Ömer Ziyaeddin Dağıstanî
Prof.Dr.Cüneyt Binatlı 01 Ocak 1970
Ömer Ziyaeddin Dağıstani 1849 yılında Dağıstan'da Koysu kenarında "Çerkay"a bağlı "Miatlı" köyünde doğmuştur.Babası zamanın ulemalarından Abdullah efendidir.Lezgi boyundan ve avar türklerindendir.Ömer Ziyaeddin gençlik yıllarında ünlü mücahit Şeyh Şamil ve onun oğlu Gazi Mehmet Paşa'nın mahiyetinde Ruslara karşı yıllarca savaşmıştır.Şeyh Şamil'in Ruslara esir düşmesinden sonra Istanbul'a gelen Ömer Ziyaeddin Dağıstandaki eğitimini burada da sürdürmüş yüksek ilim tahsilini tamamlarken Gümüşhaneli Hacı Ahmed Ziyaeddin 'den manevi feyz almaya başlamıştır.
Bu üstaddan zahiri ilim sahasında icazet aldığı gibi tasavvufta da bütün mertebeleri aşarak "hilafet " almıştır.
Merhum Ömer Ziyeddin in çok kuvvetli bir hafızası var idi.Ömrünün sonlarında dahi hatimle altı saatte teravih namazını kıldırırdı.
Ömer Ziyaeddin icazet aldıktan sonra 1880 tarihinde alay müftüsü olarak 16 yıl Edirne'de kalmış daha sonra Malkara kadılığına tayin edilmiştir.Burada Nazife (Binatlı) hanımla evlenmiş ve bu evlilikten sekiz çocuğu olmuştur.Daha sonra Tekirdağ kadılığına tayin edilen merhum iki buçuk yıl burada kalmıştır.
Meşrutiyetin ilanından sonra Istanbula gelmiş ve burada bir müddet kaldıktan sonra Medine'ye gitmiştir.O sırada hac ziyaretine gelen Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşa ile tanışarak onun daveti ile Mısır'a İskenderiye'ye gitmiştir.Birinci Dünya Savaşı sırasında İngilizlerin Araplardan paralı asker toplayıp bunları Türk ordusuna karşı kullanmaları üzerine bunu engellemek için konferanslar veren risale ve beyannameler yayınlayan Ömer Ziyaeddin'i İngilizler tutuklamış ve o sırada İsviçre'de bulunan Abbas Hilmi Paşa'nın durumu öğrenmesi ve İngiltere Kralı nezdinde teşebbüse geçmesi üzerine İngiltere Kralının emri ile serbest bırakılmıştır.
Ömer Ziyaeddin Dağıstani 1921 yılında Istanbul'a dönmüş ve sonradan İlahiyat Fakültesine dönüşen "Dar-ül Hilafe Medrese-tül Mütehassisin" de Mezhepler Arasındaki İhtilaflar ve Hadis İlmi derslerini okutmuştur.
Gümüşhaneli merhumun dergah postnişinliği açıldığından ve halifeliğe talebeleri içinde en olgun ve bilgin olduğundan vakfadenin şartlarına uyarak orada irşad ve ilim öğreticiliği yapmıştır.Sultan Vahidüddin'in bizzat dergaha gelip kendisine Şeyhülislamlık teklifine karşı " İşgal altında bulunan bir memlekette fetva makamı işgak edilmez " diyerek teklifi reddeden Ömer Ziyaeddin 1925 (17 Rebiülevvel 1340) tarihinde bir Cuma gecesi 75 yaşında iken vefat etmiş ve Süleymaniye Avlusunda Sultan Süleyman Türbesi yanına defnedilmiştir.
