Köprü parası ve sansür
İbrahim Kahveci 01 Ocak 1970
5 Ekim 2019: 1. ve 2. Boğaz Köprüleri geçiş fiyatlarına yüzde 20 zam yapıldı. Zam gerekçesi olarak Boğaz Köprülerine büyük bakım onarım gideri yapılması gösterildi.
Karayolları Genel Müdürlüğü-KGM sitesinde yer alan bilgilere bakmış ve 1. Bölge bakım onarım giderinin 257 milyon liraya ancak ulaştığını görmüştük. Bu gider personel dahil tüm giderleri kapsıyordu (2018).
Oysa 2018 yılında sadece 1. ve 2. Boğaz Köprülerinden 608.7 milyon lira gelir toplanmıştı. Bu gelirden vergiler ve yüzde 10 Belediye payı düşünce kalan net para 464,3 milyon liraydı.
1. Bölge otoyol gelirlerini bu hesaba hiç katmıyoruz.
2019 yılında seçim vardı ve zamlar yapılmadı. Ama Ekim ayında artık seçimler bittiğinden ertelenen zam bakım onarım gerekçesi ile hemen yapılıverdi.
2021 yılına girerken birden yüzde 26,5 zam daha yapılıverdi. Ama bu sefer bir gerekçe açıklanmadı.
2019 yılındaki zammın ardından bakım onarım giderlerini köprülerin bulunduğu 1. Bölge olarak çıkartıp kamuoyuna açıklamıştık.
İşte artık o bakım onarım listesi bir daha yayınlanmıyor. Karayolları Genel Müdürlüğü sitesinde en son bakım onarım bilgileri 2018 yılına ait.
2019 yılında köprülerden 117 milyon 488 bin araç geçiş yapmış. Bu araç geçişlerinden de net 425 milyon lira para tahsil edilmiş.
2020 yılının köprü geçiş bilgileri ise sadece ilk 3 aylık verilmiş. Mart 2020 sonrasına ait köprü geçiş bilgileri de artık yayınlanmıyor.
***
Boğaz köprülerinden büyük araç geçişleri yapılırken geçen araç sayısı 150 milyonu buluyordu. Şimdi büyük araçlar zorunlu olarak daha yüksek fiyatlı özel sektör köprüsü olan Yavuz Sultan Selim Köprüsüne yönlendirildi.
Haliyle 1. ve 2. Köprüden geçen araç sayısı 120 milyon seviyesine geriledi. Bu hesaba göre günlük araç sayısı 320 bini geçiyor.
Günde 320 bin araç tek yönlü ücret ödediğinden 160 bin araçtan para alınıyor. Artık köprü geçiş fiyatı 13,25 olduğuna göre İstanbullular işe gidip gelirken vs günlük olarak köprülere 2,1 milyon liradan fazla para ödemek zorunda.
Bu hesapla aylık köprü ödemesi 64 milyon lira ederken, yıllık ödeme ise 760 milyon liraya çıkıyor. Bu paranın yüzde 18’i KDV olarak Hazineye gidiyor. Kalan paranın yüzde 10’u ise Belediye payı olarak yerel yönetime gidiyor.
Geriye nereden bakarsanız bakın net ücret olarak 560 milyon lira kalıyor.
Bu para köprülerden kalan sadece 1 yıllık paradır.
15 Temmuz hain FETÖ darbe girişiminden önce bu köprü geçiş ücretleri 2015 yılında sadece 3,40 liraydı. Şimdi aradan 6 yıl geçti ve ücretler 13.25 lira.
Peki, bu para bakım onarıma da gitmiyorsa nereye gidiyor?
Bu arada unutmayın ki asıl gelir eski otoyollardan sağlanıyor. Köprü gelirlerinin yaklaşık 3,5 katı ücret Özal dönemi yapılan TEM otoyolundan elde ediliyor.
TEM ücret geliri köprü gelirleri ile kıyaslandığında bu yıl 2,8 milyar lirayı aşması bekleniyor. Toplam köprü ve otoyol gelirlerinin de 3,5 milyar lirayı geçmesi sürpriz olmayacaktır. Ama yukarı değindiğim gibi biz bu rakamları göremeyeceğiz.
Çünkü veriler yayından kaldırıldı.
***
Evet, 6 yılda 3,40 liradan 13,25 liraya artırılan köprü fiyatları ve otoban ücretleri gelirleri nereye gidiyor?
Bütün mesele aslında burası.
Köprülere ne zaman büyük zamlar yapılmaya başlandı? İşte bu soru bütün gerçeği açıklıyor.
Köprülere büyük zamlar özel sektörün köprüleri hizmete açılmaya başlanınca yapıldı. YSS ve Osmangazi Köprüsü ne zaman hizmete girdi ise eski 1. ve 2. Boğaz Köprülerine de o zaman büyük zamlar geldi.
Kısaca İstanbullular aslında geçmedikleri YSS ve Osmangazi Köprülerine de para ödemeye başlamış oldular. Ya da TEM otobanını kullanan sürücüler aslında Hazine Garantili Müteahhitlerin yüksek fiyatlı yol ve köprülerine de para ödemeye başlamış oldular.
Hani geçmediğin köprünün parasını da siz ödersiniz derken aslında tam da bunu söylemiş oluyoruz.
Oysa bu zamlar bile Hazine Garantili Müteahhitlere yetmiyor.
Kalan kısımlar zaten Hazine üzerinden KGM’ye aktarılıyor ve oradan ödeme yapılıyor. O yollardan geçenler ise zaten yüksek fiyatı ödüyor ve maliyetlerine fazlası ile yansıtıyor.
Bugün markete gittiğinizde 1 kg domates veya 1 kg elma aldığınızda da aslında Hazine Garantili Müteahhitlere ödemede bulunuyoruz.
Bu tablo Hazine Garantili Müteahhitlerin Milletin gırtlağına kadar sarılmış olduklarını gösteriyor. Ama Millet farkında değil sadece.
Çünkü yönetim bunları eser siyaseti olarak gösteriyor ve para kısmını “tek kuruş ödemiyoruz” diye lanse ediyor.
Bence haklılar. Çünkü parayı Millet ödüyor...
