Turgut Cansever ( 12.09.1921)
01 Ocak 1970
mimar, akademisyen, yazar
12 Eylül 1921 tarihinde Antalya'da doğdu. DGSA Yüksek Mimarlık Bölümü'nden 1946'da mezun oldu. 1949'da İstanbul Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü'nde doktorasını tamamladı. 1947- 1951 yılları arasında DGSA'da öğretim üyeliği yaptı. 1951'de kendi mimarlık bürosunu kurdu. 1957 yılında İstanbul Belediyesi'nde planlama danışmanı olarak çalıştı ve İstanbul metropolü gelişme biçimi ile ilgili ilk çalışmaları, çözüm alternatiflerini geliştirdi. 1957'de İmar Yasası ve İmar İskan Bakanlığı kuruluş çalışmalarına katıldı. 1961'de İstanbul Belediyesi Planlama Müdürlüğü'nün kuruluşunu sağladı ve İstanbul geçiş dönemi nazım planını hazırlattı. 1960'da ODTÜ Mimarlık Fakültesi'nde iki yarı yıl diploma projesi hocalığı yaptı. 1974-1975'te İmar İskan Bakanlığı'nda danışmanlık ve İstanbul Nazım Plan Bürosu başkanlığı yaptı. 1975-1980 yıllarında İstanbul Belediyesi'nde İstanbul metropol gelişme planında uygulanması öngörülen su, pis su, ulaşım, konut, turizm, koruma, şehir merkez alanları, yeni yerleşmeler, yeni sanayi bölgeleri, liman vs. gibi çeşitli projelerin uygulanması belediye başkanlığında danışman olarak görev yaptı. 1983'te Mekke Üniversitesi'nde eğitim programı hazırlık danışmanı olarak çalıştı. Aynı yıl, Aga Khan Mimarlık Ödülü Master Jürisi'nde görev aldı. Mimarlık ve kent sorunları üzerine çeşitli makaleler yayımladı. Turgut Cansever, mimaride evrensellik ve yerellik, standartlar ve çeşitlilik, mimarinin genetik meseleleri ve tezyinilik konularında teorik görüşlerini uygulamalarında gündeme getirdi.
1980'de Türk Tarih Kurumu binası (1951-1967, Ankara, Ertur Yener ile birlikte gerçekleştirdiği) ve Ahmet Ertegün evi yenilemesi (1971-1973, Bodrum) ile iki Aga Han Mimarlık Ödülü ve 1992'de M.Öğün, E.Öğün, F.Cansever ile birlikte üçüncü defa Aga Han Mimarlık Ödülü'nü kazandı. Ertur Yener ve Mehmet Tataroğlu ile birlikte 1958 yılında Diyarbakır Koleji Müsabakasını ve 1960'da Orta Doğu Teknik Üniversitesi uluslar arası proje müsabakasını kazandığı halde bu projeleri uygulanmadı. 1980'de hazırladığı Ankara Ulusal Müze projesi, 1984'te hazırladığı Avanos Kaya Oteli projesi, Ankara Batıkent için geliştirdiği konut projeleri, Muğla Yağcılar Hanı projesi de pek çok diğer projesi gibi uygulanmadı. Uygulanan diğer eserleri arasında Çengelköy'de Sadullah Paşa Yalısı restorasyonu (1949- 1951, İstanbul), Karatepe Açık Hava Müzesi (1957, Adana), Salacak'ta Çürüksulu Ahmet Paşa Yalısı, Sn. Muharrem Nuri Birgi evi yenilemesi (1968-1971, İstanbul), Rafet Ataç Evi (1986-1989, Burgazada, İstanbul), Akın Yalısı (1989-1992, Vaniköy, İstanbul), Sualtı Arkeoloji Enstitüsü (1988- , Bodrum) sayılabilir. 22 Şubat 2009 tarihinde İstanbul'da vefat etti.
xxx
HAKKINDA YAZILANLAR
Cansever’e mimarlık büyük ödülü
AA / www.ntv.com.tr 30 Aralık 2005
Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’nce her yıl verilen Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne, bu yıl mimarlık dalında Doç. Dr. Turgut Cansever’in layık görüldüğü açıklandı.
ANKARA - Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada ödülün, özgün eser, uygulama, yorum veya bilimsel araştırmalarıyla Türk kültür ve sanatının gelişmesine katkıda bulunan kişi, topluluk veya kuruluşları devlet adına ödüllendirmek amacını taşıdığı bildirildi.
Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nün, Türk tarihi, edebiyatı, dili, plastik, fonetik ve sahne sanatları, sanat tarihi, mimarlık, arkeoloji, halkbilim, sinema, kütüphanecilik gibi kültür ve sanat dallarında eser, uygulama, yorum, sergileme, yayın, araştırma ve inceleme alanlarında ortaya koyduğu üstün nitelikli eser ve çalışmalarından dolayı her yıl TC uyruklu yaşayan kişilere, topluluk ya da kuruluşlara verildiği kaydedildi.
Açıklamada, Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Mustafa İsen, Müsteşar Yardımcısı Zeynel Koç, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Orhan Düzgün, Dışişleri Bakanlığı İkili Kültürel İşler Genel Müdür Yardımcısı Birgen Keşoğlu, Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Can Binan, Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakkı Acun, Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Tunçel ve Araştırmacı-Yazar Beşir Ayvazoğlu’ndan oluşan seçici kurulun, 2005 yılı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nün Doç. Dr. Turgut Cansever’e verilmesine karar verdiği ifade edildi.
TÜRK MİMARİSİNİN KÖKLERİNDEN KOPMADAN ÇAĞDAŞ ÇİZGİYE
Açıklamada, Turgut Cansever’in Türk mimarisinin tarihsel kökleri ile bağlantılarını koparmadan çağdaş çizgiyi yakalayabilmiş ender mimarlardan biri olduğu vurgulandı. Eserlerinde bu sürekliliği yakalamak adına biçimsel tekrarlar yapmak yerine özgün yorumları ön plana çıkardığı belirtilen Cansever’in kentler ve gelişim sorunları üzerine yaptığı çalışmaların, mimar gözüyle kentlere bakışın öneminin vurgulaması açısından bugünün şehirlerini planlayanlara yol gösterici nitelikte olduğu kaydedildi.
xxxx
SERGİ-HABER
Düşünce Adamı ve Mimar Turgut Cansever
(Sergi 06 Nisan 2007 )
Garanti Bankası'nın bünyesinde faaliyet gösteren Garanti Galeri (GG) ve Osmanlı Bankası Müzesi (OBM), ilk kez ortak bir projeye imza atarak, 4 Nisan - 23 Haziran 2007 tarihleri arasında Turgut Cansever: Düşünce Adamı ve Mimar başlıklı sergilere ev sahipliği yapıyor. Proje kapsamında, dünyada "Ağa Han" ödülünü 3 kez alan tek mimar olan Turgut Cansever'in entelektüel ve mimari serüveni, Uğur Tanyeli ve Atilla Yücel'in imzasını taşıyan ikiz sergi ve çeşitli etkinliklerle irdelenirken, bir kitapla ölümsüzleştiriliyor.
Garanti Bankası’nın bünyesinde faaliyet gösteren Garanti Galeri (GG) ve Osmanlı Bankası Müzesi (OBM), ilk kez ortak bir projeye imza atarak, 4 Nisan - 23 Haziran 2007 tarihleri arasında Turgut Cansever; Düşünce Adamı ve Mimar başlıklı sergilere ev sahipliği yapıyor. Proje kapsamında, dünyada “Ağa Han” ödülünü 3 kez alan tek mimar olan Turgut Cansever’in entelektüel ve mimari serüveni, Uğur Tanyeli ve Atilla Yücel’in imzasını taşıyan “ikiz sergi” ve çeşitli etkinliklerle irdelenirken, bir kitapla ölümsüzleştiriliyor.
GG ve OBM’ de yer alacak, birbirini bütünleyen ama farklı tasarım formatına sahip ikiz sergi, Türkiye’de bir mimar hakkında arşiv belgesi niteliğindeki malzemeye dayanılarak hazırlanan ilk retrospektif sergi olma özelliğini taşıyor. Cansever’i bir düşünce adamı ve toplumsal figür olarak ele alıp bireyselliği çerçevesinde gündeme taşıyan GG’ deki sergi, ustanın 1940’larda başlayan tasarımcılık serüveninin ürünlerini gösterime sunuyor. OBM’ deki sergi ise Cansever’i mimarlığı bağlamında görselleştiriyor, yapıtlarına mercek tutuyor, tasarımcı öznenin insani ve düşünsel arka planını eksen alıyor.
Sergiyle aynı adı taşıyan kitap, Turgut Cansever’in mimarlığının ve düşüncesinin arka planını inceliyor. Cansever’in görselleştirilmesi mümkün olmayan entelektüel etkinliğini anlatan kitap, ikiz sergi gibi, BEK Tasarım ve Danışmanlık’ ın imzasını taşıyor.
xxx
Cansever’e Cumhurbaşkanlığı Büyük Ödülü
--------------------------------------------------------------------------------
2005’ten bu yana verilen Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne bu yıl üç ayrı dalda üç isim değer görüldü.
Edebiyat alanında Yaşar Kemal, mimari sahasında Turgut Cansever ve müzik dalında da Türk müziğinin ünlü bestakárı ve solisti Dr. Alaeddin Yavaşça değer görüldü. 2008 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü, Çankaya Köşkü’nde düzenlenecek bir törenle sahiplerine verilecek.
Ödül, Türk kültür ve sanat yaşamına önemli katkılarda bulunan, ülkemiz kültür ve sanatının yücelmesine çalışan Türk vatandaşı ve yabancı uyruklu kişiler ile kurumlara, devlet adına, onurlandırmak ve özendirmek amacıyla 2005 yılından bu yana veriliyor.
1995 yılından bu yana dağıtılan Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülleri, bugüne kadar 18 kişiye ve iki sivil toplum örgütüne verildi.
(Hürriyet 30 Ekim 2008)
