İlk Hava Harekâtı Jet Pilotu Şehidi : Hava Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel
01 Ocak 1970
Kıbrıs 1878 yılında egemenlik hakkı Osmanlı Devletinde kalmak üzere geçici olarak İngiliz yönetimine verilmişti. Bu durum I nci Dünya Savaşına kadar sürmüş, 29 Ekim 1914'te Osmanlı Devleti savaşa katılınca İngiltere bunu fırsat sayarak 5 Kasım 1914'te Kıbrıs'ı İmparatorluğuna kattığını açıklamıştır. İngiltere'nin bu tek yanlı ilhakı da 1923'e kadar sürmüş, Türkiye tarafından ancak Lozan Antlaşması ile kabul edilmiştir. Böylece Kıbrıs'ta İngiliz egemenliği dönemi başlamıştır. Bu durum 1960 yılına kadar sürmüş, bu tarihten itibaren Ada'nın statüsünde yeni gelişmeler olmuştur.
Bu arada Yunanistan'ın ve Kıbrıs Rumlarının çabasıyla Ada'nın Yunanistan'a ilhak edilmek (Enosis) istenmesi, Ada'da Türklerle Rumlar ve Türkiye ile Yunanistan arasında Kıbrıs uyuşmazlığını ve sorununu ortaya çıkarmıştır.
Bu çerçevede 1964 yılına gelindiğinde Kıbrıs'ta durum Türk toplumu için hiç de iyi görünmüyordu. Rumların büyük çaptaki Erenköy saldırısı Türkiye'de sert tepki yaratmış ve böylece Türk Silahlı Kuvvetlerinin müdahalesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Müdahale aşamasında Hava Kuvvetleri aktif olarak görev almış ve şanlı tarihine yeni başarılar kazandırmıştır. Ancak bu mücadelede Türk Hava Kuvvetleri, tüm Türk Ulusunu büyük bir üzüntü içerisine sokan bir ilki daha yaşamış ve Cumhuriyet döneminin ilk hava harp şehidini vermiştir.
Hv.Plt.Yzb.Cengiz TOPEL’in Yaşam Öyküsü
Hv.Plt.Yzb.Cengiz TOPEL (1955-19), 1934 yılında İzmit'te doğdu. İlk ve orta öğrenimini İstanbul Kadıköy'de, lise öğrenimini 1953 yılında Kuleli Askeri Lisesi'nde tamamladı.
1953 yılında girdiği Kara Harp Okulu'ndan 1955 yılında Asteğmen olarak mezun oldu. Küçük yaşlarından beri havacılığa olan merakı sonucu hava sınıfına ayrıldı ve pilot eğitimi için Kanada'ya gönderildi. Kanada'daki eğitimini başarıyla tamamlayarak 1957 yılında yurda dönüp Merzifon Hava Üssünde göreve başladı. 1961 yılında Eskişehir 1 nci Ana Jet Üssüne atandı. 1963 yılında yüzbaşılığa terfi etti.
5 Ağustos 1964 yılında Rumlar Erenköy ve Mansur bölgelerine denizden hücumbotları, karadan ise tanklarla takviyeli piyade birlikleri ile ani bir saldırıya geçtiler. Türk kasabalarını havanlarla topa tutarak sahildeki Türk balıkçı teknelerine ateş açtılar. Ada'daki BM Barış Gücü Kuvvetleri bu katliam harekatı karşısında hareketsiz kaldı. Türkiye'den ilk yardım 7 Ağustos'ta 4 uçak ile yapıldı. Yapılan bu uyarı uçuşu, Erenköy'de üç gündür kahramanca direnen ve Anavatandan yardım bekleyen Mücahitler için bir umut ışığı oldu.
8 Ağustos 1964'te Türk Hava Kuvvetlerinin harekatını gerçekleşirken Eskişehir 112 nci Filo K.lığında oluşturulan dörtlü kolda;
· Lider Yzb.Cengiz TOPEL
· 2 numara Ütğm.İzzet ÖZTARHAN
· 3 numara Yzb.Mehmet KONEDRALI
· 4 numara Ütğm.Ethem SANCAR bulunmaktaydı.
Cengiz TOPEL liderliğindeki kol, 8 Ağustos Cumartesi saat 17.00-18.00 civarında Eskişehir'den havalandı. Bu harekatta Gemikonağı-Yeşilyurt arasında kol hedefleri olan hücumbotlar görülür görülmez bir atış paterni teşkil edildi. Limanın hemen arkasında denize paralel uzanan yüksek dağlar nedeniyle denizden karaya doğru bir atış paterni izlendi. Artık taarruzlar başlamıştı. Denizdeki hücumbotlar kaçmaya, uçaklar ise onları hedef almaya çalışıyorlardı. Bu uğraşı içerisinde F-100 tipi jet uçağımızı kullanan Cengiz TOPEL ilk dalışını yaptı. Hücumbot, hedef göstergesinde hızla büyürken bombasını attı ve yükseldi. İlk dalışlardan sonra kol tekrar paterne girerek ikinci dalış için hazırlandı. İşte herşey o zaman oldu.
Akdeniz üzerinde Erenköy'e gitmekte olan Bnb.H.Basri YURDAKUL’un telsizinden şu sözler yankılandı...
- " Cengiz Yüzbaşım uçağından dumanlar çıkıyor atla!" ( Ütğm.İzzet ÖZTARHAN )
- ......
- " Yüzbaşım!.....cayır cayır yanıyorsun atla!" ( Ütğm.İzzet ÖZTARHAN )
- " Tamam atladı. " ( Muhtemelen Yzb.Mehmet KONEDRALI )
- " Paraşütü açıldı. " ( Ütğm.İzzet ÖZTARHAN )
Cengiz TOPEL'in uçağı isabet almış, paraşütle atlamak zorunda kalmıştır. Cengiz TOPEL, paraşütle atladıktan sonra Lefke, Gaziveren, Elye ve Çamlıköy Türk yerleşim birimleri arasında bulunan Peristeronori Rum köyünün yakınından geçen bir asfalt yola inmiştir. Yere indiği zaman bir ayağının kırıldığı ve çene kemiğinin zedelendiği söyleniyor olmasına rağmen bunun doğruluk derecesini belirtir bir kanıt bulunamamıştır.
Cengiz TOPEL'in yere indikten sonra haritasından Lefke yönünü tespit ederek, o yöne doğru koşmaya başladığı ancak kısa bir süre sonra arkasından gelen bir jipte bulunan üç Rum askeri tarafından yakalandığı, ayrıca mermisinin bitimine kadar kendisini koruduğu ve yanına hiç kimseyi yaklaştırmadığı söylenmektedir.
Cengiz TOPEL'in yakalandıktan sonra başına gelenler konusunda birçok varsayımlar ortaya atılmıştır.
Bir varsayıma göre, Cengiz TOPEL, Peristeronori Rum köyü yakınlarında yakalandıktan sonra Güzelyurt'a götürülür. Fakat tam şehrin girişinde 500 kadar Rum askeri ve Grivas'ın (EOKA Lideri) adamları tarafından araba durdurulmak suretiyle aşağıya indirilir. Elleri kelepçeli olduğu halde hemen orada konuşturulmak istenir, Cengiz TOPEL'in suskunluğunu attıkları dipçik darbeleri ile bozamayınca sinirlenirler ve arkadan üç el ateş ederek O'nu yaralarlar. Ancak Cengiz TOPEL'den daha çok bilgi almak isteyen Rum liderlerinin olaya el atmaları ile Lefkoşe Rum hastanesine kaldırılarak ameliyat edilir.
Diğer bir varsayıma göre ise Cengiz TOPEL, önce Güzelyurt hastanesinde tedavi edilip daha sonra Rum Manastırı'na götürülerek kendisinden bilgi vermesi ve televizyona çıkıp Türkiye aleyhinde konuşma yapması istenir. Cengiz TOPEL tarafından, Rumların bu istekleri rededilince kendisine canice ve acımasızca işkence yapılarak öldürüldüğü belirtilmektedir. Bütün bunlardan sonra Cengiz TOPEL, Lefkoşe Rum Hastahanesine götürülmüştür.
Yzb.Cengiz TOPEL'e savaş esiri muamelesi yapılması gerekirken, Rumlar uluslararası yasalara aykırı hareket etmişler ve O'nu şehit etmişlerdir. Cenazesi Türkiye'nin ısrarlı girişimleri sonucunda alınabilmiş, 11 Ağustos'ta saat 22.00'da Rumların elinde bulunan Lefkoşe Rum Hastahanesinden Kıbrıs Türk Hastahanesine Kızılhaç temsilcileri tarafından bir tabut içinde ve çıplak olarak getirilmiştir. Cesedin yapılan muayenesinden ölümün takriben 6 ile 48 saat önce vuku bulduğu, yani büyük bir ihtimalle 9 Ağustos akşamı öldüğü tahmin edilmektedir. Yüzbaşı TOPEL'in cesedinde bu tarihten sonra Rumlar tarafından bir otopsi yapılmıştır.
Cengiz TOPEL için Kıbrıs'ta, Adana'da, Ankara ve İstanbul'da yapılan törenlerden sonra 14 Ağustos 1964 tarihinde Edirnekapı'da Sakızağacı Hava Şehitliği'nde na'şı toprağa verilmiştir.
Cengiz TOPEL, Cumhuriyet döneminin ilk Hava Harp Şehidi olmuştur. Vatan için seve seve kanını döken ve canını veren bu kahraman vatan evladı, silah arkadaşları, tüm havacıların gönlünde sonsuza dek yaşayacaktır.
Ruhu şad olsun.
