Uzun Hasan
1423 – 07.01.1478 01 Ocak 1970
Uzun Hasan, 1423 yılında Diyarbakır’da dünyaya geldi. Oğuzların Bayındır boyundan, Akkoyunlu Hanedanının kurucusu Kara Yülük Osman’ın torunudur. Babası Celaleddin Ali Bey'dir.
Bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye'nin bir bölümünü kapsayan bir coğrafyada 1453-1478 yılları arasında hüküm sürmüştür. 1453 yılında Akkoyunlu Devleti'nin başına geçen Uzun Hasan, Karakoyunlular ve Timur’un torununu yenerek devletinin sınırlarını güneye doğru genişletmiştir.
1466 yılında Tebriz’i başkent yapan Uzun Hasan, 1458’de Trabzon Rum İmparatoru IV. Yuhannes'un kızı Katerina Despina (Theodora Megale Komnena) ile evlenmiştir. Katerina Despina, Akkoyunlulara gelin gelince, Uzun Hasan’ı, Osmanlılar aleyhine faaliyete soktu. Trabzon Rum İmparatorluğu, Uzun Hasan’ı İstanbul’un fethinden sonra, sürekli, Osmanlılar aleyhine kışkırttı. Trabzon Rum İmparatorluğunun, Osmanlılara ödeyecekleri otuz bin altından vazgeçilmesi için aracılık yaptı.
Uzun Hasan, yeğeni Murad’ı İstanbul’a gönderdi. O Trabzon Rum İmparatorluğu vergisinin affedilmesinden başka, Katerina Despina’ya çeyiz olarak verilmiş olan Kayseri bölgesini ve önceki hediyeleri istedi. Fatih Sultan Mehmed, vergi meselesini bölgeye gelerek bizzat halledeceğini bildirdi. Fatih, Uzun Hasan ve müttefiki Trabzon Rum İmparatorluğu ile Gürcülere karşı 1461 yılında harekete geçti.
Uzun Hasan’ın, 1459’da zaptettiği Koyulhisar’ı geri aldı. Akkoyunlu ordusu Erzincan’daki Munzur Dağlarında Osmanlılara yenildi. Bunun üzerine Uzun Hasan, annesini Fatih’e gönderip, antlaşma sağlandı. Fatih, 26 Ekim 1461 tarihinde Trabzon’u fethedip, bölgedeki Rum hakimiyetini sonlandırdı.
Öte yandan Uzun Hasan hükümdarlığında birçok büyük başarı elde etti. Memlüklerden Harput'u aldı ve Gürcistan'a sefer düzenledi. Azerbaycan ve Irak’a hakim Karakoyunlular hükümdarı Cihan Şahı, 1467’de yenerek öldürttü.
Karakoyunluların müttefiki Şeybanilerden Ebu Said’in saldırısını, 1469 yılında bertaraf etti ve Ebu Said’i öldürttü. Karakoyunlu Devletine son verip, ülkeye hakim oldu.
OSMANLI İLE MÜCADELESİ
Uzun Hasan Anadolu beyliklerinden Karamanlıları, Osmanlılara karşı kışkırttı. Avrupa devletlerinden Venediklilerden, Osmanlılara karşı kullanılmak üzere malzeme ve yardımcı kuvvet istedi. Venedik, Papalık, Cenova ve Karamanlılarla ittifak yaptı.
Uzun Hasan 11 Ağustos 1473 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile yaptığı Otlukbeli Savaşı'nda yenildi. Bu savaş Akkoyunlu Devleti’nin sonu oldu.
Akkoyunlu ordusu bozulunca, Uzun Hasan, savaş alanından kaçtı. Otlukbeli yenilgisinden sonra, Gürcistan valileri, Uzun Hasan’a karşı itaatsız olmaya başladılar. Uzun Hasan, 1477 yılında asi valileri itaat altına almak için Gürcistan Seferi'ne çıktı.
Tiflis’e kadar savaşmadan giren Uzun Hasan, bölgede bulunan prenslikleri yeniden hakimiyeti altına aldı. Uzun Hasan, 7 Ocak 1478 tarihinde Tebriz’de vefat etti. Kendi yaptırdığı Nasriyye Medresesi avlusuna gömüldü.
