Halkevlerinin Kuruluşu
19.02.1932 01 Ocak 1970
Halkevleri, Cumhuriyet ideolojisinin ve özellikle 1930'lu yıllardaki ekonomik ve toplumsal koşulların bir ürünü olarak ortaya çıkmıştır. İkinci Meşrutiyet döneminde uygulanan Türk Ocakları modelinin deneyimi ve birikiminin bu yeni yapılanmada önemli bir payı bulunmaktadır. Cumhuriyet'in ilanı ile birlikte Türk Ocaklarının Cumhuriyet Halk Partisi ile bütünleşmesi durumu ortaya çıkmışsa da Ocakların devrimlere ilgisiz kaldığı öne sürülerek bu yapılar kapatılmıştır. Halkevleri, Türk Ocaklarının kapatılmasından yaklaşık 10 ay sonra kurulmuştur.
Halkevi Sekreteri Ali Rıza Şencan, 1943'te Londra Türk Halkevinde İngilizlere Türkçe dersi veriyor. Sınıfa üç farklı kişi zamiri ekini öğretirken tahtayı işaret ediyor. Sınıfın ön sırası onu dikkatle dinliyor. Arkalarındaki duvarda Kemal Atatürk'ün bir portresi görülebilir. Türkçe dersleri burada haftada iki kez yapılırdı.
1931 yılında gerçekleştirilen Cumhuriyet Halk Partisi üçüncü kurultayında altı okun tüzüğe alınması ve partinin siyasal ana niteliklerinin belirlenmesinin ardından, Halkevleri, partinin halkçılık ilkesinin uygulanması ve halkla bütünleşmenin kuruluşları olarak tasarlandı. Dr. Reşit Galip Halkevlerini kurma görevini üstlendi ve 1932 yılı başında Halkevlerinin kuruluşuyla ilgili hazırlıklar tamamlandı. 19 Şubat 1932 günü başta Ankara olmak üzere 14 il merkezinde Halkevleri açıldı.
Bu dönemde Halkevleri, bir siyasal kurum olarak düşünülmemekle beraber, Cumhuriyet Halk Partisi genel merkezine bitişik bir kurum olarak tasarlanmıştır. Parti, Halkevlerinin kuruluşunu ve amacını şu sözlerle açıklamıştır:
« Cumhuriyet Halk Partisinin Halkevleri ile takip ettiği gaye, milleti şuurlu, birbirini anlayan, birbirini seven, ideale bağlı bir halk kütlesi halinde teşkilatlandırmaktır. »
Halkevlerinin temel amacı Cumhuriyet'in getirdiği değerlerin laik ve çağdaş bir toplum kurulması ve örgütlenmesi için halka anlatılması ve benimsetilmesi olarak görülmüştür. Açılışını takiben, yüzbinlerce kişi Halkevleri okuyucusu olmuş ve oradaki toplantılara katılmıştır. 1950 yılına gelindiğinde, Türkiye genelinde 478 tane Halkevi, 4322 tane Halkodası bulunmaktaydı. Demokrat Partinin iktidara gelmesi ve 14 Mayıs 1950 tarihinde gerçekleşen seçim ertesinde, TBMM'de 8 Ağustos 1951 tarihinde kabul edilen ve 11 Ağustos 1951 tarihinde Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 5830 sayılı kanun ile Türkiye genelindeki bütün Halkevleri kapatılarak malları hazineye devredilmiştir.
