REŞAT NURİ GÜNTEKİN, HAYATI VE ESERLERİNİN TAM LİSTESİ
Nejdet Sançar 01 Ocak 1970
Değerli Türk romancısı Reşat Nuri Güntekin hakkında hazırlanmış bibliyografik bir
eser, kendisini sevenlerin istifadesine sunulmuş bulunuyor. Reşat Nuri Güntekin, Hayatı ve
Eserlerinin Tam Listesi adını taşıyan eseri hazırlıyanlar Türkân Poyraz ile Muazzez Alp-
bek'tir.
Reşat Nuri Güntekin, 1956 yılının son günlerinde, gurbette, hayata gözlerini yumduğu
zaman meehumun eserlerinin bibliyografyasının hazırlanması için Türkân Poyraz ve
Muazzez Alpbek hemen faaliyete geçmişlerdi. Bu çalışma ilk meyvesini Muharrem D.
Mercanlıgil'in
güzel dergisinde verdi. Merhum yazarımızın eserleri II bölüm altında
toplanmış olarak Reşat Nuri, Hayatı ve Eserleri başlığı altında Yeni Yayınlar'da yayın-
landı (C. II, sayı 2, Sf. 53-62).
Yeni Yayınlar'da yayınlanan bu bibliyografyada, görülemiyen bazı eserler veya ba-
sımlar kalmıştı. Bunların bir kısmı daha bulunup romancımızın hayatına ait bölüm de
daha genişletilerek, bibliyografya, bu sefer de Türk Kütüphaneciler Demeği Bülteninde
yayınlandı (C. VI, sayı 3, Sf. 1-18).
Eliminde bulunan müstakil eser, bu merhalelerden geçen bibliyografyanın -şimdi,
lik- son şeklidir. Bu suretle çok yerinde bir hareket yapılmıştır. Çünkü, bibliyografya,
Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni'nin sayfalarında kaldığı müddetçe, geniş okuyucu
çevrelerinde faydalanılabilecek bir etüd olamıyacaktı.
Eserin, biyografi bölümünde en mühim not, Reşat Nuri Güntekin'in doğum tarihi
üzerindedir. Merhumun doğum tarihi, sağlığında, 1892 olarak yazılırdı. Eser, bu tarihi,
1889 olarak düzeltmektedir. Bu yeni tarih, merhumun, Maarif Vekâleti'ndeki kayıtlarda
doğum tarihinin 1305-1307 olarak geçmesine dayandırmaktadır. Bu tarihlerden birinci-
sinin hicri ruml, ikincisinin hicri arabî olması icap ettiği, bunların milâdî karşılığının ise
1889-1890 olduğu, Reşat Nuri 12 Mayıs 1954 te yaş haddinden emekliye ayrıldığı için, o
tarihte 65 yaşını doldurmuş olması gerektiği ve bütün bu hesaplara göre de doğum ta-
rihinin 1889 olması lâzım geldiği tesbit edilmektedir.
Yazann eserleri, bibliyografyada, şu bölümler altında toplanmıştır:
A — Romanları:
I) Telif (basılanlar)
II) Telif (Basılmıyanlar)
III) Tercüme (basılanlar)
IV) Tercüme (basılmıyanlar)
B — Hikâyeleri:
I) Telif
II) Tercüme
BİBLİYOGRAFYA
C — Piyesleri:
I1) Telif (basılanlar)
II) Telif (basılmıyanlar)
III) Adapte ve tercümeler
IV) Basılmamış adapte ve tercümeler
Ç — Çeşitli Telif Eterleri
D — Çeşitli Tercüme Eterleri
E — İngilizceye Çevrilmiş Romanları
F — Yugoslav Diline Çevrilen Eserleri
I) Romanlar
II) Hikâyeler
III) Piyesler
Eserler, her bölümde, basılış tarihlerine göre alınmışlar ve mevcut olduğu takdirde,
eserlerin çeşitli basımlarının künyeleri de alt alta verilmiştir. Bu suretle merhum romancı-
mızın yüz kadar eserinin ve eserlerinin çeşitli basımlarının künyeleri tesbit edildikten son-
ra, eserin sonuna bir de, kitaparın adlarına göre yapılmış bir alfabetik cetvel eklenmiştir.
Uzun sayılamıyacak bir zaman içinde hazırlanmış olan bibliyografya, muhakkak ki,
muvaffak bir eserdir. Ancak bazı eksik tarafları olduğu da şüphesizdir:
Bazı eserler görülememiş, böylelerinin sadece varlıklarına temas ile yetinilmiştir (Mi-
sal : Gazeteci Düşmanı, Hakiki Kahramanlık, İhtiyar Serseri). Bazı eserlerin de bazı ba-
sımları bulunamayıp künyede yerleri boş bırakılmıştır (Misal : Damga'nın 4. ve
Yaprak
Dökümü'nün 3. basımları). Yugoslav kütüphanelerinden hususi surette getirüip bibliyograf-
yaya ilâve olunan son bölümdeki Havva Teyze, Nekahat, Masumane Bir Hiyle ve Babur
Şah'ın Seccadesi hikâyelerinin, merhum romancmızın hangi kitaplarında bulunduklarına
işaret edilmemiştir.
Bibliyografyadaki bu eksikliklere şunları eklemek de yerinde olur:
Reşat Nuri'nin romanlarının çoğu, kitap halinde basılmadan önce, İstanbul gazetele-
rinde (veya dergilerde) tefrika edilmiştir. Bunların da tam olarak tesbiti elbette faydalı
olurdu.
Ve nihayet en mühimi, merhumun dergi veya gazete sayfalarında kalmış yazıları ile
kendisi hakkında yazılan yazların da bu bibliyografyada yer alması lâzımdı. Bu suretle
bibliyografya, kelimenin mutlak mânası ile tam bir bibliyografya olurdu.
Bu eksikliklere rağmen, eser, büyük bir boşluğu dolduracak değerdedir. Reşat Nuri
Güntekin üzerinde çalışacaklar için, başvurulacak ilk eser, daha mükemmeli ortaya konun,
caya kadar, şüphesiz bu bibliyografya olacaktır.
Reşat Nuri gibi bir değer için atılmış olan bu adımın tamamlanması elbette ki verinde
olur. Bibliyografyanın hazırlayıcıları bu işi yapabilecek kudrettedirler. Bu itibarla, eserin,
birkaç yıl sonra (ve meselâ merhumun ölümünün beşinci yıldönümünde) eksiksiz olarak
ikinci basım halinde Türk okuyucusuna sunulmasını bekemek, aşırı bir istek sayılamaz.
Bibliyografya çalışmaları biraz sabır ister. Reşat Nuri bibliyografyasını hazırlıyanlar
bu sabra malik olduklarından, kendilerinden, eserin tam şeklini herhalde bekliyebiliriz.
Ankara, 29 Ekim 1957 Nejdet Sançar
