“Türküm” yerine “Müslümanım” denseydi andımız kararı ne olurdu
Soner Yalçın 01 Ocak 1970
ABD'de de “andımız”/sadakat taahhüdü/bağlılık yemini var.
Öğrenciler okullarda -sağ elleri kalpleri üzerinde bayrağa bakarak- hep bir ağızda bu andı söylüyor. Sadece öğrenciler değil, başta askerler olmak üzere herkes ant içiyor…
Tarihi çok eski yıllardan başlıyor; 129 yıldır bağlılık andı söyleniyor.
Yıl, 1892. İç savaş sırasında subay ve daha sonra New York okullarında vatanseverlik öğretmeni Yüzbaşı George T. Balch tarafından yazıldı metin:
-”Bayrağıma ve temsil ettiği Cumhuriyet'e, bölünmez tek bir ulusa, herkes için özgürlük ve adalete bağlılık sözü veriyorum…”
Yıl, 1923. Metin şöyle değiştirildi:
– “Amerika Birleşik Devletleri bayrağına ve temsil ettiği Cumhuriyet'e, bölünmez tek bir ulusa, herkes için özgürlük ve adalete bağlılık sözü veriyorum.”
Metne, “Amerika Birleşik Devletleri” eklendi; “bayrağım” kelimesi ise “bayrağı” olarak değiştirildi…
Yıl, 1954. Metinde yine değişiklik yapıldı.
-”Amerika Birleşik Devletleri bayrağına ve temsil ettiği Cumhuriyet'e, Tanrı'nın boyunduruğu altında bölünmez tek bir ulusa, herkes için özgürlük ve adalete bağlılık sözü veriyorum.”
Metne, “Tanrı'nın boyunduruğu altında” eklendi.
Ve bu değişiklik ABD'de hâlâ tartışma konusu.
Ve bu değişiklik ABD'de defalarca yargıya götürüldü.
Mahkemelerin ne karar verdiğine geleceğim ama önce “Tanrı” kelimesi niçin eklendiğini yazayım:
COLUMBUS ŞÖVALYELERİ
Yıl, 1954.
ABD, Soğuk Savaşı başlattı.
Sovyetler Birliği'ne karşı en etkili gücü “din” oldu.
ABD, kendi ifadesiyle “devlet ateizmine” karşı “dine bağlılığı” öne çıkardı.
Gizemli ezoterik yapı olan katolik Columbus Şövalyeleri, bağlılık andına “Tanrı” eklenmesinin öncüsü oldu.
Columbus Şövalyeleri New York'ta 30 Nisan 1951'de yönetim kurulu açılışında -Baş Şövalye Luke E. Hart'ın tavsiyesiyle- bağlılık yemini metnini değiştirip “Tanrı” kelimesini ekleyerek okudular. Ardından bunu kampanyaya dönüştürdüler…
-Aynı zamanda papaz olan- avukat Louis Albert Bowman, metne “Tanrı'nın boyunduruğu altında” ifadesinin eklenmesini önerdi…
Neyse, bu tür ayrıntıları geçeyim…
Geleyim ana konuya; ABD'de ant metni sürekli mahkeme konusu oldu.
Örneğin, Yehova Şahitleri, “Tanrıdan başka bayrak gibi sembollere sadakat yemini etmek putperestliktir. Biz böyle yemin etmeyiz!” Söylediklerini hayata geçirdiler ancak; bayrağı selamlayarak bağlılık yemini okumadıkları için çocukları okullardan atıldı.
Pensilvanya Millersville Mahkemesi, devlet okullarındaki öğrencilerin yemin etmeye mecbur edilebileceğine hükmetti.
Keza:
Kamu kurumları ile kilisenin güçlü bir şekilde ayrılmasını savunan avukat Michael A. Newdow, tek tanrıcılığın ABD anayasasının birinci maddesine aykırı bir şekilde zorla onaylatıldığı gerekçesiyle dava açtı.
San Francisco 9. Temyiz Dairesi, bağlılık andının anayasa aykırı olmadığına karar verdi.
Bitmedi…
“MÜSLÜMAN'IM” DENSEYDİ
ABD'deki Japon öğrenciler de dava açtı; “Biz Japon'uz niye ant okumak zorundayız” dediler.
Konu yine üst mahkemeye gitti. Atlanta 11. Temyiz Dairesi, “Söylemek zorundasınız çünkü bağlılık yemini sadece ABD ritüelidir” kararını verdi.
ABD'de benzer davalar hala sürüyor.
ABD'de açılan davaların sebebini çoğunluk “Tanrı” sözcüğü oluşturuyor.
Örneğin… Eylül 2013'te, Massachusetts Yüksek Yargı Mahkemesi, “Tanrı'nın altında” kelimelerinin dini değil, vatansever bir uygulamayı temsil ettiğini ve bunun ateistlere karşı ayrımcılık yapmadığına karar verdi.
Örneğin… Şubat 2015'te New Jersey Yüksek Mahkemesi, bağlılık yemininin Tanrıya inanmayanların haklarını ihlal etmediğini ve vatanseverlik mesajından çıkarılması gerekmediğine karar verdi…
ABD mahkemeleri andın genellikle, “törensel ve vatansever nitelikte” olduğuna; ve bir din müessesesi oluşturmadığına hükmediyor.
Gelelim bize:
Türkiye'de andımız konusunda yapılan tartışmalar “Türküm” sözünden kaynaklanıyor. Danıştay aldığı kararla okullarda andımızın okunmasını kaldırdı. Gerekçesi henüz yayınlanmadı…
İnsan ister istemez düşünüyor; “Türküm” yerine “Müslümanım” denseydi Danıştay böyle karar alabilir miydi? Alamazdı.
Peki… ABD'de bağlılık yemininde “Tanrı” yerine “Amerikalıyım” dense davalar açılır mıydı? Bugüne kadar ABD'de “bölünmez ulus bütünlüğüne” dair tek dava açılmadı.
Sonuçta, iki ülke, iki yargı kararı…
