Milli Uyanış ve Mehmet Emin Yurdakul
Gürcan Dağdaş 01 Ocak 1970
OSMANLI İmparatorluğu, 19. Yüzyıl'a girildiğinde siyasi, ekonomik, kültürel ve sosyal sorunlarla daha yoğun bir mücadele içinde kendini bulmuştur. Ekonomisi iflas etmiş İmparatorluk, 1881 yılında kurulan Düyun-u Umumiye'ye ekonomik olarak teslim olurken büyük bir coğrafi daralma yaşamaya da devam etmektedir.
Bu devlet nasıl kurtulur sorusu eşliğinde değişik siyasi formüller ortaya konulmaktadır. Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük öne çıkan siyasi kurtuluş formülleridir. Balkan coğrafyasındaki milletlerin birer birer bağımsızlığını kazanması ve ardından Arap bağımsızlık hareketinin başlaması üzerine Türkçülük akımı önem kazanmaya başlamıştır.
Osmanlı İmparatorluğu'nda en geç ortaya çıkan milliyetçilik hareketlerinden birisi olan Türk Milliyetçiliği, toplumsal güce ulaşmak için bir milli uyanışa ihtiyaç duyuyordu. Bu milli uyanışta en etkili rollerden birini edebiyat ortaya koymuştur. Osmanlıcılık ve İslamcılık akımlarına karşı Türkçülük akımını savunan, şiirleriyle milli ruhu harekete geçiren, milli edebiyat akımının öncülerinden Mehmet Emin Yurdakul, milli uyanışa en önemli katkıyı yapan şairlerimizden birisidir.
Mehmet Emin Yurdakul, 1869'da İstanbul'da doğdu. Yüksek öğrenimini tamamlayamayan Yurdakul, 1897'de Cenge Giderken adlı şiirini yazdıktan sonra büyük bir şöhret kazandı. İttihat ve Terakki Cemiyeti üyesi oldu.
Şiirleriyle tepki çekince İstanbul'dan uzaklaştırıldı. Erzurum, Trabzon, Sivas ve Hicaz'da memurluklar ve yöneticilik yaptı. Türk Yurdu ve Türk Ocağı'nın kurucuları arasında olan Yurdakul, 1914'te Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nda Musul milletvekili oldu.
Birinci Dünya Savaşı sonunda İstanbul'un işgal edilişini protesto etmek amacıyla düzenlenen Sultanahmet Mitingi'ne konuşmacı olarak katıldı. Burada, Demir ve ateş; kardeşler ben bunlarla hiçbir vatan ve ırkın öldüğünü işitmedim. Şerefli bir tarih ve medeniyete, sağlam bir fazilet ve ahlaka, zengin bir şiir ve edebiyata, din” ve mill” ananelere, ırk” ve vatan” hatıralara malik olan bir milletin mahvolduğunu tarih göstermiyor... diyerek gönüllerde taht kurdu.
1921'de Anadolu'ya geçti ve Milli Mücadele'ye önemli katkılarda bulundu. Şarkikarahisar, Urfa ve İstanbul milletvekili oldu. Milli Şair unvanına sahip olan Mehmet Emin Yurdakul, fikirleri ve yazdığı şiirleriyle, Türk milletine, özellikle zor dönemlerinde manevi destek olmuştur. Benim Ömrüm adlı şiiri, kişiliğini ve düşüncelerini ortaya koyan bir şiirdir:
Genç çağdaydım, kendimi bir dikenli yolda buldum;
Hıçkırıklar işittim, gül ve bülbül bağlarından.
Felaketler topladım, Anadolu dağlarından;
Uzun sazlı åşıklar diyarında şair oldum.
Ezgi koydum, ahlarla, figanlarla Türk şi'rine,
Öz dilimle haykırdım, 'Ey milletim, uyan!' diye;
Viran yurdun dolaştım, bir şehrinden bir şehrine;
Saç ve sakal ağarttım ben de, 'Vatan, vatan!' diye.
Halkın sesini dile getiren Mehmet Emin Yurdakul, milliyetçi duygu ve düşünceleri şiirlerinde gündeme getirmiştir. Milli edebiyat akımının öncülerinden, idealist kişiliği ve coşkulu şiirleriyle milletimizin manevi güç kaynaklarından birisi olan bu değerli şairimiz, 14 Ocak 1944 tarihinde İstanbul'da vefat etti. Milli Şairimizi rahmet ve saygıyla anıyorum.
