Emir Buhârî
1445 – 17.07.1516 01 Ocak 1970
Emir Ahmed Buhârî Hazretleri, hicrî 849’da (milâdî 1445) Buhara’da doğmuştur. Hazreti Hüseyin vasıtasıyla Hazreti Peygamber (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in soyundan olması hasebiyle Seyyid, Emir veya Hüseynî diye anılmıştır. Bununla beraber Emir Ahmed Buhârî Hazretleri, Silsile-i Aliyye-i Nakşibendiyye pirlerinin on ikincisi olan Mahmud el-İncîr el-Fağnevî Hazretlerinin torunudur.
Buhara ve Semerkand Yılları
İlk tahsilini Buhara’da görmüştür. Tahsilini tamamladıktan sonra Silsile-i Aliyye-i Nakşibendiyye pirlerinin on dokuzuncusu Hâce Ubeydullâh el-Ahrâr Hazretlerine intisâb etmiş ve hizmetinde bulunmuştur. Hâce Ubeydullâh el-Ahrâr Hazretleri hem seyyid hem de Hâce Mahmûd el-İncîr Fağnevî Hazretlerinin soyundan olması ve seyri sülûkteki kabiliyetleri hasebiyle Emir Ahmed Buhârî Hazretlerine son derece tazim gösterip değer vermiştir. O sıralarda Anadolu’dan Semerkand’a gelip Hâce Ubeydullâh Ahrâr Hazretlerinin hizmetine girmiş olan Simavlı Abdullah İlâhî Hazretleri ile tanışmıştır. Hâce Ubeydullâh Ahrâr Hazretleri tarafından, seyr-i sülûkünü tamamlayan Abullâh-ı İlâhî ile beraber Rum diyarına (Anadolu’ya) gönderilmiştir.
Hac Yolculuğuna Çıkışı ve Anadolu’ya Dönüşü
Emir Ahmed Buhârî Hazretleri Simav’da takriben bir sene kaldıktan sonra Abdullah İlâhî Hazretlerinden izin alarak hac yolculuğuna çıkmıştır. İmkânsızlıklarla çıktığı yolculuk esnasında hiç sıkıntı görmediğini ifade etmiştir. Kudüs’e uğramış ve orada bir müddet kalmıştır. Daha sonra da Mekke’ye doğru yola koyulup hac vazifesini îfâ etmiş ve bir yıl boyunca Mekke’de ikamet ettikten sonra Simav’a dönmüş ve burada altı yıl daha kalmıştır.
Emir Ahmed Buhârî İstanbul’da
Simav’da iken Emir Ahmed Buhârî Hazretlerinin kalbine İstanbul’a gitmek ve oradaki meşâyıhı ziyaret etme arzusu düşer. Bunu Şeyh Efendi’ye bildirir ve Abdullah İlâhî Hazretleri kendisine İstanbul’a gitmesi için izin verir. Bunun yanında İstanbul’a gittiğinde oradaki ahvâli bildirmesi için mektup yazmasını da ister.
Emir Ahmed Buhârî Hazretleri, Simav’dan ayrılıp İstanbul’a geldiğinde ilk olarak devrin ünlü mürşidlerinden Şeyh Vefâ Hazretlerinin dergâhına gider ve burada kendisiyle tanışır.
Emir Ahmed Buhârî Hazretleri kendisine emredildiği gibi Abdullah İlâhî Hazretlerine mektup yazıp tanıdığı şeyhlerin hâllerini anlatmıştır. Mektubu alan Abdullah İlâhî Hazretleri mektubu okuyunca Simav’dan ayrılmaktan vazgeçer ve uzun yıllar Simav’da ikamete devam eder.
Hâce Ubeydullâh Ahrâr Hazretlerinin Anadolu’ya halife olarak gönderdiği Abdullah İlâhî Hazretleri şeyhinin emriyle kendisiyle beraber Anadolu’ya gelen Emir Ahmed Buhârî Hazretlerine milâdî 1477’de hilâfet ve irşâd vazifesi vermiştir.
Anadolu ve İstanbul’da İlk Nakşî Şeyhleri
Nakşibendî tarikatı Anadolu’ya Abdullah İlâhî Hazretleri ile girmiş, Seyyid Emir Buhârî Hazretlerinin İstanbul’a gelişiyle de gelişip yayılmıştır. Böylece Abdullah İlâhî Hazretleri Anadolu’da ilk Nakşî Şeyhi, Emir Buhârî Hazretleri de İstanbul’da Nakşibendî tekkesi tesis eden ilk Nakşî şeyhi olarak tarihe geçmiştir.
Emir Buhârî Hazretleri, ilk irşâd faaliyetlerine Fâtih Camii’nin batısında, bugün kendi adıyla anılan sokakta bulunan evde başlamıştır. Taliblerin artması üzerine, Sultan 2. Bayezid tarafından bu binaya ek olarak yeni hücreler yaptırılmış ve bu mekân tekkeye dönüştürülmüştür. Daha sonra mensuplar çoğalınca, Avransaray ve Edirnekapı semtlerinde birer halife tayin edip iki yeni tekke daha açmıştır.
Emir Buhârî Hazretlerinin müridleri çoğunlukla devlet adamlarının yanında bulunan kimselerdendi. Kimi müderrisliği bırakıp gelmiş, kimi de kadılığı bırakıp onun müridleri arasına girmiştir.
Sohbet meclisleri, tam bir edeb üzere olurdu. Şöyle ki, huzurunda ihvanlar halka kurup oturdukları zaman, sanki başlarında saadet kuşu varmış da hareket ederlerse uçup gidecek ve kendileri bu saadetten mahrum kalacakmış gibi hiç kıpırdamadan dururlardı.
Vefâtı
Emir Buhârî Hazretleri hicrî 922 (milâdî 1516) senesinin Cemâziyelâhir ayında, pazartesi günü yetmiş üç yaşında iken vefât etmiştir. Vefât ettiği gece ay tutulması olmuştur. Türbesi, Fatih Camii’nin batısında, kendi adıyla anılan caminin yanında yol üzerindedir. Altı oğlu, üç kızı olduğu sanılmaktadır.
