Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Kuruldu
01 Ocak 1970
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ya da Kuzey Kıbrıs, Akdeniz'de bulunan en büyük üçüncü ada ve Anadolu yarımadasının 65 km güneyindeki Kıbrıs adasının kuzey kısmında yer alan, bağımsızlığı Türkiye Cumhuriyeti dışında hiçbir ülke tarafından tanımayan de facto bağımsız cumhuriyet[3]. Bugün birçok devlet, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği gibi uluslararası kuruluşlar tarafından adanın sadece güneyinde egemenliği bulunan Kıbrıs Cumhuriyeti toprakları içerisinde kabul edilmektedir. Birleşmiş Milletler[4] ve Avrupa Konseyi[5]'ne göre, Türkiye veya Türk Silahlı Kuvvetleri'nin işgali altındadır.
Bağımsızlık ilanından bu yana Türkiye tarafından ekonomik, siyasi ve askerî olarak desteklenmektedir. Türkiye'de "Yavru vatan", "Yeşilada"[6] ya da "cennet ada"[7] diye de bilinir.
Coğrafya
Toprakları kuzeyde Dipkarpaz, batıda Güzelyurt, güneyde de Akıncılar'a doğru yayılır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Kıbrıs Cumhuriyeti toprakları arasında Birleşmiş Milletler'in kontrolünde tampon bölge bulunmaktadır.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin önemli yerleşim yerleri, başkent Lefkoşa, Girne, Gazimağusa ve Güzelyurt'tur. KKTC, etkisinde bulunduğu Akdeniz ikliminden dolayı fazla yağış almaz. Genellikle sıcak ve kuraktır.
Kıbrıs'ın sahil kıyıları, aşağı yukarı yüz milyon senedir Chelonia mydas ve Caretta caretta kaplumbağaları tarafından ziyeret edilmektedir. Bu canlılar yumurtlamak için Mayıs ve Ağustos ayları arasında Kuzey Kıbrıs’ın kumsallarına gelmektedirler. Adanın kuzeyinde doğal mağaralar da bulunmaktadır. Sarkıt ve dikitleri ile İncirli Mağarası, İnönü’deki Sütünlu Mağara, olmak üzere 85 adet civarındaki doğal mağara bulunmaktadır.[8]
Yönetim birimleri
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin yerleşim yerlerinin listesi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilçeleri
Lefkoşa, Gazimağusa, Girne, Güzelyurt, İskele olmak üzere 5 ilçeye ayrılmaktadır. Her ilçeye Kaymakam atanmaktadır.
Tarih
Kıbrıs Krallığı'nın son hükümdarı olan Caterina Cornaro 1474–1489 seneleri arasında yönetti. Adayı Venedik Cumhuriyeti'ne satması ile krallık sona erdi. İlk çağlar [değiştir]
Tarihi boyunca birçok ulusun egemenliği altına giren Kıbrıs M.Ö. 1500 yılı civarında Antik Mısırın, M.Ö. 1320 yılı civarında Hititin[9] ve M.Ö. 1200'li yıllarında tekrar Mısırın, M.Ö. 1000 yılı civarından Fenikelilerin ve M.Ö. 709'da Asurluların eline geçtiği aktarılmaktadır.[10][11]
M.Ö. 669'da bağımsızlığını kazandıysa da tekrar Mısır firavunu Amasis tarafından alınmıştır. M.Ö. 545'te Pers Ahameniş İmparatorluğu tarfından alınmış ve M.Ö. 333'te İssus Muharebesinde Persleri yenen Büyük İskender'in egemenliği altında özerklik tanınmıştır.[12][13]
Bu tarihten sonra adada Yunan kültürü önem kazanmıştır. M.Ö. 58 yılında ada Roma İmparatorluğunun bir vilayeti haline gelmiştir ve 350 sene boyunca Roma İmparatorluğu kontrolünde kalmıştır. 395’te, Bizans İmparatorluğu'nun bir parçası alan adada halk Putperestlikten yavaş yavaş Ortodoksluk'a geçmiştir.
Eski Çağ'dan Osmanlı'ya
Ada, eski çağlarda Hititlerden, Eski Mısırlılara ve Antik Yunanlara birçok medeniyetin yönetimine girmiştir. M.Ö. 58 yılında ada Romalılar tarafından alınmış ve 350 sene boyunca Roma İmparatorluğu kontrolünde kalmıştır. 395’te, Bizans İmparatorluğu'nun bir parçası olan adada halk Putperestlikten yavaş yavaş Ortodoksluk'a geçmiştir. 1191 yılında Aslan Yürekli Richard Üçüncü Haçlı Seferi sırasında adaya yerleşmiş ve daha sonra adayı Tapınak Şövalyeleri’ne satmıştır. 1192 yılında adayı satın alan Guy de Lusignan ve soyu 1489’da Venedikliler’in adayı alışına kadar Kıbrıs'ı yönetimi altında tutmuşlardır.
Osmanlı dönemi
Kıbrıs'ın Osmanlı İmparatorluğu'nda denizci olan Piri Reis tarafından oluşturulmuş tarihi haritası.Fetihden önce Kıbrıs, Doğu Akdeniz'deki Osmanlı Devleti'ne ait gemilerine akın yapan Hıristiyan korsanlarının sığınağı haline gelmiştir.[14] Bu korsanlar genellikle deniz ticaret gemilerine ve hacca giden yolculara saldırarak buradaki yol güvenliğini yok etmektedir. Bu gibi nedenlerden dolayı Kıbrıs'ın alınması gerekli görülmüştür.[15]
Kıbrıs, II. Selim'in hükümdarlığı esnasında, Lala Mustafa Paşa komutasındaki ordu ve Piyale Paşa komutasındaki donanma tarafından,[13] 1 Temmuz 1570'de başlayıp,[16] 1 Ağustos 1571'de Mağusa'nın fethedilmesiyle[17] Osmanlı idaresine girdi. Kıbrıs'ın fethiyle Osmanlı Devleti, Doğu Akdeniz'e tamamen hâkim olmuştur.[18]
15 Eylül 1570 tarihinde Lala Mustafa Paşa, tören ile Lefkoşa şehrine girmiştir.[19] Kıbrıs fethedildiği tarihte adada çok az sayıda Ortodoks Rum vardı. Çünkü Venedikliler Katolik idi ve Ortodoks Kilisesi'ne yaşama hakkı tanımıyordu. Osmanlı Devleti Ortadokslara serbestçe kilise kurma ve gelişme imkânı sağladı. Böylece adada Ortodoks Kilisesi gelişti ve Katolik Kilisesi etkinliğini kaybetti.
1571 yılında Kıbrıs'ta yapılmış bulunan nüfus sayımında yerli halkın nüfusu 150.000'dir. Burada bulunan Türk askeri ise 30.000 kadardır.[20] Fethin ardından Karaman'dan adaya göç ettirilen Türkler, adanın ilk Türk sakinleridir.[21] Bugün adada yaşayan Kıbrıs Türkleri'nin (Kıbrıs Harekâtı'ndan sonra Türkiye Cumhuriyeti'nden gelenler hariç) soyu bu Osmanlı idaresinde adaya gönderilen Türklerden gelmektedir.[22]
Birleşik Krallık dönemi
93 Harbi'nde Rusya İmparatorluğu karşısında yenilen Osmanlı, Ruslara karşı fazla ödün vermemek amacıyla[23], Birleşik Krallığın isteği üzerine ada 92.799 sterline kiralanmıştır.[24] Osmanlı mülkiyeti devam ediyor sayılmakla birlikte, yönetim tamamen Birleşik Krallık'a geçti.[25] Birleşik Krallık adayı "Komiser" diye tabir ettiği yüksek rütbeli yöneticilerle idare etmiştir. 1914'te başayan I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı'nın Birleşik Krallık karşısındaki Almanya'nın yanında savaşa girmesi üzerine Birleşik Krallık adayı ilhak edip adaya vali tayin etti. 1923'te imzalanan Lozan Barış Antlaşması’nın 21. Maddesi gereğince, Birleşik Krallığa ilhakı tanındı.[26] 1925 yılında Kıbrıs Crown Colony olarak ilan edildi ve adaya ilk Türkiye Cumhuriyeti konsolosu atandı.
ENOSIS
1931'den itibaren Rumların Enosis (Kıbrıs'ın Yunanistan'la birleştirilmesi projesi) isyanı başladı, Rumlar'ın Birleşik Krallık yönetimine karşı ayaklanması sonucu Birleşik Krallığın politikası sertleşti. Türk topluluğu Enosis’e karşı olduğunu açıkladı. 1943 yılında Kıbrıs Adası Türk Azınlığı Kurumu (KATAK) kuruldu. Fakat KATAK'ın faaliyetini yetersiz bulan Fazıl Küçük KATAK'tan ayrılmış ve 23 Nisan 1944'te Kıbrıs Millî Türk Halk Partisi (KMTHP)'ni kurmuştur.
II. Dünya Savaşı’nın ardından kolonilerin tasfiyesi eğilimi yaygınlaşınca, 18 Ekim 1950'de Kıbrıs Rum Ortodoks liderliğine III. Makarios seçilmiştir. Yunanistan Hükûmeti 1954'de Birleşmiş Milletler’e ulusların kendi kaderlerini tayin haklarının (Self-determinasyon) Kıbrıs için de uygulanması yolunda başvuruda bulundu. Türkiye'nin karşı çıktığı bu istek Birleşmiş Milletler'ce reddedildi.
EOKA 1 Nisan 1955’de adada faaliyete geçti. Rumlar arasında Enosisçi-Anti Enosisçi çatışması başladı. Türkiye ilk kez sorunda taraf olmayı kabul etti[kaynak belirtilmeli] ve 29 Ağustos’ta Londra’da Birleşik Krallık ve Yunanistan’ın katıldığı toplantıda, Türkiye de temsil edildi. 15 Kasım 1957'de Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) kuruldu. 1958 yılında gündeme gelen MacMillan Planı'na göre Kıbrıs’ın İngiliz Milletler Topluluğu içinde kalmasına ama Türkiye ve Yunanistan'la da bağlara sahip olmasına karar verildi.
1960'dan 1974'e
1960'da kurulan Kıbrıs Cumhuriyetinde her iki toplumada nüfuslarına göre her kurumda yeterli temsil hakkına sahipdi. Fakat Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı III. Makarios 30 Kasım 1963’de 13 maddeden oluşan anayasa değişikliği önerilerini sundu. Bunlar arasında anayasanın değişmez maddeleri, Kıbrıs Türk'ü olan Başkan Yardımcısı’nın veto hakkının ortadan kaldırılması, Temsilciler Meclisinde ayrı çoğunluklar ilkesinin ortadan kaldırılarak kararların basit çoğunlukla alınması, ayrı belediyelerin ortadan kaldırılması gibi maddeler de bulunmaktaydı.
ABD Başkanı Kennedy, Makarios’a bundan vazgeçmesini önerdi ve Türkiye değişiklikleri kabul etmeyeceğini bildirdi. Kıbrıs Türkleri'nin de reddi üzerine Kıbrıs Rumları, 21 Aralık 1963’te Kıbrıs Türklerine karşı ada çapında saldırıya geçti.[kaynak belirtilmeli] 21 Nisan 1966 tarihli Patris gazetesinde yayınlanan Akritas Planına göre Türk halkı sindirilerek ada Yunanistan'a bağlanacaktı.
1967’de Rum saldırıları tekrar başladı. Yunanistan Ordusu'nun 15 bin askeri, gayri resmî olarak adaya yerleştirildi. Türklere karşı sürdürülen sindirme politikasının durdurulması için Türkiye ve Yunanistan başbakanları arasında düzenlenen toplantı bir sonuç vermeyince, Türkiye askerî müdahalede bulunacağını açıkladı.
TBMM hükûmete müdahale yetkisi verdi. Türk uçakları Kıbrıs üzerinde uçmaya başladı. Donanma ve çıkarma birlikleri harekete geçti. ABD’nin arabuluculuğuyla Yunanistan birliklerinin geri çekilmesi sağlanınca, Türkiye harekâtı durdurdu. Yunanistan'ın askerleri üç Türk köyünden geri çekilirken arkalarında 24 ölü bıraktılar.[kaynak belirtilmeli] 1964’ten beri Türkiye’de bulunan Rauf Denktaş gizlice adaya gitti. Denktaş, Yunanlılarca tutuklandı ama Türkiye ve ABD’nin itirazı üzerine iade edildi.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin İlanı
EOKA'nın Enosis'i hayata geçirmesi üzerine 1974 yılında gerçekleştirilen Kıbrıs Harekâtı sonrasında 1976'da Kıbrıs Türk Federe Devleti kurulmuştur.
15 Kasım 1983'de Kıbrıs Türk Federe Devleti meclisi Self-determinasyon hakkını kullanarak oybirliği ile aldığı bir kararla, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni ilan etmiştir. KKTC'nin kuruluş bildirgesini kurucu cumhurbaşkanı Rauf Denktaş okudu. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulması, Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan’ın ve pekçok devletlerin yanısıra Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin de tepkisini çekti.
Güvenlik Konseyi, 18 Kasım’da aldığı bir kararla bağımsızlık kararını kınadı. 13 Mayıs 1984’te de Güvenlik Konseyi 550 sayılı kararı ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilanını ayrılıkçı bir hareket olarak tanımladı.[27]
Görüşmeler ve Çözüm Arayışları
Kıbrıs Sorunu, dünyanın gündemine girdiğinden beri başta Birleşmiş Milletler bünyesindeki çalışmalar olmak üzere adanın birleştirilmesi gayesi ile birçok faaliyet yürütülmüştür. Fakat bunlardan bir sonuç alınmamıştır. Bunlardan biri olan 2004 Annan Planı referandumu da Kıbrıslı Türklerin "kabulü" ve Rumların "hayırı" ile gerçekleşmemiştir. 1 Mayıs 2004’te Kıbrıs Cumhuriyeti tüm adayı temsilen Avrupa Birliği’ne girmişlerdir.
Uluslararası statü ve dış ilişkiler
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti resmî adı ile Türkiye haricinde tanınmamaktadır. Bağımsızlık ilanından sonra Pakistan ve Bangladeş'te KKTC'yi tanıdığını ilan etsede uluslararası baskılar sonucunda bundan vazgeçmişlerdir.[28]
1992’de Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Meclisi'nin yetkisi olmadığı halde KKTC’nin tanınmasına ilişkin karar aldığına dair bilgi aktarılmaktadır.[29] Ancak Azerbaycan Cumhuriyeti KKTC'yi resmî olarak tanımamaktadır.
Haziran 2004'te İslam Konferansı Örgütü dışişleri bakanları "Kıbrıs Türk Toplumu" sıfatıyla gözlemci olarak katılan KKTC'nin Annan Planı'nda kullanılan "Kıbrıs Türk Devleti" tanımıyla katılmasını kararlaştırmışlardır.[30][31].
2005'te Gambiya, Batı Afrika ülkesinin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni diplomatik ilişkiler kurmaya hazır olduğunu açıklamıştır.[32] 2008'de Katar'da "KKTC Ticaret ve Turizm Ofisi" adıyla temsilciliğini açmıştır.[33]
2004 Nisan'ında yapılan Annan Planı referandumundan bugüne uluslararası camia KKTC ile var olan ilişkilerini iyileştirmeye başladı. Avrupa Birliği'nin genişlemesi'nden sorumlu üyesi Günter Verheugen raporunda bu şartlar göz önünde tutulursa AB ülkelerinin KKTC'de temsilcilikler açabileceklerini söyledi. AB KKTC'ye 259 Milyon Euro yardım taahhüt etti. Kıbrıs Cumhuriyeti tarafından engellenmeye çalışan bu yardımı[kaynak belirtilmeli], KKTC direkt olarak almak istemektedir.
Bir yandan, KKTC cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat önemli dünya liderleri ile görüşmelerine devam etmektedir. Dönemin ABD dış işleri bakanı Condoleezza Rice ve İngiltere eski dış işleri bakanı Jack Straw ile görüşmelerde bulundu. Ayrıca 2006 Ağustos'unda eski Pakistan devlet başkanı Pervez Müşerref tarafından cumhurbaşkanı sıfatı ile ağırlandı.
Yabancı temsilcilikler
Türkiye Büyükelçiliği
Avustralya Temsilciliği
Almanya Temsilciliği,
(Fransız Kültürü Derneği)
Birleşik Krallık Temsilciliği,
ABD Temsilciliği,
AB Destek Ofisi
Yönetim ve Politika
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhuriyetle yönetilmekte olup yarı başkanlık sistemi bulunmaktadır. Cumhurbaşkanı aynı zamanda devlet başkanı, başbakan ise hükümetin başkanıdır. Çok partili sistem uygulanmaktadır. Yürütme yetkisi hükümetin elindedir. Yasama yetkisi ise hükümetle beraber KKTC Cumhuriyet Meclisi'ne aittir.
KKTC Cumhurbaşkanı halk tarafından, 5 yıllık periyotlarla seçilir . Bu görevi 24 Nisan 2005'ten beri Mehmet Ali Talat yürütmektedir. 50 kişiden oluşan Cumhuriyet Meclisi halkın oylarıyla seçilmektedir. Şubat 2005'de yapılan seçim ile başa gelen Mehmet Ali Talat önderliğindeki CTP, Mehmet Ali Talat'ın cumhurbaşkanı olmasıyla CTP genel sekreteri Ferdi Sabit Soyer'i Cumhuriyetçi Türk Partisi başkanlığına ve başbakanlığa getirmişlerdir. Partinin iktidar ortağı Turgay Avcı önderliğindeki Özgürlük ve Reform Partisi de hükümette yer almaktadır. 19 Nisan 2009 tarihli genel seçimler de ise Derviş Eroğlu liderliğindeki Ulusal Birlik Partisi meclis çoğunluğunu elde etmiştir.
Ordu
KKTC'nin Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı (G.K.K.) adında tümen seviyesinde bir askeri birliği vardır. G.K.K.'nda 18 ile 40 yaşları arasında zorunlu askerliğe alınmış 4000 kadar personel bulunmaktadır. Bunun yanında Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 11. Kolordu'su[kaynak belirtilmeli] Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı (K.T.B.K.) yerleşmiş durumdadır.
Ekonomi
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti uluslararası camiada tanınmamasından dolayı ekonomik olarak Türkiye'den yardım almaktadır. Tedavüldeki para birimi Türk Lirası'dır. KKTC'nin neredeyse tüm ithalat ve ihracatı Türkiye üzerinden gerçekleştirilir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ekonomisi kamu sektörü dahilinde ticaret, turizm ve eğitimle beraber tarım ve imalat sanayinden oluşmaktadır. KKTC 'deki kişi başına düşen milli gelir şöyledir:
4,410 Amerikan Doları (2002)
5,950 Amerikan Doları (2003)
8,100 Amerikan Doları (2004)
10,250 Amerikan Doları (2005)
İletişim ve Ulaşım
Kıbrıs Türk Hava Yolları Boeing 737-800 (Antalya Havalimanı)Uluslararası telefon kodu olan +90 392 dir. İnternet alan adı .nc.trdir. Dünya Posta Birliği KKTC'yi müstakil bir devlet olarak tanımadığından postalarda "Mersin 10 Turkey" posta kodu ile gönderilir.[34]
KKTC'ye Türkiye hariç direkt uçak seferi düzenlenmemekte ve Ercan Uluslararası Havalimanı ve Geçitkale Havaalanı sadece Türkiye ve Azerbaycan tarafından yasal havaalanı olarak tanınmaktadır. [35]
1974 yılında Kıbrıs Cumhuriyeti, KKTC'nin limanlarının, tüm dünya gemilerine kapatıldığını ilan etmiştir. Türkiye bu ilanı tanımamış ve Kıbrıslı Türk limanlarını serbest ulaşıma açmıştır.
Havaalanları ve limanlar
Ercan Uluslararası HavalimanıErcan Uluslararası Havalimanı (Lefkoşa - Ana Havaalanı)
Geçitkale Havaalanı (Gazimağusa)
İlker Karter Havaalanı(Girne)
Pınarbaşı Havaalanı (Girne)
Topel Havaalanı (Güzelyurt)
Girne Limanı (Girne)
Gazimağusa Limanı (Gazimağusa)
Demografi
Nüfusu 2006 genel nüfus sayımına göre 265,100[36] olup yerli Kıbrıs Türkleri ve Türkiye'den gelen göçmenler olmak üzere iki esas zümreden oluşur.[37] Bu zümreler dışında Türkiye'den ve kısmen diğer ülkelerden işçi statüsünde çalışmak üzere gelenler yaşamaktadır. Az sayıda Rum ve Maruni (Kıbrıs ağzında Maronit) doğuda Dipkarpaz, köyünde, kuzeyde Koruçam (Kormacit) ve Karpaşa köylerinde yaşamaktadır. [kaynak belirtilmeli]
Kıbrıs Türkleri'nin bir kısmı 1955 yılından itibaren siyasi ve ekonomik sebeplerle ülke dışına göç etmişlerdir. Özellikle Birleşik Krallık, Avusturalya ve Türkiye Kuzey Kıbrıs'tan büyük oranda göç almıştır.[38] Ülkeye uygulanan ekonomik ambargolar nedeniyle[kaynak belirtilmeli] üçüncü ülkelere yapılan ticarette büyük zorluklar çekilmesi ülke dışına yapılan göçlerin zaman içerisinde devamlılık kazanmasına yol açmıştır.
Yaz döneminde Türkiye ve diğer ülkelerden gelen turistler günlük nüfusun artmasına yol açmaktadır.
Dil
Resmî dili Türkçedir. Bununla beraber halkın konuştuğu dil Türkiye Türkçesi'nin Kıbrıs ağzı'dır. Yazı dilinde 1940'lardan itibaren Latin harfleri kullanılmaktadır.
Din
Nüfüsunun büyük çoğunluğu kendisini Müslüman olarak tanımlamaktadır. Bu Müslüman nüfus geleneğe bağlı olarak Sünni rit'in Hanefi mezhebine bağlıdır. KKTC Din İşleri Dairesi Müslümanların dinî ihtiyaçlarına cevap vermeye çalışmaktadır. Din hizmeti veren personelin büyük çoğunluğu Türkiye Cumhuriyeti'nden sağlanmaktadır.
Nüfusunun çok az kısmını oluşturan Ortodoks Rumlar ve Katolik Maruniler de bulunmaktadır.
Frenk (1192-1489) ve Venedikler (1489-1571) Rum Ortodoks Kilisesinin dinsel özgürlüğünü ortadan kaldırıp yerine Latin kilisesinin kurallarını uyguladular. Osmanlılar, adada varolan tüm dinlere karşı saygı ve hosgörü göstermiştir.[kaynak belirtilmeli] Birçok Rum Ortodoks Kilisesi Frenk ve Venedik döneminde yıkılmaya yüz tutmuştu. Osmanlı yetkilileri bunların kullanım için tamirine ve düzeltilmesine yardımcı oldu. Rum Ortodoks Kilisesine ayrıca dinî binalara ek olarak toprak ve bağımsızlığını sürdürebileceği tam bir özgürlük verildi. [39]
Eğitim
Kıbrıs Türk eğitim sistemi genel olarak üç bölüm ve yükseköğretim olarak değerlendirilir.
Okul öncesi eğitim: Okul öncesi eğitim, devlet okullarında ilkokullara bağlı anasınıfları, ilgili diğer öğretim kurumlarına bağlı uygulama sınıflar, ve anaokulları tarafından 5 - 6 yaş grubu çocuklara verilen eğitimdir.
İlköğretim: İlkokul eğitimi, orta eğitim öncesi 6 - 11 yaş gurubu öğrencilerin 5 yıl kadar süren eğitim ve öğretimlerini kapsar. İlköğretim ücretsiz ve zorunludur.
Ortaöğretim: Ortaeğitim iki aşamada verilir. Birinci aşama (orta okul) üç yıl sürer. Ücretsiz ve zorunlu olan bu programı 12-14 yaş grubu öğrenciler takip eder. İkinci aşama 15-17 yaş grubu öğrencileri kapsayan üç yıllık eğitimi içerir ve genel liseler, meslek liseleri, teknik liseler ve diğer liseler aracılığı ile verilir.
Yükseköğretim
Yüksek öğrenim temel olarak üniversitelerde yürütülmektedir. Bu üniversitelerin tümü özel üniversite statüsündedir. Yurtdışından KKTC üniversitelerine başvuran öğrenci sayısında sürekli olarak artış görülmektedir.
Bazı Kıbrıs Türkleri öğrenimlerini yurtdışında özellikle Türkiye’de yürütmeyi tercih etmektedir. KKTC'de yüksek öğrenim gören Kıbrıs Türkü öğrenci sayısı 9,414[kaynak belirtilmeli] iken yurtdışında öğrenim gören Kıbrıs Türkü öğrenci sayısı 1,631[kaynak belirtilmeli]’dir.
KKTC'de öğrenim gören yabancı öğrencilerin 14,624 kişi[kaynak belirtilmeli] gibi büyük bir çoğunluğu Türkiye’den olmakla beraber, Ortadoğu ülkelerinden 1,896[kaynak belirtilmeli] kişi gelmektedir. Üniversitelerin çoğu yüksek lisans ve doktora programları gibi yüksek lisans olanakları sağlamaktadır.
Kültür
KKTC’de basın özgürlüğü, KKTC Anayasası’nın 26. maddesince[40] garanti altına alınmıştır. Bu maddeye göre basın ve duyuru hakkı tüm vatandaşlar için serbesttir ve sansür uygulanamaz.
Bayrak Radyo Televizyon Kurumu (BRT) kamu yayıncılığı yapmakta olup KKTC'nin ilk televizyon kanalıdır. BRT 1 ve BRT World adında iki televizyon kanalının yanında beş adet de radyo ile kamusal yayıncılık yapmaktadır. Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) bir devlet kurumu olarak haber ajansı faaliyeti yürütmektedir. KKTC'de altısı yerli üçü yabancı toplam dokuz haber ajansı, dokuz günlük gazete, dört haftalık dergi, dört aylık dergi, altı televizyon kanalı ve yirmi radyo kanalı faaliyetlerine devam etmektedir.
Turizm
Bellapais Manastırı
KKTC'ye GirişKuzey Kıbrıs’ın en büyük gelirlerinden biri olan turizmin ülkede büyük bir yeri vardır. Ülke iklimi tüm yıl boyunca tatil için olanaklar sağlar. Yağışlar Aralık ve Ocak aylarında yoğunlaşıp ortalama deniz sıcaklığı altı ayı aşkın bir süre 20 ºC dir. Kuzey Kıbrıs bahar aylarında saran yabani çiçekleriyle ve havayı dolduran portakal, limon ve greyfurt çiçeği kokularıyla ünlüdür.
Kuzey Kıbrıs sahilleri yüzmek için Akdeniz'in elverişli ve güvenli, mekânlarındandır. Çoğu tatil tesislerinin modern yüzme havuzları yanında, doğu Akdeniz'in serin suları için güzel sahilleri bulunur.
Adanın iç kesiminde, Beşparmak Dağları güneyinde, geniş Mesarya ovası, Ercan Havaalanı ve ülkenin başkenti Lefkoşa bulunmaktadır. Lefkoşa şehrinin tarihi merkezi etrafı 5.5 km uzunluğunda şehir duvarı ile çevrilidir ve bu duvar hâlâ sağlamdır. Girişteki kapı Osmanlılar tarafından yapılmıştır. Doğu sahili boyunca tarihî, gelişmiş Gazimağusa kenti ve onun yanında Salamis antik kenti yer alır.Adanın en büyük yarımadası olan Karpaz yarımadası yeşil kaplumbağaların yumurtlama mekânıdır. Burada özel alanlar vardır ve giriş çıkış yasaktır.[8]
Egzotik Kıbrıs mutfağı, kendi tarihî ve deniz kültürünü yansıtması yanında, doğu ve batı kültürünün de ortak bir sentezidir.
Kaynakça
^ Soyer görevi Eroğlu'na devretti, brtk.cc, Erişim tarihi: 15 Mayıs 2009.
^ KKTC Ankara Büyükelçiliği
^ antiwar.com Leon Hadar "In Praise of 'Virtual States'" (16 Kasım 2005)
^ Simón Duke, United States military forces and installations in Europe, Stockholm International Peace Research Institute, Oxford University Press, 1989, ISBN 0198291329, p. 274. (Turkey's occupation of Cyprus...)
^ Council of Europe, Parliamentary Assembly, Official Report of Debates, p. 212. (Cyprus is.....under Turkish military occupation.)
^ Yeşil Ada Kıbrıs adı gibi yeşil oluyor, Haberler.com, 25 Ocak 2008.
^ A'dan Z'ye K.K.T.C. Rehberi, Tempo, 12 Mayıs 2004.
^ a b Hakkında>>KKTC Hakkında, (Türkçe), Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Erişim Tarihi: 29 Nisan 2009.
^ H. D. Purcell, Cyprus, New York; Frederick A. Praeger, 1969, 2. baskı, s. 78.
^ H. D. Purcell, a.g.e., s. 79.
^ Osmanlı İdaresinde Kıbrıs (Nüfusu, Arazi Dağılımı ve Türk Vakıflar), Ankara; Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 2000, s.9.
^ H.D.Purcell, Cyprus, New York; Frederick A. Praeger, 1969, 2.baskı, s.89.
^ a b H. D. Purcell, a.g.e., s. 90.
^ Martin Sicker, "The Islamic world in ascendancy", sf. 213, Praeger Publishers (30 Haziran 2000).
^ Hacı Osman Yıldırım, Hasan Çağlar, Vahdettin Atik, "Osmanlı İdaresinde Kıbrıs", sf. 48, Başbakanlık Osmanlı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü (2000).
^ "Hürriyet ansiklopedik yıllığı", sf. 198, Hürriyet (1975).
^ Ali Efdal Özkul, Aydın Özkul, "Kıbrıs'ın sosyo-ekonomik tarihi, 1726-1750", sf. 38, İletişim Yayınları (2005).
^ Erdinç Sancar, "21. yüzyıl stratejilerinde Türk denizcilik tarihi", sf. 174, IQ Kültür Sanat Yayıncılık (2006).
^ Yusuf Küçükdağ, "Türk tasavvuf araştırmaları", sf. 209, Çizgi Kitabevi (2005).
^ Halil Fikret Alasya, "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ", sf. 2, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü (1987).
^ Pierre Oberling, Mehmet Erdoğan, "Bellapais'e giden yol", sf. 1, Genelkurmay Basımevi (1987).
^ Göyünç, Nejat. Kıbırs'ta Türk İdaresi. Türk Federasyon. 2009-05-14 tarihinde erişilmiştir.
^ Osmanlı İdaresinde Kıbrıs, s.21–22.
^ Eric Solsten (Derleyen), Cyprus, A Country Study, Washington, D.C.; GPO for the Library of Congress, 1993, s.20
^ "KKTC Cumhurbaşkanlığı web sayfası"
^ Lozan Antlaşması, 20-29 ss.. Türk Tarih Kurumu (24 Temmuz 1923). 2009-03-15 tarihinde erişilmiştir.
^ according to the United Nations Security Council, see Resolution 550 and 541 (İngilizce), Birleşmiş Milletler, Erişim Tarihi: 29 Eylül 2008.
^ Seyahatname – 1: Kıbrıs ve Microsoft, PC TIME, 20 Kasım 2008.
^ Sema Sezer, Hasan Kanbolat, 'Türkiye-Azerbaycan-KKTC: "Bir Millet, Üç devlet"', Stratejik Analiz, Kasım 2005, ASAM (PDF dosyası)
^ "İKÖ'den KKTC ve Batı Trakya Desteği" (21 Haziran 2006, CNN Türk)
^ İKÖ-AB Toplantısı - Hollanda katılmıyor (1 Ekim 2004, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği)
^ "Gambiya'dan KKTC sürprizi", 27 Mayıs 2005 tarihli Sabah gazetesi
^ "KKTC Katar Temsilciliği açıldı", 25 Kasım 2008 tarihli NTV-MSNBC
^ KKTC hakkında, Telekomünikasyon. KKTC Tanıtma Dairesi. 2009-03-15 tarihinde erişilmiştir.
^ http://www.cografya.gen.tr/siyasi/devletler/kuzey-kibris-turk-cumhuriyeti.htm
^ Genel Bilgiler, Nüfus. KKTC Tanıtma Dairesi. 2009-03-15 tarihinde erişilmiştir.
^ Kıbrıs'ı "görüşüyorlar"!. Yeni Dünya için Çağrı Dergisi, 52. sayı (2001-12-15). 2009-05-14 tarihinde erişilmiştir.
^ Eskioğlu, Faruk (2009-04-24). İngiltere'deki Kıbrıslı Türkler. Açık Gazete. 2009-05-12 tarihinde erişilmiştir.
^ http://arsiv.sabah.com.tr/2007/01/10/gny/yaz1649-200-118-20070110-200.html
^ Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasası. KKTC Mahkemeleri. 2009-03-15 tarihinde erişilmiştir.
