, savunma mevzilerini takviyesine, Azerbaycan'ın ilerleme istikametlerini engelleme çalışmaları yapmasına ve yeniden güç toplamasına imkân yaratmaktadır. Rusya, müzakere masasına Türkiye'yi davete de yanaşmamaktadır.
Sözler ve çağrılar bir sonuç vermeyecektir. Azerbaycan'ın üstünlüğünü kullanarak taarruza devam etmesi kaçınılmazdır. En azından öncelikle Karabağ bölgesindeki 7 reyonu geri alarak kurtarması şarttır. Sonra da kalanı.
İşte bu cephede de güç faktörünün tek seçenek olduğu görülmektedir.
Cepheler farklı, fakat çözüm benzer. Bunun esası da kararlılık ve güç kullanma.
