I. Arap-İsrail Savaşı
14.05.1948 01 Ocak 1970
Filistin’de İngiliz manda rejiminin sona ermesinin hemen ardından 14 Mayıs 1948’de, Tel Aviv’de toplanan Yahudi Millî Konseyi, yayınladığı bir bildiri ile İsrail devletinin kurulduğunu ilan etmiştir.
Bunun hemen ardından ABD ve ertesi gün de Sovyetler Birliği İsrail’i tanıdıklarını açıklamıştır. Bağımsızlığını ilan etmesinden birkaç saat sonra Arap Birliği üyesi beş ülke İsrail’e savaş açmıştır. Mısır, Ürdün, Suriye, Lübnan ve Irak kuvvetleri üç yönden saldırıya geçerek başlangıçta ilerlemeler kaydetmiştir. Ancak gerek Arap ülkelerinin askerî zafiyetleri ve aralarındaki koordinasyonsuzluk gerekse Batılı güçlerin İsrail’e destek vermesi nedeniyle savaş Araplar aleyhine dönmüştür. İsrail savaş sırasında Sovyetler Birliği’nden de önemli yardımlar almış, Sovyetlerden gelen uçaklarla Ürdün ve Suriye’nin başkentlerine saldırmış ve bu saldırılarda çok sayıda sivil hayatını kaybetmiştir.
Arapları büyük bir yenilmişlik psikolojisine sokan ve tarihe “en- Nakba/Büyük Felaket” olarak geçen bu savaşın sonunda İsrail, 1947’de Taksim Planı ile elde ettiği %56’lık Filistin toprağını %78’e çıkarmıştır. Bu etnik temizlik sürecinde İsrail birlikleri Filistinlilerin yaşadığı yüzlerce köy ve şehirde vahşice katliamlara girişmiş; bu süreçte 15.000 Filistinli hayatını kaybederken, katliamlardan kaçan 800.000 Filistinli, Arapların yoğun olduğu daha güvenli bölgelere veya en yakın komşu ülkelere sığınmıştır.
Geriye, İsrail’in işgal ettiği topraklarda 150.000, Ürdün’ün eline geçen Batı Şeria’da 400.000, Mısır’ın kontrolüne giren Gazze’de ise 50.000 Filistinli kalmıştır. Filistinlilerin başka ülkelere göçü ve Yahudilerin Filistin’de gün geçtikçe artan nüfusu, demografik yapının bölgenin asıl yerleşik halkı olan Araplar aleyhine dönmesine neden olmuş ve hâlen devam eden Filistinli mülteciler meselesi başlamıştır.
BM’nin araya girmesiyle 1949’un Şubat ila Temmuz ayları arasında İsrail, savaştığı her Arap ülkesi ile ayrı ayrı ateşkes anlaşmaları imzalayarak savaş hâlini sona erdirmiştir. Filistin’i Yahudi işgalinden kurtarma amacıyla savaşa giren Ürdün Batı Şeria’ya, Mısır da Gazze Şeridi’ne asker yığmıştır. Kudüs ise batıda İsrail, doğuda Ürdün arasında bölünmüştür.
