PREVEZE ZAFERİ (27 Eylül 1538)
01 Ocak 1970
XVI. yüzyılın ilk yarısında, Osmanlı donanmasının Adalar Denizi’ndeki son fetihleri bütün Avrupa devletlerini telaşlandırmıştır. Bir araya gelen Papalık, İspanya, Venedik gibi devletler bir Haçlı donanmasının hazırlanmasını kararlaştırmışlardır. Hazırlanan Haçlı donanması Korfu Adası’nda yığınak yapmaya başlamıştır. Aralarında yaptıkları görüşmelerde İspanyollar, kendileri için birinci derecede önemli olan Cezayir’in Osmanlılardan alınmasını, Venedikliler ise son zamanlarda kaybettiği Ege adalarının kurtarılmasını ilk hedef olarak öne sürmüşlerdir. Bu ittifakın komutanı 22 Eylül 1538’de 49 kadırga ve 50 barça (kalyon türünden küçük savaş gemisi) ile Korfu’ya gelen Andrea Doria idi.
Osmanlı donanması ise Barbaros Hayrettin Paşa komutasında kürekli çektiri sınıfından olmak üzere 122 parçadan ibarettir. Barbaros Hayrettin Paşa, donanması ile İstanköy taraflarında bulunduğu sıralarda durumu öğrenmiş ve harekete geçerek Haçlı donanması hakkında bilgi almak üzere Turgut Reis’i öncü olarak göndermiştir.
Barbaros süratle ilerleyerek yolda Kefalonya Adası’nı vurduktan sonra Preveze Körfezi’ne girmiştir. 25 Eylül 1538’de Andrea Doria komutasındaki 302 parçadan oluşan Haçlı donanması Korfu’dan güneye doğru hareket etmiş ve Preveze önlerine gelerek demirlemiştir. Haçlı donanması, Akceom burnuna asker çıkarmak istemişse de daha önceden buraya çıkan Osmanlı askerlerinin ateşi ile karşılaştığından geri dönmüştür.
Osmanlı donanmasını Arta Körfezi’nden çıkararak açık deniz savaşına zorlamak isteyen Andrea Doria, denize açılmıştır. Barbaros Hayrettin Paşa, gece yarısı düşmanı takibe çıkmış, Haçlı donanmasının Ayamavra Adası istikametinde seyrettiğini anlayınca rotasını bu yöne çevirmiştir. Böylece iki donanma Ayamavra Adası’nın batısında 3 - 4 mil kadar açıkta karşı karşıya gelmiştir.
Osmanlı donanması; ortada Barbaros Hayrettin Paşa, sağda Salih Reis, solda Seydi Ali Reis olmak üzere hilal şeklinde savaş tertibi almış olup, arkada Turgut Reis komutasındaki gönüllü kuvvetleri ihtiyat görevini üstlenmiştir. Düşman ise üç saf hâlinde sıralanmıştır. Ön safta büyük kalyonlar, ikinci safta Andrea Doria’nın başında bulunduğu kadırgalar, arka safta ise çektiriler yer almaktadır.
27 Eylül 1538 tarihinde yapılan Preveze Savaşı Barbaros Hayrettin Paşa’nın çok akılcı taktikleri ve askerlerin kahramanca savaşmaları sayesinde sayıca çok üstün olan düşmana karşı kazanılmıştır. Hiç ummadıkları bir anda cepheden Haçlı hatlarına saldırarak bir yarma harekâtına girişen Barbaros Hayrettin Paşa’nın taarruzu, müttefik saflarını allak bullak etmiştir. Arkadan çevrilerek imha edilme tehlikesiyle karşı karşıya kalan Andrea Doria geri çekilme emri vermiştir.
Preveze Zaferi, Akdeniz’deki Türk hakimiyetini tam anlamıyla pekiştirmiş, Türklerin karada üstünlüğü yanında denizlerdeki üstünlüğünü de Avrupa’ya kabul ettirmiştir. Bu savaş sonunda Akdeniz bir Türk gölü hâline gelmiştir. Bu savaş; dünya denizciliğine bir örnek, tarihte birçok amirale ders olmuş, deniz harp okullarında eşsiz taktik olarak öğretilmiştir.
