Halit Refiğ
05.03.1934- 11.10.2009 01 Ocak 1970
5 Mart 1934 yılında İzmir’de doğdu. Ticaretle uğraşan Selanik göçmeni bir ailenin çocuğuydu. İlk ve orta öğrenimini Şişli Terakki Lisesi’nde tamamladı. Robert Koleji Mühendislik Bölümü’nde eğitimine devam etti. 1954 yılında eğitimini yarıda bırakarak yedek subay olarak Kore ve Japonya’ya gitti.
Askerlik görevini yaparken 8mm’lik filmler çekerek sinemaya adım attı. Askerlik sonrası Akis, Kim, Yeni Sabah, Akşam ve Milliyet gibi gazete ve dergilerde sinema ile ilgili yazılar kaleme aldı. Bunların dışında Nijat Özön ile Sinema Dergisi’ni çıkardı. Yılmaz Güney ve Atıf Yılmaz’ın asistanlığını yaparak fiilen sinemaya başlayan Refiğ, Memduh Ün ve Atıf Yılmaz’a senaryolar yazdı.
1961 yılında ilk filmi olan Yasak Aşk ile yönetmenliğe başladı. Şehirdeki Yabancı (1963), Gurbet Kuşları (1964), Haremde Dört Kadın (1964) filmleri ile Sorrento, Yeni Delhi ve Moskova Film Festivalleri’nde ödüller kazandı. Gurbet Kuşları filmi ile 1. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Yönetmen Ödülü’nü aldı. Batılı sinema anlayışına karşı Ulusal Sinema fikrini savunarak bu anlayışın öncüsü oldu.
70’li yıllarda erotik filmlerin sinemaya hakim olmasıyla televizyon filmlerine yöneldi. 1975 yılında Halit Ziya Uşaklıgil’in Aşk-ı Memnu adlı eserini dizileştirerek yerli televizyon dizilerinin öncüsü oldu. Kemal Tahir’in Yorgun Savaşçı (1983) adlı eserini TRT için televizyon dizisine aktardı. Dizi, Atatürk aleyhtarı sahneler içerdiği için uzun süre yayınlanmadı ve sonunda yakılarak imha edildi. Ancak diziden kurtarılan bir kayıt 1993’te TRT’de yayınlandı. Lütfi Ömer Akad ve Orhan Aksoy’un Halide Edip Adıvar’ın aynı isimli eserinden uyarladığı Vurun Kahpeye (1973) filmini yeniden çekti. 1978 yılında Yaşam Kavgası adlı film ile tekrar beyaz perdeye döndü. Teyzem (1986), Hanım (1988), Karılar Koğuşu (1989), İki Yabancı (1989) ve Köpekler Adası (1996) gibi önemli yapıtlara imza attı. Altmışı aşkın filme imza atan ve yurtdışındaki festivallerde çok sayıda ödül kazanan yönetmen, 11 Ekim 2009'da safra kanseri için tedavi gördüğü hastanede yetmiş beş yaşında vefat etti.
