Lâmii Çelebi
1472 - 1531 01 Ocak 1970
Bursa’da doğdu. Asıl adı Mahmud’dur. Defterdar Osman Çelebi’nin oğludur. Muradiye Medresesi’nde okumuş, İslâmî ilimleri öğrenmiştir. Daha sonra Şeyh Seyid Ahmed Buharî’nin dervişi olmuştur. M. Bayezid, Yavuz Sultan Selim, Kanunî Sultan Süleyman ve II. Selim dönemlerinde yaşamış, bu sultanlardan yardım görmüştür. Adı geçen sultanlara eserler ithaf etmiştir. Sultan Selim, şaire 35 akçe yevmiye bağlamış, Lâmiî de bununla yetinerek ömrünü ilim ve ibâdetle geçirmiştir. Bursa’da öldü. Nakkaş Ali Paşa Mescidinin avlusuna gömüldü.Lâmiî, manzum ve mensur 30’dan fazla esere sahiptir. Bunların çoğu Arapça ve Farsça’dan çevirilen din, tasavvuf, ahlâk ve aşk konulu eserlerdir. Tercümede orijinale sadık kalmamış, genişleterek tecrüme yapmıştır. İranlı şâir Molla Câmî (1414-1492)’den fazla çeviri yaptığı için Camî-i Rûm diye tanınır. Kitaplarından sosyal ve yerli özellikler vardır. Latifeleri ve hicivleri de meşhurdur. Hemen hemen her türde eseri vardır.Manzum eserleri: 1. Divan (5 defterden mevdana gelmiştir. Hacimlidir. El yazması halimdedir). 2- Maktel-İ İmâm Hüseyin (Kerbelâ Cami’den tercüme), 4. Salâman-u Absâl (Mesnevi Molla Cami’den tercüme), 4. Şem’ü Pervane (Mesnevi, Şirazlı AhlTden tercüme), 5. Gûy ü Çevgân (Mesnevi), 6. Ferhâd u Şirin (mesnevi), 7. Lugat-ı Manzume (Farsça-Türkçe manzum sözlük), 9. Şehrengiz (Bursa’nın güzellikleri hakkında mesnevi), 10. Vıs ü Râmîn (Fahreddîn-i Cürcânî’den tercüme, mesnevi), 11. Kısâs-ı Evlâd-ı Câbir (kayıp), 12. Rİsâle-l Fâl (kayıp), 13. Edhem ü Hümâ (kayıp), 14. H ire d nâme (kayıp). Mensur eserleri: 1. Şevâhldü’n-nübüwe (Molla Cami’nin aynı addaki eserinin tercümesi. Lamiî buna Anadolu velilerini de eklemiştir). Eski harflerle 1376’da basıldı.), 2. Neffa-hatü’l-Üns Tercümesi (Molla Camî’den tercüme), 3. Risaie-I Tasavvuf, 4. Hüsn ü Dil (Nazım-nesir karışık. Fettâh-ı Nîşâ-bûrî’den tercüme), 4. Mü nazara-1 Bahar u Şitâ (Eski harflerle basıldı, 1290). 6. Şerh-I Dibace-i Gülistan (Şeyh Sadî’nin Gülistan adlı mesnevisinin ünsüzünün Türkçe açıklaması), 7. Münşe’ât-ı Mekâtlb (23 mektup), 8. Menâkıb u Üveyse’l-Karânl, 9. İbret-nümâ (Ahlaki hikayeler, menkıbeler). Eski harflerle 18 56’da basıldı), 10. Şerefü’l-lnsân (Arapça’dan tercüme), 11. HaII-1 Muammâ-yı Mîr Hüseyn (Tanrı’nın güzel 99 ismi hakkındaki Mîr Hüseyin’in eserinin açıklaması), 12. Letâif-nâme (Latifeler mecmuasıdır. Oğlu Abdullah Çelebi tarafından kitap haline getirildi), 13. Münfizara-I Nefs ü Rûh (Eski yaşayışımızı, âdetlerimizi, kılık kıyafetimizi anlatan eser), 14. Risale-i Aruz (Kayıp), 15. Risâle-I Usûl min el-fünûn (kayıp), 16. Mevlldü’r-Resûl (kayıp), 17. Menâkıb-ı Cenâb-ı Ali (kayıp), 18. Miftâhu’n-necfit (kayıp). Lâmiî hakkında Nuran Tezcan’ın yüksek lisans çalışması vardır (DTCF, yüksek lisans tezi, 1976, No: 4)
