Ruşen Eşref Ünaydın
01 Ocak 1970
Edebiyat ve fikir adamlarıyla yaptığı mülakatlarla bu türün ilk örneklerini veren gazeteci, yazar ve siyaset adamı Ruşen Eşref Ünaydın 21 Eylül 1959’da İstanbul’da öldü. 1918’de Yeni Mecmua’da yayımladığı “Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal ile Mülakat” başlıklı yazısıyla Mustafa Kemal Paşa’yı basın yoluyla kamuoyuna duyuran yazar, 1892’de İstanbul’da doğdu. Galatasaray Sultanisi’ni (1911) ve Darülfünun Edebiyat Fakültesi’ni bitirdi (1914). İstanbul’da çeşitli okullarda edebiyat ve Fransızca öğretmenliği yaptı (1911-1918). Öğretmenlik yıllarında yaptığı çevirilerle yazı hayatına atıldı ve ilk yazılarını Tevfik Fikret’in teşvikiyle Servet-i Fünun’da yayımlamaya başladı. “Edebi Ziyaretler ve Mülakatlar” başlıklı yazılarını 1916’da Servet-i Fünun ve Türk Yurdu dergilerinde, daha sonraki yıllarda ise Vakit gazetesinde yayımladı (1917-1918). İstanbul’u tasvir eden Ayrılıklar (1923) adlı kitabından dolayı kendisine “İstanbul Seyyahı” adı verilen Ruşen Eşref’in hayatı 1918’den sonra tam bir seyyah gibi geçti. Vakit gazetesi muhabiri olarak Batum’a gitmesiyle başlayan seyyah yaşamı Yedigün, Tasvir-i Efkar ve Hakimiyet-i Milliye gazetelerinde devam etti. 1920’de Ankara’ya giderek Kurtuluş Savaşı’na katıldı.Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolu’nun içinde bulunduğu durumu ve Anadolu insanını anlatan yazılar kaleme aldı. Lozan Konferansı’nda basın danışmanıydı. 1923’te Afyonkarahisar milletvekili olarak meclise girdi; Anadolu Ajansı kurucu idare meclisi ve harf inkılabı komisyonu üyeliklerinde bulundu. 1933’de cumhurbaşkanlığı genel sekreterliğine getirildi. 1945-1952 yılları arasında Tiran, Atina ve Budapeşte’de elçilik, Roma, Londra ve Atina’da büyükelçilik yaptı. 1952’de emekli olduğunda Türkiye’ye döndü ve hayatının son yıllarını Atatürk’e dair hatıralarını kaleme almakla geçirdi. Ruşen Eşref şiirleri ve mensur şiirlerinin yanı sıra daha çok mülakatları, anı ve gezi yazılarıyla tanınmıştır. Yazılarını akıcı bir üslupla, mensur bir şiir havası içinde kaleme almış, çevresine ait tüm izlenimlerini bütün ayrıntılarıyla vermiştir. Diyorlar ki (1918) adlı kitabı “Edebi Ziyaretler ve Mülakatlar” başlıklı yazılarının kitap haline getirilmiş şeklidir. Şehirle ilgili röportajlarından dolayı kendisine “Çeşmeler Kaşifi” de denilen yazarın diğer yapıtları ise şunlardır: Tevfik Fikret (1919I, Geçmiş Günler (1919), İstiklal Yolunda (1922), Damla Damla (1928), Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal ile Mülakat (1918, kitap haline getirilişi 1930), Boğaziçi-Yakından (1938), Atatürk (1953), Atatürk ile Milli Tesanüt (1954), Atatürk’ü Özleyiş (1957).
