EKONOMİ REFORMU: `SEÇİM` DEDİ...
Esfender Korkmaz 01 Ocak 1970
Açıklanan ''Ekonomi Reformları'' içinde niyet ve temenni dışında kalan, üreticiyi ve tüketiciyi ve piyasayı etkileyecek olanlar, birkaç önlemle sınırlı kaldı. Aslında, ciddi bir planlama içinde yapılmayan ve koordineli olmayan, parça parça kararlardan hiçbir zaman sonuç alınmamıştır.
Açıklanan reformlardan bazıları;
1 - "Basit usulde vergilendirilen berber, kuaför, tesisatçı, tuhafiyeci, marangoz, kaportacı, lastikçi, tornacı, çay ocağı işleticisi, terzi, tamirci gibi 850 bin esnaf gelir vergisinden muaf tutularak, beyan yükümlülükleri kaldırılacak"
Bu 850 bin kişinin ödediği vergi 300 milyon dolayındadır. Kaldırılması bütçeye yük getirmez. Ama küçük esnafa zaman ve imkan sağlar. Aslında zor geçinen küçük esnafın götürü veya beyana dayalı vergi ödeme gücü yoktur. Kaldırılması normaldir. Ancak bu muafiyetin bir yıl mı yoksa devamlı mı olacağı açık değildir.
2 - Üretimde İthal girdi payını düşürmek için, beşinci ve altıncı bölgelerde yatırım yapanlara devlet destek verecek. Ne kadar, hangi alanlarda belli değil. Kaldı ki, bu bölgeler kapsamında olan Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da terör sorunu riski var. Yüksek teşvik vermek gerekir. Ayrıca devletin bizzat yatırım yapması gerekir.
3 - Küçük ölçekli firmaların beş kişiye kadar ilave istihdamına kredi desteği verilecek. Firmalar istihdama kattıkları her ilave kişi için Kredi Garanti Fonu kefaleti ile 24 ay vadeli ve 6 ayı ödemesiz 100 bin liralık kredi kullanacak. Gerçekleşirse küçük ölçekli firmalara faydası olur. Ama önceki deneyimlerden biliyoruz ki, kredi verecek kamu bankalarının partizan tutum sergilemesini de önlemek gerekiyor.
4 - Bireysel emeklilik genişletilecek. 18 yaş altındakiler de bireysel emeklilik yaptırabilecekler. Devlet yüzde 25 katkı yapacak. Sandık, vakıf, dernek emeklilik birikimleri de 2023 sonunda bireysel emeklilik fonuna aktarılacak. Türkiye'de bu alanda en büyük fon, Türkiye İş Bankası Emeklilik Sandığı Vakfı'nda var. Hükümet İş Bankası'na takıntılı görünüyor.
5 - Kamuda harcama disiplini getirilecek. Verimsiz döner sermayeler ve bütçe dışı özel hesaplar kapatılacak. Kamuda taşıt alımı ve kiralama sınırlandırılacak.
Halkın beklentisi, cumhurbaşkanlığının örtülü ödenek, saraylar, koruma ordusu, şatafat, danışman ordusu, Cumhurbaşkanlığı uçakları ve kamuda mercedes hakimiyetinde tasarruf yapılmasıydı. Anlaşılan odur ki, ''itibarda tasarruf olmaz'' anlayışı devam ediyor ve böyle oldukça da kamuda tasarruf olmaz. Kaldı ki hiçbir iktidarın kamu kaynaklarını çarçur etme hakkı ve yetkisi yoktur.
Öte yandan, belediyeler dahil kamu personel yönetimi tek merkezde Toplanacak, Ayrıca belediyeler de tasarrufa dahil olacak. Bunlardan artan kaynakları merkezi yönetimin iş kapasitesi artacak, deniliyor. Yine Belediyelerin sosyal yardım verileri merkezi devlete entegre olacak.
Şeytanda bu detayda gizlidir. Anlaşılan odur ki, Hükümet muhalefet belediylerinin elini kolunu bağlamak ve çalışmasını engellemek istiyor.
6 - Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarında çifte vergileme önleme anlaşması yapılacak. Böylece çifte vergileme önlenecek. Yani yabancı sermaye hem Türkiye'de hem de kendi ülkesinde aynı vergiyi vermeyecek. Aslında bu zaten dünyanın da ve Türkiye'nin de yaptığı bir uygulamadır. Türkiye yalnız bazı vergi cennetleri için bu anlaşmaları uygulamaya koymamıştı.
7 - Reel sektörün tahvil ihracını desteklemek için Tahvil garanti fonu kurulacak. Reel sektör temerrüte düşerse, tahvili alanlar paralarının bir kısmını kurtaracak. Bu alanda dünyada zaten sigorta sistemleri var. Cin fikirlerle piyasa ekonomisi yürümez.
8 - Sorunlu kredisi bulunan ve fakat yaşama şansı olan şirketlerin borçları yeniden yapılandırılacak. Borçların yeniden yapılandırılması sorunun ertelenmesi demektir . Yerine bu şirketlere doğrudan devlet desteği verilmelidir.
Bankaların sorunlu kredilerini satın alan varlık yönetim şirketlerine damga vergisi, harç, kaynak kullanımı destekleme fonu muafiyeti kalıcı hale getirilecek.
9 - Kamu-özel işbirliği yatırımları için yeni yasa çıkarılacak. Bu uygulama hem pahalıdır ve hem de gelecekteki gelirleri bu günden kullanmak demektir. Kaldırılması gerekir.
10 - KİT reformu yapılacak. KİT'ler rekabetçi küresel şirketler olacak. KİT'ler sosyal fayda sağlamak için gerekirse zarar da eder. Kar amaçlı değildir. Rekabet için değil, piyasaya ve halka destek için kurulmuştur. Özel mal ve hizmet üretmeyen kurumlardır. Nasıl rekabete açılır?
Sonuç olarak, açıklanan ve adına reform denilen önlemlerin hiçbiri reform değil. Bir kısmı hükümetin zaten yapması gereken işlerdir. Bir kısmı da muhalefetin elini kolunu bağlamanın gizli projesidir.
