Alfred Nobel
21.10.1833 - 10.12.1896 01 Ocak 1970
Tam adıyla Alfred Bernhard Nobel, 21 Ekim 1833 tarihinde İsveç’in Stockholm kentinde dünyaya geldi. 8 kardeş olmalarına rağmen yalnızca Alfred ve üç erkek kardeşi hayatta kalarak yetişkin olmayı başardılar.
Alfred akıllı bir çocuktu ve daha küçük yaşta entelektüel birikim sahibi olmuştu. Makine bilgilerinin temelini öğrendiği babası ve ailesi ile birlikte Rusya’nın St. Petersburg şehrine taşındıkları zaman 16 yaşında bir kimyagerdi ve İsveççe ile birlikte İngilizce, Fransızca, Almanca, Rusça biliyordu.
Kısa bir süre St. Petersburg’da kaldıktan sonra babasını ve kardeşlerini babasının fabrikasında bırakarak Paris’e kimya üzerine eğitim almaya gitti. Eğitimini tamamladıktan sonra Kırım Savaşı sırasında askeri üretim yapan babasının fabrikasına çalışmak için döndü. Ancak savaş bittiğinde fabrika barış dönemine uyum sağlayamayıp battığı zaman İsveç’e geri döndü. Kardeşleri ise fabrikayı kurtarmak için orada kaldılar.
Alfred Nobel İsveç’e döndüğü zaman babasının malikanesindeki laboratuvarda bazı deneyler yapmaya başladı. O dönem tek patlayıcı çeşidi olan kara barut üzerine çalışan Alfred, henüz yeni keşfedilmiş bir madde olan nitrogliserin ile kara barut birleştiği zaman ortaya çok daha güçlü bir patlayıcı çıktığını keşfetti. Hemen nitrogliserin üretmek için bir fabrika açtı ve çalışmalara başladı.
Nitrogliserin inanılmaz kuvvetli ve kontrol edilmesi zor bir patlayıcıdır. Alfred Nobel, kontrolü sağlamak için fünyeyi icat etti. Fünye sayesinde modern patlayıcıların önü açıldı ve Alfred birkaç fabrika daha açtı. Ancak geldi gelmekte olan ve fabrikalarından biri patlayarak içinde Alfred’in kardeşi Emil’in de olduğu bir grubun ölümüne neden oldu. Fakat bu patlama Alfred Nobel’in çalışmalarını durdurmadı.
Art arda birkaç fabrika daha açan Alfred Nobel, nitrogliserinin kurutularak çok daha güvenli bir şekilde taşınacağını keşfedince çığır açan buluşu dinamiti icat etti. 1868 yılında patentini aldığı dinamit çok daha güçlüydü ve kontrollü bir şekilde patlatılabiliyordu. Alfred, bu süreçte Avrupa çapında dinamit üretmek için geniş bir ağ kurarak servetine servet kattı.
Alfred Nobel fünye ve dinamitten sonra da yeni icatlar yapmayı sürdürdü. Dumansız barut, suni ipek ve suni deri onun en önemli icatları arasındadır. Alfred’in patent ve üretim savaşları sürerken kardeşleri Azerbaycan’da bir petrol sahası keşfederek zengin oldular ve Alfred ile birlikte İsveç’te bir silah fabrikası satın aldılar. 350’den fazla patent ve servetine servet katan ticari başarılara rağmen Alfred her zaman mutsuz bir adamdı.
Alfred Nobel her zaman biraz depresifti ve hiç evlenmedi. Devrim niteliğindeki bilimsel çalışmalarının yanı sıra asla yayımlanmayan oyunlar, romanlar ve şiirler kaleme aldı. Kendi dönemi için liberal hatta sosyalist kabul ediliyordu. Tüm bu ölümcül buluşlara imza atmasının tek nedeni vardı; o da savaşları durdurmak. Yaptığı icatların savaşları durduracak bir güç yaratacağına inanıyordu.
Olmadı. Muazzam patlayıcılar yapıp da bunların barış için kullanılacağını düşünmek ne kadar doğru? Tüm bu hızlı çalışma temposu ve iç çatışmalar sonucu beyin kanaması geçiren Alfred Nobel, 10 Aralık 1896 tarihinde İtalya’nın San Remo şehrinde hayatını kaybetti. Stockholm'de bir bankaya emanet ettiği vasiyetnamesi açıklandığı zaman ise herkes şok oldu.
Alfred Nobel, dünya çapında üretim yapan 90’dan fazla fabrikaya sahip ticaret imparatorluğu adına bir vakıf kurulmasını ve bu vakfın her yıl ödül vermesini vasiyet etti. O kadar detaylı bir vasiyetname hazırlamıştı ki Nobel Vakfı çalışmaları ve Nobel Ödülleri hala bu vasiyette geçen kurallara göre devam ediyor.
