18 Mart Çanakkale Zaferi
01 Ocak 1970
3 Kasım 1914 ve 18 Mart 1915 tarihleri arasında Çanakkale Boğazı’nda cereyan eden bir seri deniz savaşlarıyla Gelibolu Yarımadası’nda 25 Nisan 1915 – 8/9 Ocak 1916 tarihleri arasında yapılan kara savaşları, Türk tarihinin en şerefli sayfalarını dolduran birer zafer destanıdır.
Çanakkale Zaferini, büyük Türk Ulusuna, Atatürk gibi dahi bir lider hediye etmiştir. Türk bağımsızlık savaşının temelleri, Çanakkale’nin sularında, Conkbayırı’nda ve Anafartalar’da atılmış, bu zaferler Türk Kurtuluş Savaşına maya çalmıştır.
Türk Ulusu İstanbul’u kurtaran Anafartalar kahramanı Mustafa Kemal Paşayı Çanakkale’den tanımış 19 Mayıs 1919’da O, Samsun’a çıktığı Gün Suriye ve Filistin cephelerinden terhis olarak Anadolu’ya dönen Türk halkı, “bu benim kahraman komutanımdı” diyerek O’nun etrafında kenetlenip İstiklal Savaşı’na katılmıştır.
Türk Ulusu ve dünya O’nu böylece tanırken, O da Conkbayırı’nın, Kocaçimen’in kan deryası can pazarında ulusunun ve Türk askerinin asıl cevherini yakından tanıyarak daha sonra girişeceği Bağımsızlık Savaşını kesin zaferle sonuçlandıracağı kanaatini daha o zamandan edinmiştir. 18 Mart zaferi kazanılmasaydı, düşman donanması, daha 1915’in Mart ayında İstanbul’a girerek Osmanlı İmparatorluğu’nu çökertebilecekti.
Çanakkale Boğazı’nı denizden aşıp İstanbul’a giremeyen İtilaf Devletleri, 25 Nisan 1915’ten başlayarak 8-9 Ocak 1916’ya kadar süren Çanakkale kara savaşlarında Mustafa Kemal tarafından durdurulamasaydı, Birinci Dünya Savaşında Çarlık Rusyası en kısa yoldan müttefiklerinin yardımlarına kavuşacağı için yıkılmayacak, muhtemelen Ekim 1917 Bolşevik İhtilali de olmayabilecekti. Bu durumda Almanya’nın yenilgisi hızlanacak ve 1. Dünya Savaşı belki de 1915’te sona erecekti. Çanakkale Zaferi harbin 4 yıl sürmesine, üç imparatorluğun (Osmanlı, Çarlık ve Avusturya/Macaristan İmparatorlukları) tarih sahnesinden silinmesine neden olmuştur. Gelibolu Yarımadası’nda düşmana kesin darbeler vurarak onları yenilgiye uğratan Alb. Mustafa Kemal’in Anafartalar tepesinde yaktığı zafer meşalesi, Kurtuluş savaşımızın da yolunu aydınlatmıştır.
Böylece 18 Mart deniz zaferimizi taçlandıran 25 Nisandan sonraki kara savaşlarında, Mustafa Kemal’in etkin liderliği sayesinde kazanılan zaferlerin, ulusal tarihimize ve dünya tarihine yön veren etkin rolünü yukarda belirtilen noktalarda toplamak mümkündür.
18 Mart 1915 Çanakkale Deniz Savaşı ve Öncesi
Boğaz savunması, girişten itibaren “Dış-Orta-İç Tabyalar” olmak üzere üç savunma grubu halinde tertiplenmişti. Boğaz kıyıları boyunca 20 tabyamızda, çoğunluğu kısa menzilli ve eski model, 170 adet top mevzilendirilmişti. İtilaf Devletlerinin savaş gemilerinde çoğunluğu büyük çaplı uzun menzilli 247 adet en modern toplar bulunmaktaydı.
İtilaf Devletlerinin Akdeniz Başkomutanı Amiral Carden, Boğazı geçerek İstanbul’a girmek için üç aşamalı saldırı planı yapmıştı. İstanbul’a bir Ay içinde ulaşacağını hesaplamıştı. Plan gereğince, 3 Kasım 1914 Günü 7 zırhlı ile Boğaza bir keşif taarruzu yaptı. Girişteki tabyalarımız zarar gördü. İkinci saldırıyı 19-25 Şubat 1915 tarihleri arasında 7 gün süreyle devam ettirdi. Türk topçusunun atış
menzili dışından yapılan bombardımanlar etkili oldu. 19 topumuz ve Boğaz girişindeki tabyalarımız kullanılamaz hale geldi. 26 Şubat günü düşman donanması Boğaza girdi orta kesimdeki tabyalar 8 saat süreyle kesintisiz bombardımana tabi tutulup sarsıldı. Bu başarılar üzerine Amiral Carden, Londra’ya çektiği bir telgrafta, 14 gün içerisinde İstanbul’a ulaşabileceğini müjdeliyordu. Amiral, hazırlıklarını tamamlamaktaydı. Son darbe 18 Martta indirilecekti. Ne var ki, Kağıt üzerinde yapılan bu savaş planında, Türk’ün kahramanlığı ve savaş azmi hesaba katılmadığı için evdeki hesap çarşıya uymayacaktı.
18 Mart 1915 Günü Savaşı
18 Mart günü, bundan 85 yıl önce, Çanakkale’de ufukları ümit ve zafer neşesi kaplayan bir gün daha doğdu. İtilaf Donanması 18 savaş gemisiyle Saat 10.00’da boğazı yarıp geçmek üzere girmeye başladılar. İlk ateşi TRIUMPH zırhlısı, Çanakkale’ye 12 Km. mesafedeyken saat 11.15’te açtı. Savunma planımıza göre, gemiler topçularımızın ateş menziline girinceye kadar pusuda bekleyecek ve baskın tarzında ateş açılacaktı. Nitekim böyle yapıldı.
Düşman yaklaştıkça, topçularımızın giderek yoğunlaşan isabetli atışlarıyla karşılaşıyordu. Saat 12.00’ye geldiğinde orta kesimdeki 3 tabyamız ağır hasar almış, ama ayakta kalan diğer topçularımızın hedefini şaşmayan mermileri AGAMENNON zırhlısının çelik yeleğini parçalamış, INFLEXIBLE zırhlısının komuta köprüsü uçurulmuş ve bu arada düşman donanması Çanakkale’ye 7 Km. kadar sokulmayı başarmıştı. Savaşın en şiddetli anları yaşanıyordu. Türk topçuları Boğazı cehenneme çeviriyor, düşman zırhlıları da kıyı şeridindeki mevzilerimizi hallaç pamuğu gibi atıyor, kıran kırana bir savaş oluyordu.
Bu sırada Fransız GAULOIS zırhlısı aldığı ağır yaralarla saf dışı kalmış, BOUVET zırhlısı yırtılan çelik gömleğini yenilemek üzere geriye kaçarken, bir gece önce Dz. Yzb. Hakkı’nın NUSRET mayın gemisiyle boğaza döşediği mayınlara çarparak 639 personeli ile birlikte karanlık limanın sularına gömülerek kayboldu. BOUVET’in imdadına koşan SUFFREN ve GAULOIS da aynı akıbete uğramıştı. Saat 15.00’te IRRESISTIBLE ve onu takiben 16.00’da INFLEXIBLE ve 10 Dakika sonra OCEAN zırhlıları, tam ileri atılacaklarken onların da ayakları Yzb. Hakkı’nın tuzağına takılarak batarken, INFLEXIBLE güçlükle kurtularak römorkör yedeğinde İmroz’a döndü. Böylece 6 Saatte 3 büyük zırhlısını kaybeden, bir bu kadarı da ağır hasara uğrayan gemilerini acıyla seyreden Amiral De ROBECK, kalanları kurtarabilme telaşıyla saat 17.30’da boynu bükük çekilme emrini verdi.
18 MART ÇANAKKALE ZAFERİ KRONOLOJİK SIRASI
28 Haziran 1914 Saraybosna suikasti. Birinci Dünya Savaşı’nın başlangıcı.
28 Temmuz 1914 Avusturya-Macaristan, Sırbistan’a savaş ilan eder.
1 Ağustos 1914 Almanya Rusya’ya harp ilan eder. Türkiye genel seferberlik ilan etti.
2 Ağustos 1914 Türk-Alman gizli ittifak anlaşmasının yapılması.
3 Ağustos 1914 Harbin öncesinde, donanmanın güçlendirilmesi maksadıyla İngiltere’ye sipariş edilerek yapımı tamamlanmış ve son kuruşuna kadar parası ödenmiş olan Sultan Osman ve Reşadiye isimli gemilerimize İngiltere tarafından el konulmuştu.
16 Ağustos 1914 İstanbul’a ulaşan Goeben ve Breslau gemileri Osmanlı Donanmasına katılarak Yavuz Sultan Selim ve Midilli isimlerini aldılar.
7 Eylül 1914 Çanakkale Boğazı’ndan bütün gemi geçişlerini yasaklaması.
9 Ekim 1914 Alman subaylar yönetimindeki Osmanlı donanmasının Rus limanlarına ve Rus donanmasına ateş açması.
1 Kasım 1914 Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na katılması. Fransa ve İngiltere Türkiye’ye savaş açtı. Rusya Türkiye’ye savaş açtı.
3 Kasım 1914 İngiliz-Fransız donanması’nın Çanakkale‘nin dış tabyaları bombalaması. Bu ilk deniz taarruzu, ilerki aylarda da tekrarlanacaktır.
2 Aralık 1914 Sarıkamış harekatının başlaması.
13 Aralık 1914 Mesudiye Zırhlısı, İngiliz B-11 Denizaltısı’ndan atılan torpidoyla batırıldı.
3 Ocak 1915 Churchill, Çanakkale‘yi abluka altında bulunduran Amiral Garden’den Boğazın yalnız denizden zorlanmasını mümkün görüp görmediğini sorar.
5 Ocak 1915 Amiral Garden’in cevabı gelir.
13 Ocak 1915 Çanakkale‘yi geçme planı Amiral Garden tarafından hazırlanmış ve 13 Ocak’ta Savaş komitesi tarafından onaylanmıştı.
20 Ocak 1915 Atatürk’ün Kuruluş halinde bulunan 19. Tümen Komutanlığına (Tekirdağ) atanması.
2 Şubat 1915 Atatürk’ün Tekirdağ’a gelişi ve 19. Tümeni kurma çalışmalarına başlaması.
19 Şubat 1915 Müttefik Donanması’nın Boğaz’ın dış tabyalarını bombalamaya başlaması.
25 Şubat 1915 Tekirdağ’daki 19. Tümen Komutanlığı’nın Maydos (Eceabat)’a nakli ve Atatürk’ün 19. Tümen Komutanlığı üzerinde olmak üzere Maydos Bölgesi Komutanı olarak görevini sürdürmesi.
7 – 8 Mart 1915 7 Mart’ı 8 Mart’a bağlayan gece Nusrat mayın gemisi düşman gemilerinin projektörlerine aldırmadan Anadolu yakasındaki Akyarlar’a mayınlarını bıraktı.
12 Mart 1915 Hamilton Fransız ve İngiliz Kara Kuvvetleri başkumandanlığına tayin edildi.
16 Mart 1915 Amiral Carden sinirleri bozulduğu için görevden ayrıldı yerine Amiral de Robeck atandı.
18 Mart 1915 Çanakkale deniz zaferlerinin kazanıldığı gün. Fransız ve İngilizler’in Çanakkale‘ye yaptıkları deniz saldırısının başarısızlığı.
23 Mart 1915 Gelibolu/Çanakkale‘de 5. Ordu’nun kurulması.
24-26 Mart 1915 Alman General Liman von Sanders Çanakkale‘de V. Ordu komutanı oldu. Sanders’in Gelibolu’ya gelmesi, yeni savunma planı yapması, Atatürk’ün komutanı olduğu 19. Tümeni ordu ihtiyat kuvveti olarak kendine bağlaması.
18 NİSAN 1915 MUSTAFA KEMAL, Çamyayla (Bigali) köyüne gelerek köy evini Karargah yapmıştı.
22 Nisan 1915 Müttefikler’in Gelibolu’ya çıkarma yapmaları.
25 Nisan 1915 Arıburnu Zaferi kazanıldı. İtilaf Devletleri’nin, Arıburnu’na asker çıkarmaları üzerine Mustafa Kemal’in Tümeniyle düşmanı önleyerek durdurması. İngiliz ve Fransızların Seddülbahir, Arıburnu ve Kumkale’ye asker çıkarmaları, 9 ay sürecek Çanakkale kara savaşlarının başlaması.
28 Nisan 1915 Seddülbahir’de “1. Kirte Savaşı” olarak bilinen muharebe.
1 Mayıs 1915 Fransız Joule denizaltısı mayına çarparak battı.
2 Mayıs 1915 Van’ın Rus ve Ermeniler tarafından işgali.
6 – 8 Mayıs 1915 “İkinci Kirte muharebesi“.
12 Mayıs 1915 Muavenet-i Milliye torpidobotunun İngiliz Goliath zırhlısını torpilleyerek batırması, Çanakkale Muharebeleri tarihinde önemli bir yer tutar. 19 Mayıs 1915 Liman Von Sanders’in 42 bin kişilik bir kuvvetle Arıburnu çıkarma noktasındaki Anzaklar’a yönelik başarısız saldırısı. Türkler 10 bin kayıp vererek geri çekildi.
19 Mayıs 1915 günü Çanakkale Savaşı‘nın en kanlı günlerinden biri yaşanmıştır.
1 Haziran 1915 Atatürk’ün Albaylığa yükselmesi.
4 Haziran 1915 Seddülbahir’de “3. Kirte Savaşı“.
6 Ağustos 1915 Arıburnu’nda Anzak’ların cephenin ortasından büyük taarruzu.
8 Ağustos 1915 Atatürk’ün Anafartalar Grubu Komutanlığına getirilmesi.
9 Ağustos 1915 Birinci Anafartalar Zaferi.
10 Ağustos 1915 Conkbayırı Zaferi.
15 Ağustos 1915 Kireçtepe Muharebeleri.
21-22 Ağustos İkinci Anafartalar Zaferi.
1 Eylül 1915 Atatürk’e, Anafartalar Grubu Komutanlığı’ndaki üstün başarılan sebebiyle “Muharebe Gümüş Liyakat Madalyası” verilişi.
8 Ocak 1916 Fransız-İngiliz birliklerinin Gelibolu’dan çekilmeleri.
9 Ocak 1916 Mustafa Kemal önderliğindeki Türk Ordusu tüm cephelerde savaşı kazanmış ve İttifak Devletleri Gelibolu Yarımadası’ndan tamamen çıkartılmıştır.
14 Ocak 1916 Mustafa Kemal’in Edirne’de XVI. Kolordu Komutanlığına başlaması.
17 Ocak 1916 Atatürk’e, “Anafartalar Grubu Komutanlığı“ndaki üstün başarıları sebebiyle “Muharebe Altın Liyakat Madalyası” verilişi.
