Süleyman Nazif
01 Ocak 1970
Süleyman Nazif (1870 Diyarbakır - 4 Ocak 1927 İstanbul) Servet-i Fünun dönemi Türk şairi, yazarı ve devlet adamıdır.Eğinli Said Paşa'nın oğlu... Babası şair ve tarihçi Said Paşa, dedesi Süleyman Nazif Efendi, büyük dedesi İbrahim Cehdi Efendi, devirlerinin değerli ilim ve edebiyat mensuplarından idiler. Farsça'yı babasından, Arapça'yı Muş müftüsü Emin Efendi'den Fransızca'yı da Aleksandır Gregoryan’dan öğrenmiştir.
Osmanlı ve erken cumhuriyetin önemli Türk aydınlarındandır. Öğrenimini özel yollardan gerçekleştirdi. II. Abdülhamit yönetimine karşı mücadale edebilmek için 1887'de Paris'e kaçmak zorunda kaldı, sekiz ay sonra döndü. II. Abdülhamit tarafından vilayet mektupçusu sıfatıyla Bursa'da ikamete memur edildi (1897-1908). Bu dönemde Mısır'da İmzasız Risaleler'i yayınlanmış, ve Servet-i Fünun'a da İbrahim Cehdi müstearı ile yazılar göndermişti. 1908'de İstanbul'a döndü. Daha sonra İttihad ve Terakki (Birleşme ve Yükselme) Fırkası (Partisi)'ne üye oldu.
II. Meşrutiyet'ten sonra Basra (1909), Kastamonu (1910), Trabzon (1911) valiliklerinde bulundu. 1912'de Hak Gazetesi'ni çıkardı. 1913'de Musul ve 1914'de Bağdat valilikleri yaptı.
1915'te devlet memurluğundan ayrılıp tüm zamanını yazarlığa ayırdı. 1918'de Cenap Şahabettin ile birlikte Hadisat Gazetesi'ni çıkardı. Hadisat Gazetesi'nde İstanbul'u işgal eden emperyalistleri uyararak halkın böyle bir işgali kaldıramayacağını söyledi. İstanbul'un işgalini sert dille eleştirince İngilizler tarafından Malta adasına sürüldü. Orada 20 ay kadar kaldı. Dönüşünde bir süre daha yazmaya devam etti. 1927'de zatürreden öldü. Cenaze giderleri, Türk Hava Dergisine yaptığı bir çok yazı yardımlarının yüklediği manevî bir borçla Türk Hava Kurumu tarafından karşılandı. Süleyman Nazif’in cenazesi, belediye cenaze arabasıyla Ayasofya’ya getirildi. Namazı orada kılındıktan sonra Edirnekapı dışında toprağa verildi. Kabri İstanbul Belediyesi’nce yaptırıldı. Daha sonra vefat eden büyük Türk şairi Mehmet Akif’te hemen yanı başına defnedilmiştir.
Başlıca eserleri
Gizli Figanlar (Şiirler, 1908),
Batarya ile Ateş (1917),
Firakı Irak (Irak’tan Ayrılış, Şiirler, 1918),
Fuzuli (1920),
Tarihin Yılan Hikayesi (1922),
Çal Çoban Çal (1922),
Malta Geceleri (1924),
Mehmet Akif (1924),
Hz. İsa'ya Açık Mektup[1] (1924),
İki Dost (1926),
El-Cezire mektupları,
Mâlum-u İlâm,
Victor Hugo'nun Mektubu,
Boş Herif,
Süleyman Paşa,
İki İttifakın Tarihçesi,
Batarya İle Ateş,
Asitanı Tarihte,
Pierre Loti Hitabesi,
Namık Kemal,
Tarihin İsyan Hikayesi,
Nasırüddin Şah be Babilller,
Mehmed Akif,
Çalınmış Ülke,
İmana Tasallût,
Külliyat-ı Ziya Paşa,
Kafir Hakikat,
İki Dost,
Fuzuli,
Lübnan Kasrı'nın Sahibesi,
Yıkılan Müessese.
Süleyman Nazif'in vecizeleri
Süleyman Nazif çok bilinmese de sivri dilli bir yazardır aynı zamanda. Birkaç örnek:
Malta Sürgünleri'nin arasında kimler yok ki? Rauf Orbay, Cevat Çobanlı, Ziya Gökalp, Cemal Mersinli, Ali Fethi Okyar, Enver Paşa'nın babası, Süleyman Nazif....
Malta sürgünleri Malta'ya giderken, Süleyman Nazif, Enver Paşa'nın pederinin yanına oturur. Birlikte muhabbet ederlerken şu sözler sarfedilir:
S.N. - Amca sana bir İngiliz hatun bulalım mı? E.P.B. - Niye evladım?
S.N. - Türk eşinden olan oğlun koskoca Devlet-i Osmaniye-i Ali'yi batırdı da. İngiliz eşinden olan oğlun da Britanya'yı batırsın, hepimiz kurtulalım.
E.P.B. - Niye böyle söylüyorsun evlat? Ben ömrümde harama uçkur açmadım.
S.N. - Keşke helalede açmasaydın.
Bir genç Abdullah Cevdet hakkında "alçak" der.
S.N. - Ona kimse alçak diyemez!
Genç - Ama siz daha geçen hafta neler demiştiniz?
S.N. - Alçağın bile bir hududu vardır,bu herif düpedüz çukur.
Süleyman Nazif Bağdat valisiyken kendisine ordu komutanlığından bir telgraf gelir:
- Acil 10.000 okka çay temin ediniz
Süleyman Nazif'in cevabı:
- Çin İmparatoruna gönderdiğiniz bir telgraf yanlışlıkla vilayetimize gelmiştir. Malumatınıza...
Malta sürgününden dönen Süleyman Nazif, Ahmet Haşim'e başından geçenleri anlatır.
Ahmet Haşim - Orada et veriyorlar mı?
S.N. - Ne eti! Verdikleri konserveler Pastör'lü yıllardan kalma!
Ahmet Haşim kızdırmak için şunu sorar:
A.H. - İnsan eti mi?
S.N. - İnsan etini başkasına yedirirler mi?
Kaynakça
1.^ Hz. İsa'ya Açık Mektup, Süleyman Nazif, çeviren Tahir Aday, LAMURE Yayınları, 1.b, Kasım 2006, ISBN 9944-469-02-5
